تحلیلی بر پایان نامه های جمعیت شناسی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

تحلیلی بر پایان نامه های جمعیت شناسی

 مسائل گذشته و نیازهای آینده[1]

دکتر محمدجلال عباسی شوازی[2]

زینب کاوه فیروز[3]

چکیده

تحقیقات جمعیت شناسی در ایران رسماً از دهه 40 آغاز شد و از دهه 1350 تا بحال این رشته در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تدریس گردید. برای اولین بار در ایران،  در سال 1381 دوره دکتری جمعیت شناسی نیز در دانشگاه تهران تاسیس شد. بدون شک     برنامه ریزی و  جهت گیری های آینده رشته جمعیت شناسی در کشور مستلزم بررسی و امعان نظر دقیق در مورد تحقیقات و آموزش گذشته جمعیت شناسی در کشور می باشد.  ارزیابی آموزش و تحقیقات گذشته برای تعیین استراتژی های لازم برای توسعه جمعیت شناسی متناسب با نیازهای جامعه مفید خواهد بود. هدف از این مقاله بررسی اهداف و ویژگیهای پایان نامه های جمعیت شناسی که طی چهار دهه گذشته در کشور انجام شده اند می باشد. برای رسیدن به این هدف، پایان نامه هایی که در یکی از مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و یا دکتری نگاشته شده و به یکی از مسائل جمعیتی پرداخته، مرور، و تجزیه و تحلیل می گردند. و در پایان با توجه به خلاءهای موجود در مطالعات گذشته، برخی از موضوعاتی که در آینده برای تحقیقات جمعیتی مهم خواهد بود ارائه می شوند.

واژگان کلیدی

تحقیقات جمعیت شناسی، پایان نامه های جمعیتی، مسائل جمعیتی گذشته، نیازهای تحقیقات جمعیتی، جمعیت شناسی به عنوان موضوعی بین رشته ای

مقدمه

پژوهش حاضر در پی آن است تا سیر پایان نامه های نگارش یافته در زمینه جمعیت شناسی در ایران را مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از بررسی سیر تکوینی مطالعات جمعیتی، علاوه بر مستحکم نمودن بنیانی برای جمعیت شناسی ایران به عنوان یکی از گامهای اساسی در توسعه و تکوین پژوهش می تواند به محققین، دانشجویان و نیز برنامه ریزان و سیاست گذاران در امر توسعه اقتصادی و اجتماعی و مهمتر از همه به بررسی و ارزیابی علم  جمعیت شناسی در ایران کمک نماید. بررسی این بعد از تحقیق و نتایج حاصله از آن می تواند جهت و نوع پایان نامه های انجام شده در زمینه مسائل جمعیتی در ایران را نشان دهد. با توجه به طبقه بندی موضوعات جمعیتی، می توان ملاحظه نمود که در هر کدام از محورهای عمده جمعیتی، چه تحقیقاتی صورت گرفته است؟ محققین و دانشجویان در پایان نامه های خود از چه روش ها و تکنیک هایی استفاده کرده اند؟  کدام یک از روش ها و تکنیک ها در پایان نامه های جمعیتی بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است؟ آیا دانشجویان بیشتر از روش های میدانی در تحقیقات خود استفاده کرده اند یا از  روش های اسنادی و کتابخانه ای؟ در رشته جمعیت شناسی کدام یک از موضوعات جمعیتی بیشتر مورد بررسی قرار گرفته است؟ بیشتر مطالعات جمعیتی در چه مقطع تحصیلی انجام گرفته است؟  و نهایتاً اینکه،  موضوعات اصلی مورد مطالعه جمعیتی در دهه های مختلف چه بوده است؟

از آنجا که عمده محققین جمعیت شناسی را فارغ التحصیلان این رشته در کشور تشکیل می دهند، لذا این بررسی درصدد است تا به بررسی پایان نامه های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری که موضوعات جمعیتی را مورد مطالعه قرار داده اند، بپردازد. انتظار می رود تا بررسی ویژگی های تحقیقی هر دوره، محققین و علاقه مندان جمعیت شناسی، ضمن مطالعه کیفیت تحقیقات جمعیتی در گذشته به جستجوی موضوعات و مسائل جمعیتی حال و آینده پرداخته و با کنکاش و پژوهش راه حلی برای آن مسائل ارائه نمایند.

سابقه مطالعات جمعیتی در ایران

واژه دموگرافی در سال 1855 میلادی برای نخستین بار توسط یک محقق فرانسوی به نام آشیل گیارد[4]   به کار رفت. شناخت وقایع جمعیتی و آمار در قرن 19 در غرب شکوفا شد و سپس به صورت های مختلف در ایران به عنوان علوم نوین نشر یافت.  قبل از تاسیس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران در سال 1337، رشته هایی از قبیل جامعه شناسی، جمعیت شناسی، مردم شناسی و روان شناسی اجتماعی به مفهوم علمی جای مشخصی نداشت. با تاسیس موسسه مطالعات و تحقیقات در سال 1337 در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، بخش تحقیقات جمعیت شناسی نیز به عنوان یکی از حوزه های علوم اجتماعی فعالیت خود را آغاز نمود و اولین محققین جمعیتی وارد عرصه تحقیق شدند. موسسه مطالعات و تحقیقات از آغاز تاسیس  به بررسی وضعیت رشد جمعیت اقدام نمود و سرشماری سال 1335 این امکان را فراهم نمود تا محققین به بررسی حجم و مشخصات عمده ساختمان جمعیت بپردازند. در سال 1344 بخش تحقیقات جمعیت شناسی، مطالعات جمعیتی خود در حوزه های مختلف تخصصی جمعیت شناسی آغاز نمود. در این دوران برخی از جمعیت شناسان خارجی نظیــر آلفرد سووی[5] و برخی از موسسات جمعیتی نظیر موسسه ملی مطالعات جمعیت شناسی فرانسه نقش مهم و اساسی در پیشرفت و توسعه این علم در ایران داشته اند (نراقی، 1379). از سال 1337 تا پایان سال 1378 تعداد 59 طرح تحقیقاتی در زمینه مسائل جمعیتی توسط بخش تحقیقات جمعیت شناسی موسسه به انجام رسیده است ( دانشکده علوم اجتماعی، 1381).          

در سال 1351 دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در قالب گروه آموزشی    جمعیت شناسی در مقطع کارشناسی دانشجو پذیرفت و در سال 1367 جهت توسعه و اعتلای آموزش و پژوهش، در مقطع کارشناسی ارشد نیز اقدام به پذیرش دانشجو در رشته جمعیت شناسی گردید. در سال تحصیلی 1381نیز  اولین دوره دکتری جمعیت شناسی در دانشگاه تهران راه اندازی گردید. علاوه بر آن، بدلیل چند رشته ای بودن جمعیت شناسی ، برخی از رشته های علمی در حوزه علوم اجتماعی و بهداشت نیز در دهه های اخیر به بررسی موضوعات جمعیتی پرداخته اند.

برخی از محققین به مرور ادبیات مطالعات انجام شده در زمینه های علوم اجتماعی پرداخته و با بررسی تحقیقات انجام شده در صدد ارائه راهکارها و پیشنهاداتی درحوزه مطالعاتی مورد نظر بر آمده اند ( صدیق سروستانی 1379، آزاد ارمکی 1379،  محسنی و کوثری 1378،  نراقی 1379). در سطح بین المللی نیز مطالعاتی در زمینه فراتحلیل پژوهش های انجام شده، صــــورت گرفته است (بوت و هایس 2000، گازو 1987، هانگر، اسمیت و جکسون 1984). کتابشناسی گزیده جمعیت و نیروی انسانی (لطفی 1369)  فهرستی از گزارش های کارشناسـی، کتب و مقالات جمعیتی موجود را ارائه نمود.  کاظمی پور و دیگران (1373) نیز در قالب طرحی تحقیقاتی در بخش تحقیقات جمعیت شناسی موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، مجموعه ای با عنوان " کتابنامه تشریحی جمعیت شناسی" تدوین نمودند. در این مجموعه، شناسنامه کتابهای مرتبط با موضوعات جمعیت شناسی همراه با فهرست فصول آنها آورده شده است.  علیرغم این، تا بحال پژوهشی در زمینه تحلیل مطالعات جمعیتی انجام شده در ایران صورت نگرفته است.  تحقیق حاضر برآنست تا با بررسی پایان نامه های جمعیت شناسی و حوزه های مطالعاتی انجام شده،  در حد امکان خلاء موجود در زمینه بررسی مطالعات جمعیت شناختی ایران را پر نماید. 

روش بررسی

برای دستیابی به اهداف این پژوهش، از روش اسنادی (کتابخانه ای) بهره گرفته شد و پایان نامه های دانشجویانی که حوزه مطالعات آنها طی سالهای 1340 و 1380 موضوعات جمعیتی بوده، بررسی گردید. مراحل انجام تحقیق  به ترتیب ذیل بوده است:

 الف) بررسی پایان نامه های دوره های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در کتابخانه‏های دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، دانشکده های پزشکی دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه شهید بهشتی در طول دوره 1340 تا 1380 و تهیه لیست پایان نامه های مرتبط با موضوعات جمعیتی

ب)  تهیه خلاصه ای از اهداف، داده ها و روش مورد استفاده، تکنیک جمع آوری اطلاعات، روش تحلیل داده ها و نتیجه کلی منتج از بررسی پایان نامه های مورد نظر

ج)  تهیه لیستی از متغیرهای مورد نظر برای تجزیه و تحلیل پایان نامه ها

د)  کدگذاری، استخراج و تجزیه و تحلیل داده ها

پس از بررسی پایان نامه ها، عناوین پایان نامه ها بر حسب موضوعات جمعیتی در 14 محور طبقه بندی گردید. این محورها به ترتیب حروف الفبا عبارتند از: ازدواج و طلاق، باروری، بهداشت و تنظیم خانواده، جمعیت و اشتغال، جمعیت و آموزش، جمعیت و توسعه، جمعیت و شهرنشینی، جمعیت و مسکن، رشد جمعیت، زنان، سیاست های جمعیتی، مرگ و میر، مهاجرت و ویژگی های جمعیتی استان ها.

پایان نامه های مورد بررسی بر حسب محورهایی نظیر حوزه مطالعاتی(موضوع)، جنس، مقاطع تحصیلی، دانشگاه و دانشکده، سال نگارش پایان نامه، محدوده مورد مطالعه (قلمرو پژوهش) و روش تحلیل اطلاعات مورد بررسی قرار گرفتند. در این قسمت محورهای مورد بررسی به اختصار توضیح داده می شود.

رشته تحصیلی: با توجه به بین رشته ای بودن جمعیت شناسی،  علاوه بر پایان نامه هایی که توسط دانشجویان جمعیت شناسی نگاشته شده بود، آندسته از پایان نامه هایی که توسط دانشجویان رشته های جامعه شناسی،  پژوهشگری، مردم شناسی، بهداشت عمومی و آموزش بهداشت، آمار حیاتی و زیستی، پرستاری و مامایی به یکی از موضوعات جمعیتی پرداخته بود، شناسایی و بررسی شد.

مقطع تحصیلی: همانگونه که قبلا ذکر گردید، مطالعات جمعیت شناسی از دهه 1340 در ایران آغاز گردید و با توجه به اهمیت مطالعه موضوعات جمعیتی، طی دو دهه دانشجویان در مقطع کارشناسی به بررسی مسائل جمعیتی می پرداختند. گسترش رشته جمعیت شناسی از سال 1367 آغاز گردید. علیرغم متفاوت بودن کیفیت پایان نامه های دوره کارشناسی با مقاطع بالاتر، بمنظور بررسی جامع ادبیات جمعیت شناسی طی دهه های اخیر، تصمیم گرفته شد که کلیه پایان نامه هایی که در مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تدوین شده اند، بررسی گردد.

دانشگاه: با توجه به اینکه رشته جمعیت شناسی از ابتدا در دانشگاه تهران تاسیس گردید، تصمیم بر آن بود تا صرفا پایان نامه های انجام شده در این دانشگاه مورد بررسی قرار گیرد. ولی با توجه به بین رشته ای بودن موضوعات جمعیت شناسی، پایان نامه های جمعیتی سایر رشته ها و دانشگاهها نیز بررسی گردیدند. از اینرو، در این تحقیق پایان نامه های انجام شده در دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، شهید بهشتی و علوم پزشکی ایران بررسی شدند. لازم بذکر است که مرکز جمعیت شناسی دانشگاه شیراز نیز در دهه های اخیر به تربیت دانشجویان این رشته پرداخته و یا به انجام تحقیقات جمعیتی مبادرت

تحلیلی بر پایان نامه های جمعیت شناسی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

تحلیلی بر پایان نامه های جمعیت شناسی

 مسائل گذشته و نیازهای آینده[1]

دکتر محمدجلال عباسی شوازی[2]

زینب کاوه فیروز[3]

چکیده

تحقیقات جمعیت شناسی در ایران رسماً از دهه 40 آغاز شد و از دهه 1350 تا بحال این رشته در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تدریس گردید. برای اولین بار در ایران،  در سال 1381 دوره دکتری جمعیت شناسی نیز در دانشگاه تهران تاسیس شد. بدون شک     برنامه ریزی و  جهت گیری های آینده رشته جمعیت شناسی در کشور مستلزم بررسی و امعان نظر دقیق در مورد تحقیقات و آموزش گذشته جمعیت شناسی در کشور می باشد.  ارزیابی آموزش و تحقیقات گذشته برای تعیین استراتژی های لازم برای توسعه جمعیت شناسی متناسب با نیازهای جامعه مفید خواهد بود. هدف از این مقاله بررسی اهداف و ویژگیهای پایان نامه های جمعیت شناسی که طی چهار دهه گذشته در کشور انجام شده اند می باشد. برای رسیدن به این هدف، پایان نامه هایی که در یکی از مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و یا دکتری نگاشته شده و به یکی از مسائل جمعیتی پرداخته، مرور، و تجزیه و تحلیل می گردند. و در پایان با توجه به خلاءهای موجود در مطالعات گذشته، برخی از موضوعاتی که در آینده برای تحقیقات جمعیتی مهم خواهد بود ارائه می شوند.

واژگان کلیدی

تحقیقات جمعیت شناسی، پایان نامه های جمعیتی، مسائل جمعیتی گذشته، نیازهای تحقیقات جمعیتی، جمعیت شناسی به عنوان موضوعی بین رشته ای

مقدمه

پژوهش حاضر در پی آن است تا سیر پایان نامه های نگارش یافته در زمینه جمعیت شناسی در ایران را مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از بررسی سیر تکوینی مطالعات جمعیتی، علاوه بر مستحکم نمودن بنیانی برای جمعیت شناسی ایران به عنوان یکی از گامهای اساسی در توسعه و تکوین پژوهش می تواند به محققین، دانشجویان و نیز برنامه ریزان و سیاست گذاران در امر توسعه اقتصادی و اجتماعی و مهمتر از همه به بررسی و ارزیابی علم  جمعیت شناسی در ایران کمک نماید. بررسی این بعد از تحقیق و نتایج حاصله از آن می تواند جهت و نوع پایان نامه های انجام شده در زمینه مسائل جمعیتی در ایران را نشان دهد. با توجه به طبقه بندی موضوعات جمعیتی، می توان ملاحظه نمود که در هر کدام از محورهای عمده جمعیتی، چه تحقیقاتی صورت گرفته است؟ محققین و دانشجویان در پایان نامه های خود از چه روش ها و تکنیک هایی استفاده کرده اند؟  کدام یک از روش ها و تکنیک ها در پایان نامه های جمعیتی بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است؟ آیا دانشجویان بیشتر از روش های میدانی در تحقیقات خود استفاده کرده اند یا از  روش های اسنادی و کتابخانه ای؟ در رشته جمعیت شناسی کدام یک از موضوعات جمعیتی بیشتر مورد بررسی قرار گرفته است؟ بیشتر مطالعات جمعیتی در چه مقطع تحصیلی انجام گرفته است؟  و نهایتاً اینکه،  موضوعات اصلی مورد مطالعه جمعیتی در دهه های مختلف چه بوده است؟

از آنجا که عمده محققین جمعیت شناسی را فارغ التحصیلان این رشته در کشور تشکیل می دهند، لذا این بررسی درصدد است تا به بررسی پایان نامه های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری که موضوعات جمعیتی را مورد مطالعه قرار داده اند، بپردازد. انتظار می رود تا بررسی ویژگی های تحقیقی هر دوره، محققین و علاقه مندان جمعیت شناسی، ضمن مطالعه کیفیت تحقیقات جمعیتی در گذشته به جستجوی موضوعات و مسائل جمعیتی حال و آینده پرداخته و با کنکاش و پژوهش راه حلی برای آن مسائل ارائه نمایند.

سابقه مطالعات جمعیتی در ایران

واژه دموگرافی در سال 1855 میلادی برای نخستین بار توسط یک محقق فرانسوی به نام آشیل گیارد[4]   به کار رفت. شناخت وقایع جمعیتی و آمار در قرن 19 در غرب شکوفا شد و سپس به صورت های مختلف در ایران به عنوان علوم نوین نشر یافت.  قبل از تاسیس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران در سال 1337، رشته هایی از قبیل جامعه شناسی، جمعیت شناسی، مردم شناسی و روان شناسی اجتماعی به مفهوم علمی جای مشخصی نداشت. با تاسیس موسسه مطالعات و تحقیقات در سال 1337 در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، بخش تحقیقات جمعیت شناسی نیز به عنوان یکی از حوزه های علوم اجتماعی فعالیت خود را آغاز نمود و اولین محققین جمعیتی وارد عرصه تحقیق شدند. موسسه مطالعات و تحقیقات از آغاز تاسیس  به بررسی وضعیت رشد جمعیت اقدام نمود و سرشماری سال 1335 این امکان را فراهم نمود تا محققین به بررسی حجم و مشخصات عمده ساختمان جمعیت بپردازند. در سال 1344 بخش تحقیقات جمعیت شناسی، مطالعات جمعیتی خود در حوزه های مختلف تخصصی جمعیت شناسی آغاز نمود. در این دوران برخی از جمعیت شناسان خارجی نظیــر آلفرد سووی[5] و برخی از موسسات جمعیتی نظیر موسسه ملی مطالعات جمعیت شناسی فرانسه نقش مهم و اساسی در پیشرفت و توسعه این علم در ایران داشته اند (نراقی، 1379). از سال 1337 تا پایان سال 1378 تعداد 59 طرح تحقیقاتی در زمینه مسائل جمعیتی توسط بخش تحقیقات جمعیت شناسی موسسه به انجام رسیده است ( دانشکده علوم اجتماعی، 1381).          

در سال 1351 دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در قالب گروه آموزشی    جمعیت شناسی در مقطع کارشناسی دانشجو پذیرفت و در سال 1367 جهت توسعه و اعتلای آموزش و پژوهش، در مقطع کارشناسی ارشد نیز اقدام به پذیرش دانشجو در رشته جمعیت شناسی گردید. در سال تحصیلی 1381نیز  اولین دوره دکتری جمعیت شناسی در دانشگاه تهران راه اندازی گردید. علاوه بر آن، بدلیل چند رشته ای بودن جمعیت شناسی ، برخی از رشته های علمی در حوزه علوم اجتماعی و بهداشت نیز در دهه های اخیر به بررسی موضوعات جمعیتی پرداخته اند.

برخی از محققین به مرور ادبیات مطالعات انجام شده در زمینه های علوم اجتماعی پرداخته و با بررسی تحقیقات انجام شده در صدد ارائه راهکارها و پیشنهاداتی درحوزه مطالعاتی مورد نظر بر آمده اند ( صدیق سروستانی 1379، آزاد ارمکی 1379،  محسنی و کوثری 1378،  نراقی 1379). در سطح بین المللی نیز مطالعاتی در زمینه فراتحلیل پژوهش های انجام شده، صــــورت گرفته است (بوت و هایس 2000، گازو 1987، هانگر، اسمیت و جکسون 1984). کتابشناسی گزیده جمعیت و نیروی انسانی (لطفی 1369)  فهرستی از گزارش های کارشناسـی، کتب و مقالات جمعیتی موجود را ارائه نمود.  کاظمی پور و دیگران (1373) نیز در قالب طرحی تحقیقاتی در بخش تحقیقات جمعیت شناسی موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، مجموعه ای با عنوان " کتابنامه تشریحی جمعیت شناسی" تدوین نمودند. در این مجموعه، شناسنامه کتابهای مرتبط با موضوعات جمعیت شناسی همراه با فهرست فصول آنها آورده شده است.  علیرغم این، تا بحال پژوهشی در زمینه تحلیل مطالعات جمعیتی انجام شده در ایران صورت نگرفته است.  تحقیق حاضر برآنست تا با بررسی پایان نامه های جمعیت شناسی و حوزه های مطالعاتی انجام شده،  در حد امکان خلاء موجود در زمینه بررسی مطالعات جمعیت شناختی ایران را پر نماید. 

روش بررسی

برای دستیابی به اهداف این پژوهش، از روش اسنادی (کتابخانه ای) بهره گرفته شد و پایان نامه های دانشجویانی که حوزه مطالعات آنها طی سالهای 1340 و 1380 موضوعات جمعیتی بوده، بررسی گردید. مراحل انجام تحقیق  به ترتیب ذیل بوده است:

 الف) بررسی پایان نامه های دوره های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در کتابخانه‏های دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، دانشکده های پزشکی دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه شهید بهشتی در طول دوره 1340 تا 1380 و تهیه لیست پایان نامه های مرتبط با موضوعات جمعیتی

ب)  تهیه خلاصه ای از اهداف، داده ها و روش مورد استفاده، تکنیک جمع آوری اطلاعات، روش تحلیل داده ها و نتیجه کلی منتج از بررسی پایان نامه های مورد نظر

ج)  تهیه لیستی از متغیرهای مورد نظر برای تجزیه و تحلیل پایان نامه ها

د)  کدگذاری، استخراج و تجزیه و تحلیل داده ها

پس از بررسی پایان نامه ها، عناوین پایان نامه ها بر حسب موضوعات جمعیتی در 14 محور طبقه بندی گردید. این محورها به ترتیب حروف الفبا عبارتند از: ازدواج و طلاق، باروری، بهداشت و تنظیم خانواده، جمعیت و اشتغال، جمعیت و آموزش، جمعیت و توسعه، جمعیت و شهرنشینی، جمعیت و مسکن، رشد جمعیت، زنان، سیاست های جمعیتی، مرگ و میر، مهاجرت و ویژگی های جمعیتی استان ها.

پایان نامه های مورد بررسی بر حسب محورهایی نظیر حوزه مطالعاتی(موضوع)، جنس، مقاطع تحصیلی، دانشگاه و دانشکده، سال نگارش پایان نامه، محدوده مورد مطالعه (قلمرو پژوهش) و روش تحلیل اطلاعات مورد بررسی قرار گرفتند. در این قسمت محورهای مورد بررسی به اختصار توضیح داده می شود.

رشته تحصیلی: با توجه به بین رشته ای بودن جمعیت شناسی،  علاوه بر پایان نامه هایی که توسط دانشجویان جمعیت شناسی نگاشته شده بود، آندسته از پایان نامه هایی که توسط دانشجویان رشته های جامعه شناسی،  پژوهشگری، مردم شناسی، بهداشت عمومی و آموزش بهداشت، آمار حیاتی و زیستی، پرستاری و مامایی به یکی از موضوعات جمعیتی پرداخته بود، شناسایی و بررسی شد.

مقطع تحصیلی: همانگونه که قبلا ذکر گردید، مطالعات جمعیت شناسی از دهه 1340 در ایران آغاز گردید و با توجه به اهمیت مطالعه موضوعات جمعیتی، طی دو دهه دانشجویان در مقطع کارشناسی به بررسی مسائل جمعیتی می پرداختند. گسترش رشته جمعیت شناسی از سال 1367 آغاز گردید. علیرغم متفاوت بودن کیفیت پایان نامه های دوره کارشناسی با مقاطع بالاتر، بمنظور بررسی جامع ادبیات جمعیت شناسی طی دهه های اخیر، تصمیم گرفته شد که کلیه پایان نامه هایی که در مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تدوین شده اند، بررسی گردد.

دانشگاه: با توجه به اینکه رشته جمعیت شناسی از ابتدا در دانشگاه تهران تاسیس گردید، تصمیم بر آن بود تا صرفا پایان نامه های انجام شده در این دانشگاه مورد بررسی قرار گیرد. ولی با توجه به بین رشته ای بودن موضوعات جمعیت شناسی، پایان نامه های جمعیتی سایر رشته ها و دانشگاهها نیز بررسی گردیدند. از اینرو، در این تحقیق پایان نامه های انجام شده در دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، شهید بهشتی و علوم پزشکی ایران بررسی شدند. لازم بذکر است که مرکز جمعیت شناسی دانشگاه شیراز نیز در دهه های اخیر به تربیت دانشجویان این رشته پرداخته و یا به انجام تحقیقات جمعیتی مبادرت

تحلیلی بر پایان نامه های جمعیت شناسی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

تحلیلی بر پایان نامه های جمعیت شناسی

 مسائل گذشته و نیازهای آینده[1]

دکتر محمدجلال عباسی شوازی[2]

زینب کاوه فیروز[3]

چکیده

تحقیقات جمعیت شناسی در ایران رسماً از دهه 40 آغاز شد و از دهه 1350 تا بحال این رشته در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تدریس گردید. برای اولین بار در ایران،  در سال 1381 دوره دکتری جمعیت شناسی نیز در دانشگاه تهران تاسیس شد. بدون شک     برنامه ریزی و  جهت گیری های آینده رشته جمعیت شناسی در کشور مستلزم بررسی و امعان نظر دقیق در مورد تحقیقات و آموزش گذشته جمعیت شناسی در کشور می باشد.  ارزیابی آموزش و تحقیقات گذشته برای تعیین استراتژی های لازم برای توسعه جمعیت شناسی متناسب با نیازهای جامعه مفید خواهد بود. هدف از این مقاله بررسی اهداف و ویژگیهای پایان نامه های جمعیت شناسی که طی چهار دهه گذشته در کشور انجام شده اند می باشد. برای رسیدن به این هدف، پایان نامه هایی که در یکی از مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و یا دکتری نگاشته شده و به یکی از مسائل جمعیتی پرداخته، مرور، و تجزیه و تحلیل می گردند. و در پایان با توجه به خلاءهای موجود در مطالعات گذشته، برخی از موضوعاتی که در آینده برای تحقیقات جمعیتی مهم خواهد بود ارائه می شوند.

واژگان کلیدی

تحقیقات جمعیت شناسی، پایان نامه های جمعیتی، مسائل جمعیتی گذشته، نیازهای تحقیقات جمعیتی، جمعیت شناسی به عنوان موضوعی بین رشته ای

مقدمه

پژوهش حاضر در پی آن است تا سیر پایان نامه های نگارش یافته در زمینه جمعیت شناسی در ایران را مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از بررسی سیر تکوینی مطالعات جمعیتی، علاوه بر مستحکم نمودن بنیانی برای جمعیت شناسی ایران به عنوان یکی از گامهای اساسی در توسعه و تکوین پژوهش می تواند به محققین، دانشجویان و نیز برنامه ریزان و سیاست گذاران در امر توسعه اقتصادی و اجتماعی و مهمتر از همه به بررسی و ارزیابی علم  جمعیت شناسی در ایران کمک نماید. بررسی این بعد از تحقیق و نتایج حاصله از آن می تواند جهت و نوع پایان نامه های انجام شده در زمینه مسائل جمعیتی در ایران را نشان دهد. با توجه به طبقه بندی موضوعات جمعیتی، می توان ملاحظه نمود که در هر کدام از محورهای عمده جمعیتی، چه تحقیقاتی صورت گرفته است؟ محققین و دانشجویان در پایان نامه های خود از چه روش ها و تکنیک هایی استفاده کرده اند؟  کدام یک از روش ها و تکنیک ها در پایان نامه های جمعیتی بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است؟ آیا دانشجویان بیشتر از روش های میدانی در تحقیقات خود استفاده کرده اند یا از  روش های اسنادی و کتابخانه ای؟ در رشته جمعیت شناسی کدام یک از موضوعات جمعیتی بیشتر مورد بررسی قرار گرفته است؟ بیشتر مطالعات جمعیتی در چه مقطع تحصیلی انجام گرفته است؟  و نهایتاً اینکه،  موضوعات اصلی مورد مطالعه جمعیتی در دهه های مختلف چه بوده است؟

از آنجا که عمده محققین جمعیت شناسی را فارغ التحصیلان این رشته در کشور تشکیل می دهند، لذا این بررسی درصدد است تا به بررسی پایان نامه های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری که موضوعات جمعیتی را مورد مطالعه قرار داده اند، بپردازد. انتظار می رود تا بررسی ویژگی های تحقیقی هر دوره، محققین و علاقه مندان جمعیت شناسی، ضمن مطالعه کیفیت تحقیقات جمعیتی در گذشته به جستجوی موضوعات و مسائل جمعیتی حال و آینده پرداخته و با کنکاش و پژوهش راه حلی برای آن مسائل ارائه نمایند.

سابقه مطالعات جمعیتی در ایران

واژه دموگرافی در سال 1855 میلادی برای نخستین بار توسط یک محقق فرانسوی به نام آشیل گیارد[4]   به کار رفت. شناخت وقایع جمعیتی و آمار در قرن 19 در غرب شکوفا شد و سپس به صورت های مختلف در ایران به عنوان علوم نوین نشر یافت.  قبل از تاسیس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران در سال 1337، رشته هایی از قبیل جامعه شناسی، جمعیت شناسی، مردم شناسی و روان شناسی اجتماعی به مفهوم علمی جای مشخصی نداشت. با تاسیس موسسه مطالعات و تحقیقات در سال 1337 در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، بخش تحقیقات جمعیت شناسی نیز به عنوان یکی از حوزه های علوم اجتماعی فعالیت خود را آغاز نمود و اولین محققین جمعیتی وارد عرصه تحقیق شدند. موسسه مطالعات و تحقیقات از آغاز تاسیس  به بررسی وضعیت رشد جمعیت اقدام نمود و سرشماری سال 1335 این امکان را فراهم نمود تا محققین به بررسی حجم و مشخصات عمده ساختمان جمعیت بپردازند. در سال 1344 بخش تحقیقات جمعیت شناسی، مطالعات جمعیتی خود در حوزه های مختلف تخصصی جمعیت شناسی آغاز نمود. در این دوران برخی از جمعیت شناسان خارجی نظیــر آلفرد سووی[5] و برخی از موسسات جمعیتی نظیر موسسه ملی مطالعات جمعیت شناسی فرانسه نقش مهم و اساسی در پیشرفت و توسعه این علم در ایران داشته اند (نراقی، 1379). از سال 1337 تا پایان سال 1378 تعداد 59 طرح تحقیقاتی در زمینه مسائل جمعیتی توسط بخش تحقیقات جمعیت شناسی موسسه به انجام رسیده است ( دانشکده علوم اجتماعی، 1381).          

در سال 1351 دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در قالب گروه آموزشی    جمعیت شناسی در مقطع کارشناسی دانشجو پذیرفت و در سال 1367 جهت توسعه و اعتلای آموزش و پژوهش، در مقطع کارشناسی ارشد نیز اقدام به پذیرش دانشجو در رشته جمعیت شناسی گردید. در سال تحصیلی 1381نیز  اولین دوره دکتری جمعیت شناسی در دانشگاه تهران راه اندازی گردید. علاوه بر آن، بدلیل چند رشته ای بودن جمعیت شناسی ، برخی از رشته های علمی در حوزه علوم اجتماعی و بهداشت نیز در دهه های اخیر به بررسی موضوعات جمعیتی پرداخته اند.

برخی از محققین به مرور ادبیات مطالعات انجام شده در زمینه های علوم اجتماعی پرداخته و با بررسی تحقیقات انجام شده در صدد ارائه راهکارها و پیشنهاداتی درحوزه مطالعاتی مورد نظر بر آمده اند ( صدیق سروستانی 1379، آزاد ارمکی 1379،  محسنی و کوثری 1378،  نراقی 1379). در سطح بین المللی نیز مطالعاتی در زمینه فراتحلیل پژوهش های انجام شده، صــــورت گرفته است (بوت و هایس 2000، گازو 1987، هانگر، اسمیت و جکسون 1984). کتابشناسی گزیده جمعیت و نیروی انسانی (لطفی 1369)  فهرستی از گزارش های کارشناسـی، کتب و مقالات جمعیتی موجود را ارائه نمود.  کاظمی پور و دیگران (1373) نیز در قالب طرحی تحقیقاتی در بخش تحقیقات جمعیت شناسی موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، مجموعه ای با عنوان " کتابنامه تشریحی جمعیت شناسی" تدوین نمودند. در این مجموعه، شناسنامه کتابهای مرتبط با موضوعات جمعیت شناسی همراه با فهرست فصول آنها آورده شده است.  علیرغم این، تا بحال پژوهشی در زمینه تحلیل مطالعات جمعیتی انجام شده در ایران صورت نگرفته است.  تحقیق حاضر برآنست تا با بررسی پایان نامه های جمعیت شناسی و حوزه های مطالعاتی انجام شده،  در حد امکان خلاء موجود در زمینه بررسی مطالعات جمعیت شناختی ایران را پر نماید. 

روش بررسی

برای دستیابی به اهداف این پژوهش، از روش اسنادی (کتابخانه ای) بهره گرفته شد و پایان نامه های دانشجویانی که حوزه مطالعات آنها طی سالهای 1340 و 1380 موضوعات جمعیتی بوده، بررسی گردید. مراحل انجام تحقیق  به ترتیب ذیل بوده است:

 الف) بررسی پایان نامه های دوره های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در کتابخانه‏های دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، دانشکده های پزشکی دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه شهید بهشتی در طول دوره 1340 تا 1380 و تهیه لیست پایان نامه های مرتبط با موضوعات جمعیتی

ب)  تهیه خلاصه ای از اهداف، داده ها و روش مورد استفاده، تکنیک جمع آوری اطلاعات، روش تحلیل داده ها و نتیجه کلی منتج از بررسی پایان نامه های مورد نظر

ج)  تهیه لیستی از متغیرهای مورد نظر برای تجزیه و تحلیل پایان نامه ها

د)  کدگذاری، استخراج و تجزیه و تحلیل داده ها

پس از بررسی پایان نامه ها، عناوین پایان نامه ها بر حسب موضوعات جمعیتی در 14 محور طبقه بندی گردید. این محورها به ترتیب حروف الفبا عبارتند از: ازدواج و طلاق، باروری، بهداشت و تنظیم خانواده، جمعیت و اشتغال، جمعیت و آموزش، جمعیت و توسعه، جمعیت و شهرنشینی، جمعیت و مسکن، رشد جمعیت، زنان، سیاست های جمعیتی، مرگ و میر، مهاجرت و ویژگی های جمعیتی استان ها.

پایان نامه های مورد بررسی بر حسب محورهایی نظیر حوزه مطالعاتی(موضوع)، جنس، مقاطع تحصیلی، دانشگاه و دانشکده، سال نگارش پایان نامه، محدوده مورد مطالعه (قلمرو پژوهش) و روش تحلیل اطلاعات مورد بررسی قرار گرفتند. در این قسمت محورهای مورد بررسی به اختصار توضیح داده می شود.

رشته تحصیلی: با توجه به بین رشته ای بودن جمعیت شناسی،  علاوه بر پایان نامه هایی که توسط دانشجویان جمعیت شناسی نگاشته شده بود، آندسته از پایان نامه هایی که توسط دانشجویان رشته های جامعه شناسی،  پژوهشگری، مردم شناسی، بهداشت عمومی و آموزش بهداشت، آمار حیاتی و زیستی، پرستاری و مامایی به یکی از موضوعات جمعیتی پرداخته بود، شناسایی و بررسی شد.

مقطع تحصیلی: همانگونه که قبلا ذکر گردید، مطالعات جمعیت شناسی از دهه 1340 در ایران آغاز گردید و با توجه به اهمیت مطالعه موضوعات جمعیتی، طی دو دهه دانشجویان در مقطع کارشناسی به بررسی مسائل جمعیتی می پرداختند. گسترش رشته جمعیت شناسی از سال 1367 آغاز گردید. علیرغم متفاوت بودن کیفیت پایان نامه های دوره کارشناسی با مقاطع بالاتر، بمنظور بررسی جامع ادبیات جمعیت شناسی طی دهه های اخیر، تصمیم گرفته شد که کلیه پایان نامه هایی که در مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تدوین شده اند، بررسی گردد.

دانشگاه: با توجه به اینکه رشته جمعیت شناسی از ابتدا در دانشگاه تهران تاسیس گردید، تصمیم بر آن بود تا صرفا پایان نامه های انجام شده در این دانشگاه مورد بررسی قرار گیرد. ولی با توجه به بین رشته ای بودن موضوعات جمعیت شناسی، پایان نامه های جمعیتی سایر رشته ها و دانشگاهها نیز بررسی گردیدند. از اینرو، در این تحقیق پایان نامه های انجام شده در دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، شهید بهشتی و علوم پزشکی ایران بررسی شدند. لازم بذکر است که مرکز جمعیت شناسی دانشگاه شیراز نیز در دهه های اخیر به تربیت دانشجویان این رشته پرداخته و یا به انجام تحقیقات جمعیتی مبادرت

پایان نامه مهندسی شیمی گاز 26ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 26

فصل اول

بسمه تعالی

هدف از ایجاد ایستگاههای تقویت فشار

همراه با استخراج نفت از مخازن نفتی مقداری گاز نیز تولید می شود که این گازها را گاز همراه ( Assotle Tedgas ) می نامند و به صورت محلول در نفت خام وجود دارند که طی مراحل تفکیک از نفت جدا می شوند قسمتی از گازهای سبک محلول در نفت که شامل متان و اتان می باشد در بعضی از نقاط مناطق نفت خیز جنوب در تفکیک کننده ای در سر چاه که به جدا کننده سر چاهی ( Wwll head Seperator ) معروف است جدا می شود و در نقاطی از مناطق نفت خیز ( مانند اهواز ) مرحله اول تفکیک در کارخانه بهره برداری وجود دارد .

مراحل دیگر تفکیک که شامل مرحله دوم به بالا می باشد با ایجاد افت فشار ، هیدروکربورها گازی را از نفت جدا می نماید که این هیدروکربورها عمدتاً شامل می باشند .

در منطقه گچساران ، مرحله اول تفکیک عمدتاً در هر چاه وجود دارد و گازهای حاصل از آن به گاز چاهها معروف می باشند که مستقیماً به واحد تقویت فشار ضعیف فرستاده می شود . و قسمتی از خوراک واحد های تقویت فشار ضعیف را تشکیل می دهد و گارهای مراحل دوم به بالا که در کارخانه های بهره برداری از طریق افت فشار ایجاد می شوند نیز به واحد تقویت فشار ضعیف ارسال می شود و بدین ترتیب خوراک واحدهای تقویت فشار ضعیف تأمین می گردد . گارهای همراه مزبور پس از تقویت فشار در ایستگاههای تقویت فشار ضعیف و قوی به مخازن زیر زمینی مجدداً برگشت داده می شود تا باعث نگهداری و بالا بردن فشار نفتی شده و بازدهی چاههای نفتی را بالا ببرد لیکن در طرحی که اخیراً در حال اجرا می با شد و شامل کارخانه های گاز و گازمایع 1200 و 1300 می باشد ، گازهای همراه پس از تقویت فشار در کارخانه های تقویت فشار ضعیف به واحد گاز و گاز مایع عودت داده می شود تا مایعات گازی حاصل از آن که شامل C3 - C/7 می باشد گرفته شود مایعات گازی خوراک واحد های پتروشیمی را تشکیل می دهد که با توجه به نقش صنعت پتروشیمی در کشور اهمیت ایستگاههای تقویت فشار نیز مشخص می شود .

گازهای حاصل از کارخانه های گاز و گاز مایع به شرکت عودت داده می شود و قسمتی از ان جهت تزریق به چاهها افزایش بازدهی نفتی به کار میرود .

این کارخانه در غرب منطقه گچساران و در منطقه ای به نام دشت گز واقع شده است .

گاز مرحله چهارم با عنوان 40TP پس از تقویت فشار و مخلوط با گازهای مرحله دوم و سوم که این عمل در کارخانه بهره برداری که در مجاورت ایستگاه قرار دارد انجام می گیرد توسط یک عدد خط لوله 24 با عنوان گاز بهره برداری وارد منی فول کارخانه می شود در مسیر آن شیر XV وجود دارد که به صورت دستی و با اتوماتیک با فشار روغن و با هوا باز می شود که روی شیر یک مخزن کوچک روغن و در کنار شیر یک مخزن هوا جهت باز نمودن شیر XV تعبیه شده است در مسیر خط لوله گاز بهره برداری ، یک جریان برگشتی (Recycle ) وجود دارد که در صورتی که فشار گار بهره برداری کم شود از طریق فشار گاز چاهها که فشار بیشتری دارند تأمین می شود .

در مسیر جریان برگشتی یک کنترل ولو وجود دارد که فرمان خود را از P.C ( Preure Controler ) که روی فشار 0.55 bar تنظیم شده است می گیرد و در صورتیکه این فشار کاهش یابد باید از طریق فشار گاز چاهها تأمین می شود . و اگر این کنترل ولو عمل ننماید توسط یک لوله در کنار گذر ( bypas ) ، به وسیله شیر دستی جریان را به طرف گاز بهره برداری برقرار می سازند.

در مسیر یک شیر Mor وجود دارد که در حالت اضطراری به صورت دستی بسته می شود و جریان گاز وارد دو عدد اسکرابر ( مایع گیر ) Sc702B,Sc702A می شود که به صورت موازی قرار دارند که در کنار این ادو اسکرابر پمپ تخلیه مایعات وجود دارد که نیروی محرکه آنها الکتروموتور می باشد .

دو عدد سوئیچ (Low level Switch )LLS

(High level Switch ) HLS

کار تنظیم لول اکرابرها را بر عهده دارند و زمانی که سطح مایع در اکرابر زیاد شود یا اصطلاحاً اکرابرها لول بگیرند پمپها شروع به کار نموده و تخلیه مایعات را انجام می دهند و مایعات اسکرابرها را به واحد بهره برداری ( مرحله سوم بهره برداری ) هدایت می شوند . گاز خروجی اکرابرهای 702A,B یک مسیر مارپیچی را به منظور تعادل فشار طی می نمایند و گاز وارد سکشن درام کمپرسور مرحله اول یعنی Sc703 می شود و پس از جدا شدن هیدروکربورهای مایع گاز خروجی از اسکرابرها وارد کمپرسور الف ( A ) می شود که در این حالت گاز فشار برابر 0.5 بار و دمای 30 درجه سانتیگراد دارد کمپور این کارخانه از نوع CLARK و نیروی محرکه آن توربین دولزرویس 1553 می باشد .

مشخصات کمپرور CLARK

کمپرسور گریز از مرکز CENTRI FUGL Compreor

ize : 553

Normal Capa City inlet : 9934 m/

Critical Speed : 6200 Rpm

Max Continou Speed :/0743 Rpm

Casing Desigh Temp Disch : 232

Max Operiting tempreture : 193

HyDROSTATIC TEST Presure

No . of impeller : 4

این کمپرسور دارای 4 مرحله می باشد و روزانه 11 میلیون فوت مکعب گاز را در روز فشرده می نماید.

افزایش فشار گاز ، باعث افزایش دما نیز می شود لذا گاز خروجی کمپرسور الف (A ) وارد خنک کننده های هوایی می شود که در مسیر آن دو عدد خنک کننده هوایی از نوع دهنده ( blower ) وجود دارد.

گاز پس از خنک شدن به همراه گاز چاهها وارد Sc705A می شود یعنی در اینحالت گاز بهره برداری پس از یک مرحله فشرده شدن و دیدن به حدود فشار گاز چاهها ، با گاز چاهها Mix می شود . و پس از انجام عمل مایع گیری در Sc705A وارد کمپرسور B.1 می شود . گاز چاهها نیز وارد دو عدد Slueeatcher ( لجن گیر ) می شود که هیدروکربورهای مایع در آن از گاز جدا می شود و گاز آن پس از عبور Sc704 در Sc705 با گاز بهره برداری مخلوط می شود اسکرابر 705 یک جدا کننده سه فاز می باشد که شامل فاز گاز ، مایعات گازی و آب ترش می باشد که مایعات گازی آن توسط یک کنترل ولو به Sc702A,B فرستاده می شود.

در قمت تحتانی جدا کننده یعنی BOOT ، آب ترش که خوردگی آن زیاد است به گودال سوخت فشار قوی (Hpburn Pit ) فرستاده می شود وسوخته می شود.

برای تعیین میزان خوردگی آب ترش همراه گاز اسکرابر 705 می بایست یک دتگاه خوردگی وجود داشت که در سرویس قرار ندارند و گاز Sc705 با دمای 22 و فشار 4.5bar وارد کمپرور B.1 می شود.

مشخصات کمپروسور B

Type : Clark

Size : 553

No .Of impellers : 7

Normal Capacity inlet : 15708 m/hr

Critical PEED : A000rpm

Casing Deingh Temp Inlet : 282

Max operating Temp : 193

HYDROSTATIC Test Preure : 77057

بند پایان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

بند پایان

مقدمه

شاخه بندپایان بزرگترین شاخه در میان جانوران و اصولا همه جانداران است. گوناگونی بندپایان به تنهایی از گوناگونی همه جانوران و گیاهان نیز بیشتر است. در حدود 75 درصد از گونه‌های شناخته شده بندپایان را حشرات تشکیل می‌دهند. اندازه بندپایان از کنه‌های میکروسکوپی تا خرچنگهای غول پیکر 1.5 متری که وسعت پاهایشان به 4 متر می‌رسد متغیر است. این جانوران بیشتر از هر نوع جانور دیگری در روی زمین گستردگی و تراکم دارند. بندپایان مهمترین گروهی هستند که موجودات دیگر از جمله انسانها مجبور به رقابت با آنها هستند.

ساختار بدنی

موفقیت بزرگ این جانوران ، نتیجه ساختمان اساسی بدن بویژه سازمان قطعه قطعه‌ای و اسکلت خارجی کیتینی آنهاست. به احتمال قوی اجداد بندپایان را کرمهای آنلید پرتار و ابتدایی تشکیل می‌دهند و قطعات مناطق مختلف بدن در جریان تکامل در جهت بندپا شدن به راههای گوناگونی دقیقا تخصص یافتند. بدن بندپایان امروزی شامل سینه ، سر و شکم است و در بسیاری از موارد سر و سینه به هم چسبیده سر سینه را ساخته‌اند.

تمام بدن توسط زرهی کیتینی پوشانده شده که طی مراحل رشد لاروی یا در تمام طول زندگی متناوبا می‌افتد. پاراپودیای اجدادی تبدیل به زایده‌های حرکتی بند بند و مشخصی شد که شکلها و کنشهای بسیار گوناگونی داشتند. پوشش کیتینی این قسمت سختی لازم را فراهم می‌آورد و در عین حال ارتباطات مفصلی را هم باعث می‌شود. کیتین در تشکیل چشمهای خاص این جانوران هم دخالت دارد.

دستگاههای بدن

دستگاه بینایی

دستگاه بینایی شامل چشمهای مرکب است. در این چشمها واحدهای بینایی کاملی در کنار هم گرد آمده و ساختارهای مرکب بزرگی را تشکیل می‌دهند. هر واحد بینایی ، خود شامل یک عدسی کیتینی و سلولهای حساس در برابر نور است. بندپایان چشمهای ساده هم دارند که در هر کدام از آنها یک عدسی روی تعدادی سلول حساس در برابر نور را می‌گیرد.

دستگاه گوارشی

دستگاه گوارش شامل روده اول ، دوم و سوم است. قسمتهای اول و سوم پوشش کیتینی دارند که دنباله اسکلت خارجی است و فقط روده دوم است که کار گوارش را انجام می‌دهد. غدد گوارشی بزرگی معمولا به روده میانی باز می‌شوند.

دستگاه تنفس

تنفس از طریق آبشش ، آبششهای کتابی ، ششهای کتابی یا سیستم نایی انجام می‌شود که همگی کیتینی هستند و از سطح بطور بند بند رو به خارج یا داخل بدن رشد یافته‌اند. آبششها که خاصه سخت پوستان هستند، به صورت زوایدی پر مانند از پاها و سایر اجزای قطعه قطعه خارج شده‌اند. آبششهای کتابی در خرچنگهای نعل اسبی و ششهای کتابی در عنکبوتها و عقربها حجره‌هایی هستند که در آنها صفحات آبششها در آب و ششها در هوا عمل می‌کنند. سیستم نایی شامل مجاری منشعب و متصل بهم هستند که از سطح بدن به تمام قسمتهای درونی می‌رسند. این سیستم در صدپایان و حشرات دیده می‌شود.

دستگاه گردش خون

بندپایان هم مانند نرم تنان دارای دستگاه گردش خون باز هستند که در آن خون قسمتی در رگها و قسمتی در سینوسهای خونی جریان دارد. قلبی لوله‌ای شکل ، پشتی و ته باز مهمترین و اغلب تنها رگ خونی را تشکیل می‌دهد.

دستگاه دفعی

دفع از طریق دو اندام انجام می‌شود. بندپایان آبزی دفع را از طریق اندامهای لوله‌ای شکلی انجام می‌دهند که نامهای مختلفی دارد. بندپایان ساکن خشکی بویژه حشرات دارای لوله‌های مالپیگی هستند که به روده سوم متصل هستند و در آنجا باز می‌شوند.

دستگاه عصبی

دستگاه عصبی از نوع نردبانی و مشابه دستگاه عصبی آنلیدهاست.

رده بندی بندپایان

زیر شاخه کلیسرداران

بدن دارای سر سینه‌ای عموما بدون بند است. شکم بند بند ، یا یک قطعه است. به سر سینه اصولا 6 جفت زایده متصل است. نخستین جفت کلیسر ، دومین جفت پدی پالپ و چهار جفت آخر ، پاهای حرکتی هستند. فاقد آرواره یا شاخک هستند. خرچنگهای نعل اسبی ، عنکبوتهای دریایی و عنکبوتیان جزء این زیر شاخه هستند.

زیر شاخه آرواره‌داران