تحقیق در مورد فرسایش خاک 11 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 11 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

عنوان :

فرسایش خاک

فهرست منابع

1. آرنیکا . اچ جی اصول و مبانی شیمی هسته‌ای ( ترجمه محمد قنادی مراغه ، 1370) انتشارات سازمان انرژی اتمی ایران .

2. آزادگان ، بهزاد ، 1378 بررسی تاثیر عملیات خاکورزی بر حرکت و جابه‌جایی خاک اراضی شیبدار ، رساله دکتری گروه خاکشناسی دانشگاه تهران .

3. رفاهی . حسینقلی ، 1315 . فرسایش آبی و کنترل آن ، انتشارات دانشگاه تهران .

4. ظهری‌نیا . علیرضا ، مطالعات خاکشناسی دقیق ایستگاه تحقیقاتی کوهین قزوین ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران .

5. مورگان . آر.پی سی ، فرسایش و حفاظت خاک ( ترجمه امین علیزاده 1368) ، انتشارات آستان قدس رضوی ، 258 صفحه .

6. ابراهیمی . سهیلا ، حسینعلی بهرامی ، مهدی همایی و محمد جعفر ملکوتی 1384نقش مواد آلی در کاهش فرسایش خاکهای زراعی ف وزارت جها کشاورزی ، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی ، نشریه فنی شماره 404 .

7. کلهر ، منوچهر . 1377 ، مقایسه دو روش سزیم 137 و مدل جهانی فرسایش خاک به منظور برآورد فرسایش و رسوب در حوزه آبخیز ریمله (لرستان) پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان 412 صفحه .

8. الهه ، پیکام ، 1384 . مطالعه اثر عملیات حفاظتی بر مقدار فرسایش و برخی از شاخص‌های کیفیت خاک ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران . کرج . 156 صفحه .

9. محجوری ، سعید . 1354 گزارش خاکشناسی تفضیلی مزرعه تحقیقاتی جفاظت آب و خاک کوئین استنا مرکزی نشریه فنی شماره 431 وزارت کشاورزی و منابع طبیعی ، موسسه خاکشناسی و حاصلخیزی خاک .

10. گرجی . منوچهر . 1383 . مطالعه اثر حذف خاک سطحی ( شبیه‌سازی فرسایش ) بر تولید محصول و ارزیابی اثر جبرانی تیمارهای کودی . پایان نامه دکتری ، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران .

تعریف فرسایش خاک : واژه (اروژن) Erosion

در زبان انگلیسی یا اروزیون در زبان فرانسه به معنی فرسایش می‌باشد و دارای منشأ لاتین و معنی تحت الفظی آن به معنی ساییدگی و خوردگی است .

فرسایش ، کاهش ضخامت لایه سطحی خاک به وسیله رواناب یا باد است . فرسایش فرآیندی است که در آن ذرات خاک توسط عوامل فرساینده از بستر اصلی خود جدا شده و توسط یکی از عوامل انتقال دهنده به مکان دیگری حمل می‌شود . چنانچه عامل جدا کننده ذرات باد و یخچال باشد به ترتیب فرسایش بادی و یخچالی گویند . فرسایش آبی به دلیل مدیریت نامناسب زمین ، تخریب پوشش گیاهی ، عدم کنترل جریان آب ، صورت می‌گیرد و منجر به رواناب سطحی و انتقال خاک می‌شود ، که از اثرات خارجی این پدیده می‌توان رسوب در سرها و آبراهه‌ها ، سیل و آلودگی آب را نام برد .

فرسایش آبی در ایران

ایران کشوری است که در جنوب غربی آسیا واقع شده است . وسعت کل آن 1648000 کیلومتر مربع می‌باشد که 11% این وسعت تحت کشاورزی ، 50% چراگاههای دائمی ، 9% جنگل‌ها و بیشه‌زارها و 30% را اراضی دیگر در بر گرفته است .

متوسط بارندگی در ایران 240 میلی‌متر که کمتر از یک سوم متوسط بارندگی جهان است . در حال حاضر نزدیک به 125 میلیون هکتار از 165 میلیون هکتار اراضی کشور در معرض فرسایش قرار دارند .

طبق گزارش سازمان خواربار جهانی در حدود 36% از کل زمین‌ها و 60% از خاکهای کشاورزی در ایران در معرض فرسایش می‌باشند . از عمده‌ترین دلایل فرسایش شدید در ایران ، از بین بردن پوشش گیاهی می‌باشند . این مسئله در مورد مراتع و بسیاری از اراضی جنگلی سواحل دریای خزر صادق

تحقیق در مورد طبقه بندی خاک 9 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 9 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

طبقه بندی خاک

20-1

مقدمه

طبقه بندی خاکها, یک متد برای کنار یکدیگر قرار دادن انواع خاکهایی است که دارای خصوصیات مشابه می‌باشند. بر خلاف گروههای گیاهان و حیوانات که در آنها گونه های مشابه در یک دسته قرار دارند و گونه های دسته های دیگر با یکدیگر تفاوت دارند, گونه های خاک به ندرت به یکدیگر شباهت دارند. گونه های خاک اغلب به نرمی‌و به تدریج از گونه ای به گونه دیگر هنگام پیمایش سراشیبی یا دشتی وسیع طبقه بندی می‌شوند عمق, رنگ و محتوی نمک و سایر خصوصیات خاک به تدریج تغییر می‌کنند به این خاطر برای مشخص نمودن خصوصیات یک خاک باید حجم مینیمیی از آن انتخاب و مورد بررسی قرار گیرد. یک چنین حجمی‌از خاک که پدان نامیده می‌شود تقریبا حدود چهل اینچ مربع (یک متر مربع) وسعت دارد و دارای عمق کافی برای رشد ریشه ها می‌باشند. هنگام بررسی بسیاری از انوع خاکها, می‌توان محدوده های وسیع تری از خاک را که دارای خصوصیات یکسان می‌باشند مورد بررسی قرار دارد که به این حجم بزرگتر پلی پدان (به معنای تعداد زیادی پدان) اطلاق می‌شود.

از آنجا که خاکها به تدریج از گونه ای به گونه دیگر طبقه بندی می‌شوند رده های خاک دارای افق های (محدوده های) قرار دادی می‌باشند که توسط عمق ضخامت و درصد نمک یا رطوبت و سایر خواص قابل اندازه گیری تحمیل می‌شوند.

بسیاری از این افق های قرار دادی, خصوصیات زیادی از خاک را در بر می‌گیرند که در افق های مختلف شرح داده می‌شوند که به آن ها افق های تشخیصی گفته می‌شود. همان طور که افرادی که حیوانات را دسته بندی می‌کنند آنها را بر اساس تعداد پاها, داشتن یا نداشتن بال, استخوان بندی داخلی یا خارجی و سایر خصوصیات دیگر طبقه بندی می‌کنند کسانی که گونه های خاک را نیز دسته بندی می‌کنند آنها را بر اساس نوعی افق های تشخیصی از یکدیگر جدا می‌کنند به طوری که در همه روش های طبقه بندی, رده های رایج تر و متداول تر دارای تعداد کمتر و به صورت گسترده تعریف شده اند و رده های خاص تر دارای تعداد بیشتر و به صورت جزئی تر تعریف شده اند.

2-20 روش های طبقه بندی خاک در ایالات متحده

طبقه بندی که اکنون برای خاک استفاده می‌شود در سال 1965 توسط ایالات متحده اتخاذ شد یک توضیح ساده از این سیستم طبقه بندی به شرح زیر می‌باشد.

راسته:

این طبقه بندی عمومی‌ترین و رایج ترین دسته می‌باشد همه انواع خاکها, در یکی از 10 راسته موجود طبقه بندی می‌شوند. هشت راسته از آنها بر اساس حضور یا عدم حضور افق های تشخیصی با سایر خصوصیات همانند شدت فرآیند شکل گیری خاک و تفاوتهای آب و هوایی در آن مناطق طبقه بندی می‌شوند از میان دو راسته دیگر., انتیسول دارای محدوده های تشخیصی مشخصی نمی‌باشد و هیتوسل ممکن است در هر منطقه آب و هوایی مرطوبی که رشد گیاهان را تضمین می‌کند وجود داشته باشد.

زیر راسته:

زیرراسته ها در یک راسته خاک به صورت گسترده بر اساس خصوصیات خاک که از تفاوت در میزان رطوبت و دما نتیجه می‌شود متمایز می‌شوند چهل و هفت زیر راسته در حال حاضر شناسایی شده اند. زیرراسته ها در هر راسته مشخص و متمایز می‌باشند و قایل جای گیری در راسته های دیگر نمی‌باشند.

گروههای بزرگ:

هر زیر راسته خود به گروههای بزرگی تقسیم بندی می‌شود. تنها در ایالات متحده از میان تقریبا 225 گونه موجود در جهان 185 گروه بزرگ شناسایی شده است که به صورت گسترده بر اساس افق های متمایز خاک و خصوصیات آن ها طبقه بندی شده اند. این افق ها شامل آنهایی می‌باشند که دارای آهن, خاک رس و یا گیاخاک هستند و آنهایی که دارای لایه های سخت شده و به هم پیوسته خاک, موسوم به پنس می‌باشند که در حرکت آب و نفوذ ریشه ها در خاک دخالت دارند. خصوصیات مشخصه این گروهها دمای خاک و درصد عناصر معدنی همانند منیزیم, سدیم, پتاسیم و سایر نمکها می‌باشد. به ضمیمه B, فهرست معانی جدول G-3 صفحه 600 مراجعه کنید.

زیر گروه

هر گروه بزرگ خاک به سه نوع زیر گروه تقیسم بندی می‌شود. یک زیر گروه نشان دهنده بخش مرکزی گروه می‌باشد. دومی‌که خصوصیاتی نزدیک به راسته و زیر راسته های دیگر و یا سایر گروههای بزرگ دارد و سومی‌که در طبقه بندی داخلی در دسته ای دیگر قرار می‌گیرد. در حدود 970 زیر گروه در ایالات متحده شناسایی شده اند.

تیره:

تیره های خاک در یک زیر گروه بر اساس ویژگی هایی که برای رشد گیاهان یا رفتارخاک هنگام استفاده در مقاصد مهندسی مهم می‌باشند, دسته بندی می‌شوند.

خصوصیاتی که مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل بافت خاک, خصوصیات کانی های موجود در خاک, واکنش های شیمایی خاک نظیر (PH, دمای خاک, درصد رطوبت نفوذ پذیری و تراوایی خاک, ضخامت آن. غلظت و ساختار خاک می‌باشد. در حدود 7500 تیره در ایالات متحده شناسایی شده اند.

دسته:

هر تیره شامل چند دسته می‌باشند. تعداد 10500 دسته یا بیشتر در ایالات متحده دارای خصوصیات و ویژگی های محدود تری نسبت به تیره ها می‌باشند نام دسته ها از لحاظ خاکشناسی دارای اهمیت نمی‌باشند اما از لحاظ جغرافیایی نشان دهنده نام یک رودخانه شهر یا منطقه ای می‌باشد که دسته مذکور برای اولین بار در کنار آن شناسایی شده است. دسته های خاک بر اساس خصوصیات قابل مشاهده و نقشه برداری رنگ, بافت, ساختار, غلظت و ثبات خاک, ضخامت و PH در حجم مشخصی از خاک و همچنین خواص شیمایی و مدنی آن طبقه بندی می‌شوند. مثال هایی از نام های دسته ها به صورت زیر می‌باشد.

تحقیق در مورد شوری خاک 70 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 82 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

چکیده

با توجه به وسعت خاکهای شور و سدیمی درکشور و اینکه زمینهای کشاورزی ما روز به روز شورتر شده و مسأله کمبود منابع زمینی مناسب برای کشاورزی پیش آمده روشهای مختلفی برای بهسازی این خاکها مد نظر است.

مواد اصلاحی عبارتند از موادی که کاتیونهای دوظرفیتی را برای جایگزینی با سدیم درخاکهای سدیمی فراهم کنندو سپس املاح اضافی این آبها توسط آب شویی استخراج شود.

از جمله این مواد می توان به گچ، اسید سولفوریک و غیره اشاره کرد. استفاده از این مواد موجب اصلاح خاک هم از لحاظ خصوصیات فیزیکی مانند افزایش نفوذ پذیری و بهبود ساختمان خاک و هم خصوصیات شیمیایی مانند EC و PH‌مناسب خاک می شوند، و در نتیجه محیط مناسبی برای رشد گیاهان و در پی آن افزایش عملکرد محصولات می باشند.

فهرست :

مقدمه 5

فصل اول : خاکهای مبتلا به نمک 6

تعریف منا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ طق خشک 6

مفهوم خاکهای خشک 8

خولص خاکهای مبتلا به نمک 10

طبقه بندی خاکهای مبتلا به نمک 10

1-4-1 خاکهای شور 11

1-4-2 خاکهای سدیمی 12

1-4-3 خاکهای شور سدیمی 14

خاکهای شور ایران 15

فصل دوم : بهسازی خاکهای شور سدیمی 16

2-1- اصلاح وبهسازی خاکهای شور سدیمی 16

2-2- اهمیت وبهسازی خاکهای شور سدیمی 18

2-3- مکانیزم بهسازی 18

2-4- روشهای بهسازی 19

2-4-1 بهسازی با آبشویی 19

2-4-2 استفاده از مالچ ودیگر مدیریت رویه ای برای تسریع در آبشویی نمک 25

آبشویی با آب بسیار شور 26

مخلوط کردن عمیق خاک سدیک به منظور بهسازی 28

مصرف گچ در بهسازی خاکهای سدیک 29

استفاده از گوگرد واسید سولفوریک در بهسازی خاکهای سدیمی

37

استفاده از فرآورده های حانبی FGD در بهسازی خاکهای سدیمی

40

زیست پالایی گیاهی در اصلاح خاکهای شور سدیمی 43

5-2- ایحاد نوارهای درختی در اطراف زمینهای زراعی 49

2-6- تغذیه وکود در زمینهای شور 50

فصل سوم: بررسی تحقیقات گوگرد ومشکلات آن در موسسه تحقیقات خاک و آب

52

3-1مروری بر تحقیقات 52

3-1-1 آذربایجان شرقی 53

3-1-2 آذربایجان غربی 53

3-1-3 اصفهان 55

3-1-4 خراسان 55

3-1-5 گرگان 56

3-1-6 گلستان 56

3-1-7 فارس 57

3-1-8 قزوین 57

3-1-9 مازندران 57

3-2 ورامین 58

3-3 جمع بندی 58

3-4 پیشنهادها 62

بهسازی خاکهای ایران 66

منابع

تحقیق در مورد نقش خاک در حبوبات آبی 20 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 21 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

حبوبات آبی

الف- توصیه بر اساس آزمون خاک

در مورد حبوبات نکته ای که حائز اهمیت است امکان همزیستی آنها با باکتری ریزوبیوم است که این باکتریها قادر به تثبیت بیولوژیکی ازت می باشد بنابرین می توان با تلقیح بذر این گیاهان با باکتری ریزوبیوم در کوددهی آنها صرفه جویی کرد با این حال برای این محصولات مقداری کود از ته بصورت شروع کننده ( starter ) داده می شود که این مقدار حدود 50 تا 100 کیلو اوره در هکتار می باشد در صورت موجود باکتری مورد نظر در خاک ویا تلقیح بذر با باکتری دیگر احتیاجیبه کوددهی نمی باشد این نکته را باید در نظر گرفت در صورت کوددهی از ته ریز وبیوم ها در خاک و ریشه گیاه ناتوان شده وقادر به همزیستی با گیاه نمی باشد بنابرین در مورد توصیه کودی آنها بیشتر به فسفر ، پتاسیم ، گوگرد و عناصر ریز مغذی توجه شود در تحقیقات انجام شده حد بحرانی فسفر وپتاسیم به صورت زیر بر آورد شده است .

جدول 14 ـ حد بحرانی فسفر و پتاسیم در حبوبات

براساس حدود بحرانی بدست آمده برای حبوبات می توان توصیه کودی نمود .

جدول 15 ـ توصیه کودی برای کشت حبوبات براساس آزمون خاک

ب ـ توصیه عمومی

جدول 16 ـ توصیه های عمومی کودی برای عناصر پر مصرف و کم مصرف در زراعت حبوبات ( بر حسب کیلو گرم در هکتار )

در صورت استفاده از کود کامل ماکروتوصیه های کودی بصورت ذیل خواهد بود :

ـ کود کامل ماکرو به میزان 200 کیلو گرم در هکتار قبل از کشت

ـ سولفات روی 40 کیلو گرم در هکتار

ـ سولفات منگنز 40 کیلو گرم در هکتار

ـ کود میکروی کامل با غلظت 3 در هزار بصورت محلول پاشی در هکتار

ج ـ روش و زمان مصرف کودها :

ـ تمامی کودهای اوره ،سوپر فسفات ترپیل و سولفات پتاسیم در زمان کاشت و قبل از زدن شخم به مصرف خواهند رسید .

ـ در زمان کاشت تمامی کودهای کم مصرف توصیه شده را به نسبت یک به پنج با خاک خشک ونرم مخلوط و قبل از زدن شخم به صورت یکنواخت در سطح مزرعه پخش خواهند شد . مصرف این کودها هر دو سال یکبار خواهد بود .

ـ محلول پاشی با کود میکروی کامل با غلظت 3 در هزار در دو مرحله ( ده روز قبل و بیست روز بعد از گل دهی ) با رعایت کلیه نکات فنی انجام خواهد رسید .

تذکر مهم : مقدار مصرف کود در حبوبات دیم معادل 30 تا 50 درصد حبوبات آبی توصیه می گردد .

6ـ سبزی وصیفی

6ـ1 گوجه فرنگی

الف ـ توصیه بر مبنای آزمون خاک

جدول 17 ـ توصیه بر اساس آزمون خاک برای گوجه فرنگی

مصرف ازت بایستی به صورت سرک در چند نوبت ( بعد از استقرارنشاء، قبل از گلدهی و پس از چین اول میوه ) انجام شود .

کلرور پتاسیم و ریزمغذیها را پس از گلدهی نیز می توان به صورت سرک همراه با آبیاری و یا محلول پاشی چند بار مصرف نمود . محلول پاشی کلرورکلسیم با غلظت 5 در هزار در اوایل دوره رشد، قبل و بعد از گلدهی جهت جلوگیری از پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی توصیه می شود .

ب ـ توصیه عمومی

ـ مصرف ازت بر اساس کود اوره به میزان 350 کیلوگرم در هکتار

ـ مصرف فسفر براساس آزمون خاک صورت می گیرد .

ـ مصرف پتاسیم بر اساس کلرور پتاسیم به میزان 400 کیلوگرم در هکتار

ـ تمامی ریز مغذیها ( سولفات روی 50 کیلوگرم ، سولفات آهن 100 کیلوگرم ، سولفات منگنز 40 کیلوگرم، وسولفات مس 25 کیلوگرم و اسید بوریک 25 کیلوگرم در هکتار )قبل از کاشت بهتر است همراه با کودهای فسفاته یا سولفات پتاسیم مصرف شود .

6ـ2 ـ خیار

الف ـ توصیه بر اساس آزمون خاک

جدول 18 ـ توصیه کودی بر اساس آزمون خاک برای خیار

نصف کود ازت بایستی به صورت سرک در طی برداشت میوه خیار به بوته های خیار داده شود.

ب ـ توصیه عمومی

ـ اوره به میزان 200 کیلوگرم در هکتار

ـ مصرف فسفربراساس آزمون خاک از منبع سوپر فسفات تریپل

ـ مصرف پتاس بر اساس کود سولفات پتاسیم به میزان 100 کیلوگرم درهکتار

ـ ریز مغذیها شامل سولفات روی 50 کیلوگرم ، سولفات منگنز 20 کیلوگرم واسید بوریک 25 کیلوگرم در هکتار

ـ برگپاشی با کود میکروی کامل با غلظت 3 در هزار

ج ـ روش و زمان مصرف کود :

ـ نصف کود اوره در زمان کشت و نصف دیگر بصورت سرک در طی مرحله برداشت میوه خیار به میزان 15 کیلوگرم در هکتار همزمان با دور آبیاری مصرف شود .

ـ کودهای فسفره و پتاسیمی قبل از کشت بصورت نواری در فواصل 10ـ5 سانتی متر در دو طرف بوته به مصرف خواهند رسید . در صورتی که امکان مصرف نواری نباشد بطور یکنواخت در سطح مزرعه پخش نموده و با شخم زیر خاک نمود.

ـ کودهای سولفات روی ، سولفات منگنز و اسید بوریک در صورت امکان همراه با کودهای فسفره و پتاسیمی بصورت نواری مصرف گردد. در صورتی که امکان مصرف نواری آن مقدور نباشد به نسبت یک به پنج با خاک خشک و نرم مخلوط و بطور یکنواخت در سطح مزرعه پخش و با شخم زیرخاک نمود.

ـ برگپاشی با کود میکروی کامل پس از مرحله 3 برگی بوته خیار در صورت مشاهده علائم کمبود عناصر با غلظت 3در هزار بفواصل زمانی هر دو هفته یکبار انجام و این کار تا برطرف شدن علائم کمبود با رعایت کلیه نکات فنی تداوم می یابد.

7 ـ گیاهان جالیزی

الف ـ توصیه کود بر اساس آزمون خاک

جدول 19 ـ توصیه کودی برای کشت جالیزبر اساس آزمون خاک

ب ـ توصیه عمومی کودی برای گیاهان جالیزی

جدول 20 ـ توصیه عمومی کودی برای گیاهان جالیزی

مصرف اسید بوریک در ارا ضی شور توصیه نمی شود

توجه : هندوانه به کمبود Zn , Fe , B , Mg و Ca بسیار حساس می باشد . محلولپاشی کودهای محتوی این

تحقیق در مورد مکانیک خاک

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 5 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

مکانیک خاک

دید کلی

در علوم مهندسی ، خاک مخلوط غیر یکپارچه‌ای از دانه‌های کانیها و مواد آلی فاسد شده می‌باشد که فضای خالی بین آنها توسط آب و هوا (گازها) اشغال شده است. خاک به عنوان مصالح ساختمانی در طرح‌های مهمی در مهندسی عمران بکار گرفته می‌شود و همچنین شالوده اکثر سازه‌ها بر روی آن متکی است.بنابراین مهندسان عمران باید بخوبی خواص خاک از قبیل مبدا پیدایش ، دانه بندی ، قابلیت زهکشی آب ، نشست ، مقاومت برشی ، ظرفیت باربری و غیره را مطالعه نمایند. مکانیک خاک شاخه‌ای از علوم مهندسی است که به مطالعه مشخصات فیزیکی و رفتار توده خاکی تحت بارهای وارده می‌پردازد. مهندسی پی ، کاربرد اصول مکانیک خاک در مسائل عملی است.

تاریخچه

تاریخچه عملیات خاکی را می‌توان به دوره‌های دور تاریخ بشری نسبت داد و آن را با قدمت پیدایش شهرنشینی یکی دانست. حفر قناتها ، کانالهای آبرسانی ، ایجاد پلها و سدهای محکم و سایر بناهایی که آثار آنها در کشورهای دنیا از ده‌ها قرن قبل تا کنون به یادگار مانده است، همه از مواردی است که به نحوی با عملیات خاکی ارتباط دارد.

سیر تحولی و رشد

توجه به بررسی و مطالعه خاک با یک دیدگاه مهندسی و به منظور تحلیل ریاضی خواص آن ، از قرن 18 میلادی آغاز شد و در واقع اولین بار در عین حال مهمترین رابطه ساده در زمینه مکانیک خاک ، در سال 1773 توسط کولمب یک مهندس ارتشی فرانسه ارائه گردید. این رابطه ساده ، که یک رابطه اساسی در بررسی مقاومت یا عدم مقاومت خاک است عبارت است از:

(τ=c+bntan(φ

کارهای بوسینسک در مورد تئوری اجسام الاستیک که در سال 1885 انتشار یافت به ارائه راه حل‌های دقیق در محاسبه تنش‌ها و تغییر شکل‌های درون محیط خاکی منجر گردید و توانست در تحلیل بخش مهمی از مبحث مکانیک خاک ، پاسخگو باشد. دانش مکانیک خاک به صورت مدرن ، در ابتدای قرن حاضر گسترش روز افزونی یافت و مانند سایر علوم مهندسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت بطوری که در سال 1925 کارل ترزاگی ، استاد دانشگاه هاروارد ، نتیجه تحقیقات خود را به صورت مقاله‌ای ارائه داد و در سال 1943 کتاب «اصول نظری مکانیک خاک» را تدوین و منتشر کرد.کارل ترزاگی (1963-1883) را به حق بنیانگذار دانش مکانیک خاک نامیده‌اند. در اینجا شایسته است از سهم محققین روسی نیز یادآور گردد، چه پژوهشگرانی چون سیتوویچ در کشور روسیه به موازات دانشمندان غربی در توسعه دادن مبحث مکانیک خاک کارهای زیادی ارائه دادند. نامبرده نیز در سال 1934 کتاب اصول علم مکانیک خاک را منتشر نمود.

امروزه اهمیت دانش مکانیک خاک مانند علوم دیگر روز به روز رو به فزونی است و این بویژه به این علت است که تجربه‌های گذشته در این زمینه بدون گسترش تئوری‌های مطمئن‌تر و راه حل‌های اقتصادی‌تر تکافوی حل مسائل جدید را در عمل نمی‌نماید. به علاوه ، بسط مسائل مبحث مکانیک خاک همراه با توسعه روش‌ها و دیدگاههای جدید در زمینه مکانیک محیط دانه‌ای ، گسترش و افزایش دقت در تحلیل‌های ریاضی و مدل سازی‌ها را در هر دو زمینه الزامی نموده و نیز به نتیجه رسانده است.

مباحث کلی مکانیک خاک

طرح تئوریهایی که نشان دهنده رفتار توده خاکی در برابر عوامل بیرونی ، مثل نیروهای مختلف ، باشد.

کاربرد معلومات تئوری و تجربی در موارد و مسائل اجرایی

خواص فیزیکی ، شیمیایی و کانی شناسی خاکها

خواص فیزیکی و شیمیایی خاک : شناخت خواص فیزیکی ، شیمیایی و کانی شناسی خاکها در بسیاری از بررسی‌ها و مطالعات و تصمیم گیری‌ها در عملیات خاکی نقش مهمی دارد. خواص فیزیکی و شیمیایی خاکها را باید عمدتا در عوامل زیر جستجو کرده و مربوط به آنها دانست.

ترکیب کانی شناسی دانه‌ها : از آنجایی که خاکها از تجزیه و هوازدگی سنگهای پوسته زمین پدید آمده است‌، لذا کانی‌های تشکیل دهنده خاکها باید همان کانی‌های تشکیل دهنده سنگ مادر باشد.

طبیعت سطح ذرات خاک (سطح مخصوص) : سطح خارجی دانه‌های خاک ، یعنی فصل مشترک محیط جامد با محیط مجاور آن که ممکن است، آب یا هوا باشد. محل پدید آمدن بعضی پدیده‌های فیزیکی یا شیمیایی است که این پدیده‌ها برخواص دیگر خاک مثل؛ مقاومت و نفوذپذیری و ... تاثیر می‌گذارد.

پدیده‌های فیزیکی و شیمیایی در سطح مشترک خاک و آب :ذرات جسم جامد از شبکه‌ای از یون‌های مختلف تشکیل شده است که از اینرو بین سطح خارجی ذره و محیط اطراف آن کنش و واکنش‌هایی پدیدار می‌گردد.

خاصیت مویینگی : خاصیت بالا رفتن آب در لوله‌های مویین و در حفره‌های بین ذرات خاک را خاصیت مویینگی گویند.

نیروهای دافعه و جاذبه بین ذرات : نیروهای بین ذره‌ای در خاک به دو گونه‌اند. نیروهای جاذبه مولکولی بین دانه‌ها (وان در والس) و نیروهای دافعه که از نوع نیروی الکتروکینیماتیکی است.

خواص مکانیکی خاکها

اصطکاک : مقاومت جسم در برابر حرکت به علت وجود اصطکاک بین دو سطح تماس است.

چسبندگی: مقاومت خاکی به علت چسبندگی دانه‌ها حاصل از مقاومت مولکولی (یعنی نیروی جاذیه الکتروشیمیایی) بین ذرات ریز است.

گسیختگی توده خاک : گسیختگی توده خاک عبارتست از پایان شرایط مقاومت و آغاز برش در خاک است.

تحکیم: تحکیم عبارتست از کاهش حجم حفره‌های آب‌دار درون خاک به علت افزایش فشارهای جانبی.

کاربرد مکانیک خاک

خاک از یک طرف به عنوان مصالح مورد توجه مهندسین و طراحان قرار می‌گیرد و از سوی دیگر به عنوان یک محیط طبیعی که در اختیار آدمی قرار گرفته است مورد توجه و استفاده است. جایی که به عنوان مصالح مورد نظر است مانند خاکریزها ، سرای خاکی ، روسازی راه و فرودگاه ، پشت دیوار حایل ، زهکش‌ها ، و به عنوان بخشی از بتن ، ماده اصلی تهیه آجر و سرامیک ، ماده اصلی تهیه چینی و کاشی ، و... حالت انتخابی و اختیاری دارد، و در جایی که به عنوان محیط مورد توجه است.مانند زیر پی‌ها ، زیر پایه پل‌ها و زیربنای جاده‌ها و محل حفر تونل‌ها و محل قرار دادن لوله‌ها و تاسیسات مکانیکی و الکتریکی (کابل های تلفن و برق و لوله کشی گاز و فاضلاب و محل احداث قناتها و محل حفر چاهها و کانال‌ها و ... همه حالت غیر انتخابی (یعنی اجباری) دارد. به هر حال در تمام موارد ذکر شده ، شناخت خواص فیزیکی و مکانیکی خاک ضرورت غیر قابل اجتناب دارد. مثلا در یک پروژه راه سازی ، چه نوع

خاکی با چه نوع دانه بندی باید انتخاب شود و لایه‌های آن با چه ضخامتی و با چه رطوبتی و تا چه حد باید کوبیده شود تا جایی حاصل بتواند در برابر نیروهای وارد بر آن مقاوم باشد و وجود آبهای سطحی و بارندگی بر دوام آن اثر مخرب نداشته باشد و در برابر یخ‌زدگی و فرسایش و تغییرات جوی نیز پایدار بماند.در ایجاد یک سد خاکی ، شیب‌ها چه مقدار باشد که هم پایدار باشد و هم اقتصادی ، در صورتی که سد همگن با زهکشی است، لایه‌های زهکشی با چه ابعادی و با چه دانه بندی و چه