تحقیق درمورد شبیه خوانی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 29

«تعزیه داری و شبیه خوانی » :

در گذشته طی دو ماه محرم و صفر ، 60 مجلس تعزیه اجرا می شده است ولی در سالهای اخیز صرفاً در ده روز اول محرم تعزیه می خوانند و در دیگر مواقع سال ، به طور متفرقه چندمجلس تعزیه برگزار می شود.

مرحوم میرزا اسماعیل هنر جندقی در عصر قاجاریه اشعار تعزیه حضرت ابوالفضل (ع) و شبیه فرنگی را سرود و در تنظیم دیگر مجالس تعزیه کوشید. مراسم تعزیه خوانی بانی دارد و بانیان تعزیه هم مخارج تعزیه خوانان را می پردازند و هم از آنان پذیرایی می کنند. از شب هفتم تا دهم محرم در خور و توابع آن تعزیه های حضرت مسلم بن عقیل (ع) حضرت علی اکبر (ع) و حضرت عباس (ع) برگزار می شود.در روز عاشورا تعزیه حضرت امام حسین را می خوانند. تعزیه طفلان زینب (س) ، عابس و حبیب بن مظاهر در خلال این تعزیه انجام می گیرد. عده ای از نیکوکاران محلی با وقف آب و املاک خود در زمان حیات و پس از مرگ ، مجالس شبیه خوانی را تداوم بخشیده اند.

نظر مراجع قدیم و روش برخورد آنان با تعزیه چیست؟از دیدگاه اسلام، عزاداری و سوگواری اهل بیت(ع) می تواند در قالب ها، فرم ها و ابزاری که در میان ملل و اقوام مختلف مرسوم بوده، محقق شود و به شیوه های گوناگون تجلی یابد.البته این تا زمانی است که قالب ها به شکل ها، شیوه ها و گونه ها، به اصل پیام و محتوا لطمه وارد نسازد، بلکه به بهترین نحو پیام را در ذهن و جان مخاطب جای دهد. از این رو استفاده از شیوه های عزاداری که در زمان صدر اسلام رایج نبوده (مانند زنجیرزنی، سینه زنی، تعزیه و...) نه تنها از نظر شرعی اشکال ندارد، بلکه مددکار اسلام بوده و می تواند در حد خود، شعارهای عاشورا و اهل بیت(ع) را به گوش انسان معاصر رسانده و قلب او را به سمت باور بدان ها سوق دهد.البته باید به این نکته مهم نیز توجه کرد که عزاداری مشروع و مجاز دارای حدود و چارچوب های خاصی است که به وسیله شرع و عقلاء تعیین می گردد. اگر عزاداری در شیوه هایی اجرا شود که شور را بر شعور غالب سازد و به نوعی موجب انحراف از فلسفه عزاداری گردد خارج از حدود عزاداری مشروع، مقبول، موجه و معقول است.اگر قالب های عزاداری به گونه ای باشد که عقلای جامعه، آن را تقبیح کرده، آن را موجب وهن مذهب و آموزه های اصلی عاشورا می دانند، قطعا حد غیرمجاز عزاداری خواهد بود (فلسفه عزاداری، محمد رضا کاشفی، مرکز فرهنگی نهاد، چاپ اول، 1381، ص 21).شکل و صورت عزاداری باید به گونه ای باشد که بتواند هسته و محتوای اصلی پیام عاشورا را به مردم ابلاغ کند و باور انسان ها را نسبت به آنها تقویت نماید ولی اگر این ظاهر به صورتی درآید که نه تنها باطن و مغز را نشان ندهد بلکه باعث گردد اصل مسأله و موضوع خدشه دار شود، شکل و صورت مناسبی نخواهد بود.در هر صورت تعزیه همچون دیگر سنت های مذهبی باید به هنگام اجرای آن موازین شرعی رعایت گردد و ارزش های معنوی آن پایمال نشود و چون سنتی دینی است باید مروج و مبلغ فضایل، مکارم و خصال نیکو باشد، مردم را دین شناس نماید و روح معنویت را در آنان تقویت کند، پس تعزیه در صورتی موجب خشنودی خدا و اولیای الهی است که در حدود بندگی پروردگار بوده و مشتمل بر دروغ، حرام و امور وهن انگیز نباشد.مسأله شبیه خوانی و تعزیه، از دیدگاه فقهی و اعتقادی مورد بحث و بررسی عالمان شیعه قرار گرفته است برخی آن را تحریم و بعضی تجویز کرده اند. از نظر علمای شیعه، خدمتی برای حفظ اسلام بالاتر از این نیست که بدعت ها از بین بروند و افکار موهوم، خرافی و مضامین سست از متون نوحه ها و شبیه نامه ها حذف شوند، لذا در صورتی که جهات شرعی در تعزیه خوانی رعایت گردد و تعزیه پیراسته از وهن و خرافات برگزار شود، بر آن اشکالی مترتب نمی باشد:نظرات علمای شیعه درباره تعزیه:1- آیت الله میرزا محمد حسین نائینی در فتوای خود ضمن تأیید شبیه خوانی، این قید را بیان نمود که شعائر مزبور باید از هرگونه امور ناپسند که شایسته چنین شعاری نیست پاک شود (در این خصوص ر.ک: کتاب بکاء الحسینی، سید حسین طباطبایی، صص 482 - 502).2- آیت الله سید محسن حکیم، ضمن تأیید فتوای میرزای نائینی می افزاید؛ بعضی مناقشاتی که می شود ناشی از منضم گشتن برخی چیزها و کارهایی است که چه بسا با عزاداری و سوگواری برای سیدالشهدا مغایرت دارد (فتاوی علمای سلف درباره عزاداری و شبیه خوانی، فصلنامه هنر، پاییز 1362، ص 297).

مبانی جهت یابی و نقشه خوانی 19 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

مقدمه:

آیا تا به حال در جایی گمشده اید؟ و در یک شهر جدید و یا در مسیر جاده ای نشانه ای را از کسی پرسیده اید؟ قطب نما و قبله نما، دو وسیله‌ای هستند که از دیر باز برای یافتن و تعیین جهت‌های اصلی جغرافیایی (شمال، جنوب، شرق و غرب) و جستجوی مکان ها به کار می رفته‌اند.

از ابتدا، انسان ها برای کشف سرزمین های جدید، مسافرت از شهری به شهر دیگر و یا از کشوری به کشور دیگر نیازمند دانستن جهت‌های جغرافیایی بوده اند. با دانستن سمت و سوی جهت‌های جغرافیایی و نیز محل آغاز حرکت (مبداء) می‌توان جهت و مسیر حرکت را به سمت مقصد مورد نظر تنظیم کرد و گم نشد؛ مخصوصاً اگر مسیر، در طول بیابان‌ها، جنگل‌ها، دریاها و یافتن کسی که نشانی را بداند، محال باشد و یا شب هنگام حرکت کنیم.

قطب نما، وسیله ای است که در این راه کمک بسیاری به انسان ها کرده است. وسیله‌ی اصلی به کار رفته در قطب‌نما، آهنربا است. حتماً تا حالا یک آهنربا و یا وسایلی را که در آن‌ها آهنربا به کار رفته است دیده‌اید. در غیر این صورت، کافی است سری به یخچال منزل‌تان بزنید. می‌بینید، نوار دورِ درِ یخچال آهنرباست که باعث چسبیدن و محکم شدن در به بدنه‌ی آن می‌شود. در طبیعت، بعضی مواد و سنگ‌ها خاصیتی دارند که باعث جذب مواد آهنی و فولادی به آن‌ها می‌شود.

این خاصیت را خاصیت مغناطیسی یا آهنربایی می‌گویند، به هر جسمی که این خاصیت را داشته باشد آهنربا می‌گویند. آهنرباها می‌توانند تمامی حجم های آهنی (مثل سوزن، کلید منزل، میخ و ...) را جذب کنند و یا به آن‌ها بچسبند.

وقتی دو آهنربا را کنار هم قرار دهیم، اتفاق جالبی می‌افتد: دو سر آهنرباها از هم دور می‌شوند و به هم می‌چسبند و دو سر دیگر وقتی یکی از آن‌ها را را سر و ته کنیم از هم دور می‌شوند.

آهنربا‌ها انواع مختلفی دارند: میله‌ای، نعل اسبی، حلقه‌ای و ... .

هر آهنربا دارای دو سر مختلف است که دارای خصوصیت‌های مختلف و مخالف هم هستند. به آن‌ها قطب‌های شمال و جنوب آهنربا می‌گویند. اولی را با N و دومی را با S (حروف ابتدای کلمه‌های انگلیسی North به معنی شمال و South به معنی جنوب) نمایش می‌دهند. جذب آهنرباها از یک سمت و دفع (رانش) آن‌ها از سمت دیگر، دقیقاً مربوط به این دو قطب است. قطب‌های هم‌نام (مثلاً دوقطب N و N و یا دو قطب S و S از دو آهنربای مختلف) همدیگر را دفع می‌کنند، ولی دو قطب غیر همنام مثل S از یک آهنربا و N از آهنربای دیگر همدیگر را جذب می‌کنند. به طور ساده‌تر، اگر یک آهنربایِ میله‌ای را از سمت قطب N به نزدیک قطب S یک آهنربای میله‌ای دیگر ببریم، به یکدیگر می‌چسبند، ولی اگر آهنربای اول را از سمت قطب S آن به قطب S آهنربای دوم ببریم، از هم دور می‌شوند. اما موضوع اصلی و جالب آنست که بدانید خودِ کرة زمین هم آهنربای عظیمی است که دقیقاَ خاصیتی مشابه همین آهنرباهای کوچک را دارد. کره‌ی زمین به دلیل وجود مواد مذاب مغناطیسی (از جنس اکسید آهن) در هسته‌ی مرکزی آن، دارای خاصیت مغناطیسی است.

● قطب‌نما:

در زمان‌های قدیم انسان‌ها متوجه شدند که بعضی از سنگ‌ها (که بعداً به آنها سنگ‌های مغناطیسی گفتند) وقتی از یک نخ آویزان می‌شوند، در یک راستای مشخص قرار می‌گیرند. این نکته، سرآغاز کشف قطب‌نما شد، چون می‌دیدند، راستایی که آن سنگ می‌ایستد، در راستای شمال و جنوب جغرافیایی است. از آن به بعد از این روش، یعنی آویزان کردن سنگ‌های مغناطیسی (که بعداً این سنگ‌ها را بصورت کوچکتر و میله‌ای در آوردند) برای یافتن جهت شمال و جنوب استفاده ‌شد.

همانطور که گفتیم، کره‌ی زمین یک آهنربای بزرگ است که دارای دو قطب شمال و جنوب است. محل قرار گرفتن قطب شمال مغناطیسی در قطب جنوب زمین و محل قرار گرفتن قطب جنوب مغناطیسی در قطب شمال زمین (از نظر جغرافیایی) است. سنگ آهنربا اگرچه در ابعاد کوچکتری نسبت به کره‌ی زمین است اما مثل آن، آهنرباست. این آهنرباها یکدیگر را جذب و دفع می‌کنند.

طرز کار قطب نما هم بر همین منوال است.

در اصل قطب نما یک میلة مغناطیسی (آهنربایی) است که به شکل یک عقربه در آمده و در داخل یک محفظه‌ی محافظ، از مرکزش آویزان است. دور تا دور این محفظه، دارای عددهایی هست که هر کدام بخشی از ۳۶۰ درجه‌ی یک دایره‌ی کامل را نشان می‌دهد. نوع قرار گرفتن عقربه‌ی قطب نما، زاویه‌های اصلی و سمت و سوی جهت‌ها در دور تا دور، محل قرار گرفتن قطب نما را نشان می‌دهد. این عقربه چون آهنرباست، همیشه در راستای شمال و جنوب جغرافیایی قرار می‌گیرد. قطب‌های ناهمنام این عقربه و زمین (که هر دو از جنس آهنربا هستند) به سمت هم قرار می‌گیرند ولی چون قطب‌های مغناطیسی زمین در دو سمت جنوب و شمال خود بی‌حرکت هستند، پس عقربه بعد از ثابت ماندن، دقیقاً در راستای شمال و جنوب می‌ایستد و به این دلیل جهت عقربه، جهت شمال جغرافیایی را نشان می‌دهد.

این اصل در همه جای کره‌ی زمین و در هر لحظه از شبانه روز صادق است. به این دلیل است که قطب‌نما وسیله‌ای لازم برای تمام افرادی است که به جهت یابی نیاز دارند؛ افرادی مثل دریانوردان، گردشگران و کوهنوردان.

● قبله نما :

ما مسلمان‌ها برای خواندن نمازهای روزانه‌ی خود، نیازمند یافتن قبله‌ایم. خانه‌ی کعبه، در شهر مکه و در کشور عربستان است به همین دلیل مسلمان‌های تمام کشورهای دنیا می‌بایست جهت قبله را بیابند. روش‌های مختلفی برای یافتن این جهت وجود دارد؛ مثل استفاده از نور آفتاب و قبله نما.

قبله‌نما مانند همان قطب‌نما است. با این تفاوت که به گونه‌ای درجه بندی و تنظیم شده است که علاوه بر نشان دادن جهت شمال، جهت قبله را هم نشان می‌دهد. باید گفت که یافتن قبله توسط قبله‌نما به سادگیِ یافتن شمال و جنوب جغرافیایی نیست. برای قبله، علاوه بر داشتن یک قبله‌نما، به یک جدول هم نیاز داریم که دارای مشخصات شهری باشد که ما در آن هستیم، چون جهت قبله نسبت به جهت شمال، در نقطه‌های مختلف کره‌ی زمین، زاویه‌ی یکسانی نمی‌سازد.

شما در فعالیت « رصد ماهواره‌ها از پشت‌بام خانه! » روش پیدا کردن طول و عرض جغرافیایی محل زندگی خود را یاد می‌گیرید. طول و عرض محل زندگی خود را در فلش زیر وارد کنید. این برنامه، زاویه‌ی قبله با جهت شمال را به شما نشان می‌دهد. حالا با استفاده از یک قطب‌نما، می‌توانید جهت قبله را در محل زندگی خود پیدا کنید.

قطب نما، عقربه ای مغناطیسی است کهتحت تاثیر حوزه مغناطیسی زمین قرار می گیرد. تولید کنندگان قطب نما

چندین چیز دیگر هم به قطب نما ساده اضافه کرده اند تا استفاده آن را راحت تر کنند. اما سوای تمام امکانات اضافه

شده، هسته اصلی همان عقربه ای است که به نیروی آهنربایی کره زمین واکنش نشان می دهد و از روی آن می

توانید جهت های مختلف را بشناسید.

» یک قطب نمای کوهنوردی شامل قسمت های زیر است :

1. یک عقربه آزاد گردان. یک طرف آن دارای رنگی متفاوت سمت دیگر است که بدین وسیله پیدا کردن قطب بسیار

ساده است.

2. محفظه ای مدور و قابل چرخاندن که عقربه در آن قرار دارد. این محفظه می تواند حاوی مایعی باشد که باعث آرام

تر کردن حرکت های عقربه می شود و خواندن آن را دقیق تر می کند.

3. صفحه ای مدور و مدرج به دور محفظه عقربه. این صفحه در جهت حرکت عقربه های ساعت از صفر تا 360 درجه

تقسیم شدهاست.

4. یک فلش جهت یابی و چند خط موازی با آن که به نصف النهار معروف است تمام آن ها در زیر عقربه قرار گرفته

5. یک خط نشانگر یا شاخص که زاویه حامل یا بیرینگ یا زاویه حامل هم معروف است.

6. یک صفحه صاف اتکا که شفاف و مستطیلی شکل است و تمام قطعات قطب نما روی آن قرار دارند. روی این

صفحه می توان خط جهت حرکت را هم مشاهده کرد. هر چه این صفحه اتکا بلند تر باشد، خواندن قطب نما، دقیق

تر انجام خواهد شد.

» وسایل جانبی که بر روی بعضی از قطب نماها وجود دارد :

1. پیکان تنظیم انحراف که ارزش آن را دارد تا پول بیشتری برای آن پرداخت کرد تا بتوان تصحصح مغناطیسی را با کمک آن راحت تر انجام داد.

2. آینه جهت دیدن عقربه که راهی دیگر برای تقویت دقت است.

4. خط کش که به سانتی متر یا اینچ مدرج است و از آن می توان برای اندازه گیری فاصله های روی نقشه استفاده کرد.

5. یک کلینومتر که می توان زاویه شیب را اندازه گیری کند. این وسیله می تواند بحث شیب یک سطح را حل کند. علاوه بر این با استفاده از آن می توانید مشخص کنید که از دو قله تقریبا هم سطح هستند یا نه.

6. یک ذره بینکه از آن برای از نزدیک خواندن فاصله های بین خطوط منحنی میزان استفاده می شود.

بعضی از قطب نماها دارای امکان تنظیم انحراف هستند، ولی آینه ندارند. این نوع قطب نماها از نظر قیمت بین قطب نماهای ساده شکل و قطب نماهای کامل قرار دارند.این نوع قطب نماها برای کسانی که طالب امکانات تنظیم انحراف هستند ولی نمی خواهند برای آینه بهایی بپردازند، چیز مناسبی هستند.

اغلب قطب نماها دارای ریسمانی برای اتصال به کمربند، لباس یا کوله پشتی هستند. انداختن بند قطب نما به دور گردن کار درستی نیست و از نظر ایمنی احتمال بروز مشکل با آن وجود دارد. خصوصا زمانی که صعودهای فنی انجام می دهید.قطب نماهای گرد و کوچک و ارزان و بدون صفحه پائینی برای کارکوهنوردی مناسب نیستند. چرا که با آن ها نمی توانید کارهای دقیق با نقشه انجام بدهید.

تعریف بیرینگ یا زاویه حامل :

بیرینگ به معنی جهت از یک نقطه تا نقطه دیگر است که به صورت زاویه در مقیاس درجه نسبت به خطی که به عنوان مرجع در نظر گرفته شده است، اندازه گیری می شود. این خط مرجع، خطی به طرف قطب شمال واقعی است.

» قطب نما برای دو کار اساسی در رابطه با بیرینگ استفاده می شود :

1. قطب نما برای بیرینگ گرفتن استفاده می شود. اندازه گیری بیرینگ به این معنی است که سمت و جهت از یک نقطه دیگر روی نقشه و یا روی زمین نسبت به شمال مغناطیسی اندازه گیری شود.

2. قطب نما برای دنبال کردن بیرینگ هم استفاده می شود. دنبال کردن بیرینگ بدین معنی است که یک بیرینگ را روی قطب نما مشخص کنیم و سپس به دنبال آن برویم، چه روی نقشه و چه روی زمین.

انواع قطب نما و شیب سنج:

قطب نما وشیب سنج پیشرفته LS – 25 به همراه لمپ افقی و سه پایه آلومینیومی مخصوص ساخت کمپانی USHIKATA- ژاپن

قطب نما وشیب سنج پیشرفته S – 28 با سه پایه آلومینیومی مخصوص ساخت کمپانی USHIKATA- ژاپن

تحقیق در مورد بررسی راهکارهای افزایش سرعت روان خوانی در فراگیران پایه ی اول ابتدایی در سال تحصیلی 88 87 40 (word)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 42

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع پژوهش:

بررسی راهکارهای افزایش سرعت روان خوانی در فراگیران پایه ی اول ابتدایی در سال تحصیلی 88-87

زیر نظر استاد ارجمند:

جناب آقای سمرقندیان

پژوهشگر:

طیبه زارعی

بهار 88

چکیده

آموزش روان خوانی در دوره ی ابتدایی می تواند کمک شایانی به پیشرفت درک معنایی سایر دروس کرده، و کودکان امروز را برای ورود به دنیای رو به پیشرفت فردا آماده تر کند.

در این پژوهش که بررسی راهکار هایی جهت افزایش سرعت روان خوانی در فراگیران پایه ی اول بود در یک کلاس28نفره و یک دبستان پسرانه در ناحیه 6مشهد به اجرا در آمد.

در شواهد جمع آوری شده مشخص شد که فراگیرانی که در خواندن با مشکل مواجه اند، به صورت زنجیره وار در سایر مهارت های زبان آموزی از جمله ( شنیدن ) به شدت دچار ضعف می باشند. برای بهبود این وضعیت با صلاح دید صاحب نظران و شواهد موجود راهکار ( تأکید بر جمله خوانی و آموزش آن و پرهیز از کلمه خوانی ) به اجرا در آمد که پس از اجرای راهکار انتخابی شدت ضعف فراگیران تا حدی کاهش یافت که به بهبود خواندن آن ها انجامید. در شواهد کتابخانه ای نیز راهکار های بسیار مؤثری ذکر شده است که اجرای هر کدام از آن ها محاسن زیادی را در بر داشته و خواندن آن کمک مؤثری به معلمان مقطع ابتدایی خواهد کرد.

اگر چه این تغییرات چندان چشم گیر نبود اما ما را به هدف مورد انتظار نزدیک کرد. طبق ارزشیابی و مصاحباتی که با همکاران و دانش آموزان انجام شد، این راهکار اثر بخشی کافی را با توجه به زمان اندک داشته است. امیدواریم که نتایج این پژوهش اندکی از مشکلات جامعه ی تعلیم و تربیت را بهبود بخشد.

ان شاء ا...

فهرست

چکیده

مقدمه

«توصیف مشکل»

1-1 توصیف خودم 6

2-1 توصیف محیط 6

3-1 توصیف مشکل 8

«شواهد (1)»

1-2 شواهد محیطی 10

2-2 شواهد کتابخانه ای 14

«تجزیه و تحلیل شواهد (1)»

1-3 چکیده 24

2-3 تعیین علل مشکل 24

3-3 تعیین راهکار های پیشنهادی 25

4-3 حذف بعضی راهکار ها و علل حذف 26

5-3 خلاصه ی جدول نظر سنجی 27

«اجرای راه حل»

1-4 علت اصلی انتخاب راهکار پیشنهادی 28

2-4 اجرای راهکار ( شرح مفصل) 29

3-4 گزارش لحظه به لحظه 29

4-4 مشکلات ضمن اجرا 31

«شواهد (2)»

5- گرد آوری شواهد(2) 33

«ارزشیابی»

6- ارزشیابی و تجزیه و تحلیل اطلاعات 35

«گزارش دهی»

7- تجدید نظر و گزارش نهایی یا اطلاع رسانی 38

تحقیق در مورد پرده خوانی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 4 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

پرده خوانی, نوعی نمایش مذهبی ایرانی . در این نمایش کسی با عنوان «پرده خوان » از روی تصویرهای منقوش بر پرده مصایب اولیای دین ــ بویژه اولیای مذهب شیعه ــ را با کلام آهنگین روایت می کند.

پرده خوانی را «شمایل گردانی » و «پرده داری » (بیضایی ص 73 ملک پور 1364 ش ص 135 حسن بیگی ص 341) و «پرده برداری » (همایونی ص 28) نیز خوانده اند. دهخدا (ذیل «پرده ») به پرده ای اشاره کرده است که شعبده بازها و عروسک گردانها از آن برای پنهان کردن ترفندهای نمایشی خود استفاده می کنند و این هیچ ارتباطی با پرده داری نام دیگر نمایش مذهبی پرده خوانی ندارد اما برخی پژوهشگران به اشتباه از این تعریف برای توضیح پرده داری مذهبی بهره برده اند ( رجوع کنید به همایونی حسن بیگی همانجاها). صورت خوانی نیز بخشی از پرده خوانی بوده است و نمی تواند مترادف پرده خوانی قلمداد شود (بیضایی ص 74 قس غریب پور ص 56). پرده خوانی برآمده از نقالی * و نقاشی مردمی است . پیشینة تاریخی آن را می توان با نوعی «قوالی » (نقالی توأمان موسیقی و آواز) در ادوار پیش از اسلام مربوط دانست که پس از ورود اسلام به ایران به دلیل محدودیتهای موسیقی به نوعی «نقالی» ملی ـ مذهبی تغییر یافته است بویژه در زمان صفویه که انواع نقالی مذهبی (روضه خوانی حمله خوانی پرده داری صورت خوانی و سخنوری ) شکل گرفت ( رجوع کنید به بیضایی ص 60ـ 72 غریب پور ص 63). به گفتة جابر عناصری (ص 175ـ176) در جنگ شاه اسماعیل صفوی (حک : 905ـ930) با ازبکها برای تهییج سپاهیان ایران از این نمایش استفاده می شده است . برخی نیز موقعیت تاریخی پرده خوانی را حدفاصل گذار از برگزاری مراسم عزاداری عمومی ماه محرم در دوران صفویه به برگزاری نمایش مذهبی تعزیه * در دوران قاجاریه و یکی از منابع تحول و تکامل تعزیه دانسته اند (همایونی ص 23ـ30 ملک پور 1366 ش ص 54 غریب پور ص 64) اما برخی دیگر به عکس نقوش پرده را ترجمان نمایش تعزیه در قالب هنرهای دیداری و ره آورد تعزیه می دانند (پیترسون ص 115).

ساختار پرده خوانی بر دو رکن «پرده » و «پرده خوان » استوار است . پرده پارچه ای است که یک یا چند رخداد مصیبت بار خاندان پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم بر آن نقش شده است . موضوع اصلی این نقشها واقعة کربلا و حوادث پیش و پس از آن بوده اما رفته رفته داستانهای اخلاقی پندآموز مانند جوانمرد قصاب * نیز به آن افزوده شده است (عناصری ص 195). معمولا به لحاظ قداست عدد 72 و ارتباط آن با واقعة کربلا در هر پرده 72 مجلس فرعی و اصلی وجود دارد (غریب پور ص 58).

جنس پرده ها از «متقال » و «کرباس » و اندازة آنها معمولا 150*300 سانتیمتر است (حسن بیگی ص 342).

صورتهای منقوش بر پرده به دو گروه اولیا (نیکان ) و اشقیا (بدان ) تقسیم می شود. نقش سیمای اولیا بر پرده متفاوت است : پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و امامان معصوم علیهم السلام در هاله ای از نور یا در نقاب تجلی می یابند و برخی فرزندان و یاری کنندگان ایشان بدون هالة نور و نقاب با رنگهای متناسب باورهای مذهبی و زیبا نقش می گیرند. در مقابل اشقیا بسیار زشت و حتی هیولاگونه ترسیم می شوند. اسبها نیز با توجه به شخصیت صاحبانشان نقش می گیرند (همایونی ص 28 پیترسون ص 119 عناصری ص 199).

نقشهای پرده نقوشی عامیانه اند که برمبنای تخیلات نقاش و گفته ها و نوشته های تاریخی و افسانه ای به تصویر کشیده می شوند (عناصری ص 197ـ 198). این نوع نقاشی را از نوع نقاشی مردمی موسوم به «نقاشی قهوه خانه ای » دانسته اند که اوج شکوفایی آن بویژه در اواخر دورة قاجاریه در قهوه خانه ها بوده است (حسن بیگی ص 341 بلوکباشی ص 97). همچنین با توجه به موضوع محوری این نقوش از آن با عنوان «نقاشی کربلا» و به لحاظ رعایت برخی قواعد نمایشی اخیرا «نقاشی دراماتیک » نیز یاد می شود (پیترسون ص 115 غریب پور ص 60).

برخی پیشینة این نوع نقاشی مردمی را قرنها پیش از پیدایش قهوه خانه و همزمان با سنت دیرینة قصه خوانی و مرثیه سرایی و تعزیه خوانی در ایران می دانند و به زمان نگارگری بر سفالینه ها و شمایلهای سوگ سیاوش می رسانند (بلوکباشی همانجا عناصری ص 175). برخی نیز نقاشیهای مانی را سرچشمة تاریخی اینگونه القائات مذهبی می دانند (حسن بیگی ص 340). این احتمال نیز هست که صحنه پردازی و بازآفرینی وقایع کربلا از طریق نقاشی در سده های یازدهم و دوازدهم / هفدهم و هجدهم تحت تأثیر نقاشیهای رافائل و میکل آنژ در ایران رواج یافته باشد (محجوب ص 195ـ196).

پرده خوان کسی است که معمولا همراه با اشاره کردن به تصاویر پرده با چوب دستی ای به نام مطرق این تصویرها را با صدایی رسا و آهنگین باز می خواند. اساسا این نمایش متکی بر «کلام » است . پرده خوان از پرده به دو روش بهره می برد: تزیینی و طوماری . او در روش تزیینی پرده را صرفا برای جلب توجه تماشاگران می آویزد و داستان را براساس آن نقل نمی کند اما در روش طوماری داستان بر مبنای نقشهای پرده و گشودن تدریجی پردة منقوش روایت می شود. روی پرده مجموعه ای از تصاویر کوچکتر نقش شده که به صورت پی درپی ماجراهای داستان را نشان می دهد (بیضایی ص 73ـ74). پرده خوانها را درویش نیز می خواندند از مشهورترین آنها درویش بلبل قزوینی بود (غریب پور ص 58).

منابع : علی بلوکباشی قهوه خانه های ایران تهران 1375 ش بهرام بیضایی نمایش در ایران تهران 1344 ش ساموئل پیترسون «تعزیه و هنرهای مربوط به آن » در تعزیه : نیایش و نمایش در ایران گردآورنده پیتر جی . چلکووسکی ترجمة داوود حاتمی تهران 1367 ش محمدرضا حسن بیگی تهران قدیم تهران 1366 ش علی اکبر دهخدا لغت نامه زیرنظر محمد معین تهران 1325ـ 1359 ش جابر عناصری درآمدی بر نمایش و نیایش در ایران تهران 1366 ش بهروز غریب پور «هنر مقدس صورت خوانی (= پرده خوانی )» فصلنامة هنر دورة جدید ش 40 (تابستان 1378) محمدجعفر محجوب «تأثیر تئاتر اروپایی و نفوذ روشهای نمایشی آن در تعزیه » در تعزیه : نیایش و نمایش در ایران گردآورنده پیتر جی . چلکووسکی ترجمة داوود حاتمی تهران 1367 ش جمشید ملک پور سیر تحول مضامین در شبیه خوانی تهران 1366 ش همو گزیده ای از تاریخ نمایش در جهان تهران 1364 ش صادق همایونی تعزیه و تعزیه خوانی تهران 1353 ش .

/ محمود صباحی /

هنر نمایش و تئاتر ریشه و منشاء‌ دینی دارد . این مطلب را جمله آیین های نمایشی ، نمایشنامه های کهن تمدن بشری و آثار برجسته این هنر تصدیق می کند. تئاتر دوست دار زیبایی ، جویای حقیقت ، مدافع خوبی و نگران انسان است و این ها همان جوهره ی ادیان است.

با این حال در عصر غفلت انسان از خویش و هستی و محور قرار گرفتن نفسانیت به جای عبودیت و معنویت ، این هنر نیز همچون سایر عرصه های فرهنگ و تمدن بشری آماج شیطان پرستی و معنا گریزی و غیب ناباوری قرار گرفته و تا حد زیادی از معنا و مفهوم اصیل خویش عاری گشته است و به جای علم داری اخلاق و ایمان، میلغ پوچی و انحطاط و حق گریزی گشته است .

در این میان بی شک رجعت به اصالت های مغفول و بازخوانی سنت های حسنه نمایشی می تواند راه گشا باشد.

حمله سرایی وحمله خوانی از جمله سنن و جلوه گاههای تفکر قدسی در تاریخ هنر وادب سرزمین ماست . تا همین چند دهه قبل جمع خوانی حماسه هایی که ذیل عنوان عمومی «حمله حیدری» درمنقب مولای متقیان علی (ع) سروده شده بود ازعدالت فراگیر فارسی زبانان بوده است . این اشعار حماسی در قالب هایی چون مداحی، نقالی، پرده خوانی، شمایل گردانی و تعزیه در تمام ایام سال به کار می رود و از رایج ترین گونه های قصه گویی و هنرهای نمایشی سرزمین مان بوده است و حتی هنوز درمیان قوم هزاره افغانستان به عنوان مهم ترین متون روایت گری و دینی کاربرد دارد.»