دانلود پروژه کارآموزی مدیریت شرکت صنایع چوب بابک 148 ص (word)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 139

مقدمه:

چوب از عصر حجر با انسان بوده و تا به امروز این رابطه هیچ گاه قطع نشده، شاید کمرنگ شده باشد که آن هم به دلیل وجود موادی مثل فولاد و بتن می باشد. سازه های چوبی به دلیل اینکه چوب خود یک جاندار بوده باعث آرامش بیشتری در انسان می شوند و زندگی در این ساختمان ها از لحاظ روانی برای انسان مناسب تر است.

برای ساخت و سازهای چوبی باید جنگلها را از بین برد و درخت ها را برید ولی یک راه برای این مشکل وجود دارد و آن هم اینکه به ازای بریدن هر درخت یک درخت بکاریم. در واقع می توان با ساخت جنگلهای مصنوعی از آلودگی کارخانه های تولید فولاد و بتن نیز جلوگیری کرد.

چوب یکی از اولین موادی است که در دست انسان از چند صد قرن پیش تا کنون بوده و یکی از اولین دلایل آن این است که به طور طبیعی در اکثر نقاط وجود دارد .

در موزه های جهانی پیدا شده است که تقریبا ًدر100 قرن پیش بشر توسط چوب به شکار رفته است و در ایران کهن نیز می توان به آثار نوشته ای تخت جمشید اشاره کرد که درختان سرو ، گز ، چنار در اشعار آن آمده است.

تعریف چوب :

چوب عبارت است از قسمت داخلی ساقه و شاخه که از بافتهای ثانویه لیگنینی و متخلخل فیبری شکل آوندی،که دارای ساختمان یاخته ای سازمان یافته و هرسونا- یکسان و ناهمگن میباشد که برای مصارف صنعتی به کار میرود.

ناهمگن به معنی اینکه:دارای اجزای مختلفی است(مثلا در چوب فیبر و اشعه چوبی و آوند و ...) وجود دارد و هرسو نا یکسان:چون بافتهای آن در جهات مختلف قرار دارد و همچنین واضح است که چوب دارای سه نمای مختلف است (عرضی، شعاعی، مماسی)

عرضی در جهت الیاف و آوند و فیبر و تراکیید در آن مشخص میباشد. و در جهت مماسی، موازی بر دوایر سالیانه است که اشعه چوبی و فیبر در آن مشخص است و برای اندازه گیری فیبر جهت مناسبی است و جهت شعاعی که هم جهت با خط فرضی مستقیم است .

مواد تشکیل دهنده چوب:

حدود 50%کربن، 40% اکسیژن، 6% هیدروژن، 1% ازت و مواد معدنی را شامل می شود.

1- درخت از ریشه، تنه، سر تشکیل شده است، که ریشه، آب و مواد معدنی را از طریق لوله ها، آوندها از طریق تنه به برگها و قسمتهای سر رسانیده و موادی را نیز بر میگردا ند. به طور کلی درخت کارخانه ای عظیم از ساخت مواد، پمپ بالابر، عایق ساز، واحدهای مختلف و متعدد تولید و ... را متشکل می شود.

2- اغلب با ساختمان تنه سر و کار داریم که شامل پوست و دوایر سالیانه عمر (این بخش شامل قسمت بهاره، پاییز و تابستانی می باشد که قسمت دوم استحکامی بیشتری دارد) و مغز درخت که پوک و ضعیف است می شود.

3- مشخصات چوب از نظر کلی سه برش افقی، قائم به طول تنه و شعاعی و طولی (Macrostructure) تعیین می گردد. پوسته،درخت را در مقابل ضربه و صدمات مکانیکی و جوی حفظ می کند و از سه قسمت داخلی، را بطه و بیرونی تشکیل شده است.

قسمت داخلی ، مواد را از سر درخت به پایین بر می گرداند.قسمت شیره بَر نیز نزدیک قشر رابط بوده و آب و مواد را بالا می برد و از قسمتهای نرم و سخت تشکیل شده است و قسمت اعظم استقامت چوب را شامل می شود. مجموع این دو قسمت دایره های عمر(دوایر سالیانه) را تشکیل می دهند.

شیمی چوب

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 11 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

چوب :

چوب گردو (Noyer – Walnut ) این چوب در تمام ادوار مورد توجه و علاقه نجاران بوده است – از پوست گردوی نارس رنگ سیاهی بدست میآورند (همین ماده رنگی است که هنگام شکستن گردو سبب سیاهی دستهای گردوفروشان میشود) گاهی بعضی از نقاشان روغن مغز گردو را بجای روغن‌‌‌دانه کتان بکار میبرند – رگه‌های چوب گردو یکنواخت و نزدیک بهم میباشند ، این چوب با وجود اینکه دارای استحکام زیادی است معذالک کار کردن با آن آسانست و بخوبی صیقل می‌پذیرد معمولا رنگ آن قهوه‌أی کمرنگ است که گاهی لکه‌‌های سیاهی در آن بنظر میرسد – از چوب گردو بیشتر برای ساختن روکش اثاث چوبی استفاده میشود و به ندرت تمام قسمتهای اشیاء بزرگ را از این چوب میسازند . قطر روکشهائیکه در قرن هیجدهم از این چوب تهیه میشده است غالبا در حدود یک و نیم میلیمتر میباشد . بزرگترین نقص چوب گردو در اینست که سریعتر از سایر اقسام چوبها مورد هجوم موریانه یا کرم چوب قرار میگیرد و از این نقطه نظر لازم است اشیائی را که از این چوب ساخته شده‌اند مرتبا و بدقت مورد بازرسی قرار دهد . چوب گردو به علت حالت تورق پذیری ، نقشهای زیبای خود چوب ، استحکام و رنگ پذیری بسیار مورد استفاده داشته و چوب خشک گردو به هر کیلو گرم 6000 ریال به نازک کاران فروخته می شود و حتی ریشه آن که در ساخت تخته نرد ، جا قرآنی ، قلمدان و سایر لوازم چوبی تزئینی ، تابلوها باعث گردیده که متاسفانه نسبت به قطع درختان گردو اقدام گردد که خوشبختانه با اجرای طرح طوبی تا حدود ی این رفع گردیده است

شیمی چوب

دید کلی

در یک برش عرضی از تنه درخت ، ساختار قابل رویت چوب به ترتیب از مرکز چوب به سمت بیرون عبارتند از: مغز چوب ، چوب یا زایلم ، لایه زاینده (کامبیوم(، پوست.

مغز چوب

مغز ، که در قسمت مرکزی و وسط ساقه یا شاخه قرار دارد، به صورت یک نوار سیاهرنگ قابل تشخیص است. مغز شامل بافتهایی است که در طی اولین سال رشد درخت تشکیل شده‌اند.

چوب (زایلم)

قسمت چوب ، یک لایه ضخیم است که در کنار سلولهای زاینده به صورت حلقه‌های متحد المرکز (رویش‌های سالانه) آرایش می‌یابد. در درخت در حال رشد ، چوب عموما از سلولهای زنده تشکیل شده است. چوب محکم‌ترین و مقاوم‌ترین قسمت تنه برای کارهای ساختمانی است. در جهت برش‌های افقی ، شیره درخت از پوست درخت از میان نسوج شعاعی عبورمی‌کند و به چوب می‌رسد.نقش نسوج شعاعی در مقاومت چوب بسیار مهم است. در واقع این نسوج مانند بست‌هایی هستند که الیاف چوب را به همدیگر محکم می‌کنند و نگاه می‌دارند و از خم شدن و از هم‌گسیختگی رشته می‌کاهند. به مرور زمان در اطراف مغز چوب ، بافتی از سلول‌های مرده تشکیل می‌گردد که چوب پیر نام دارد. این قسمت معمولا از چوب جوانی که آن را احاطه کرده است محکم‌تر می‌باشد و حاوی مقادیری رنگ ومواد قلیایی است.در مقطع عرضی درختانی مثل گردو ، آلبالو و نارون ، چوب مرکزی یا چوب پیر دیده می‌شود. چوب جوان معمولا رنگ روشنی دارد، اما چوب پیر تیره‌تر می‌باشد.

لایه زاینده (کامبیوم)

ناحیه کامبیومی ، لایه بسیار نازکی است که شامل سلولهای زنده می‌باشد و بین بافت چوبی اولیه و پوست داخلی (آبکش) قرار دارد. تقسیم سلولی و رشد شعاعی درخت در این ناحیه صورت می‌گیرد. تعداد سلولهایی که تولید می‌شوند و به بافت چوبی داخلی می‌پیوندند، بیشتر از تعداد سلولهایی است که به طرف آبکش (قسمت خارجی) می‌روند. یعنی سلولهای آوند آبکشی کمتر از سلولهای بافت چوبی تقسیم می‌شوند. به این دلیل ، بیشترین حجم درخت را چوب تشکیل می‌دهد تا پوست.

رشد درخت

درخت از طریق تقسیم سلولی به دو صورت رشد می‌کند: رشد طولی و رشد عرضی (شعاعی). رشد طولی (اولیه) که در اولین فصل سال رخ می‌دهد، در انتهای ساقه‌ها ، شاخه‌ها و ریشه انجام می‌شود و نقاط رشد ، داخل جوانه‌ها که در پاییز سال قبل تشکیل شده‌اند قرار دارد. رشد عرضی (شعاعی) همانطور که ذکر شد در ناحیه لایه زاینده (کامبیوم) صوت می‌گیرد.

پوست

پوست درخت در برابر ضربات و ضایعات مکانیکی از چوب محافظت می‌کند. این قسمت ، از دو لایه تشکیل شده است: لایه بیرونی (پوست خارجی) و لایه داخلی (آبکش). لایه نازک پوست داخلی (آبکش) ، انتقال شیره درخت به شاخه‌ها و ذخیره آنها را بر عهده دارد.

تقسیم بندی چوب‌ها

درختان ، متعلق به تیره گیاهان بذرده هستند که به دو دسته بازدانگان و نهاندانگان تقسیم می‌شوند. سوزنی‌برگان (نرم چوب‌ها) به دسته اول و پهن برگان (سخت چوب‌ها) به دسته دوم تعلق دارند.

سخت چوب‌ها

این دسته ، شامل چوب درختان پهن برگ می‌باشد. بافت چوب درختان پهن برگ تنها در زمانی که درخت برگ دارد، رشد می‌کند. رشد و نمو در بهار شروع می‌شود و به مرور در پاییز متوقف می‌شود. لذا حلقه سالیانه این درختان به صورت یکنواخت از چوب بهاره دارای رنگ روشن به طرف چوب پاییزه تیره رنگ تغییر می‌کند. نام سخت چوب‌ها ، بدلیل نوع بافت آنها است و دلیل بر سخت‌تر بودن کلیه چوب‌های این دسته نمی‌باشد.برخی از درختان پهن برگ عبارتند از: گردو ، انجیر ، بلوط ، چنار ، راش ، تبریزی ، سپیدار و افرا. از جمله موارد استفاده از این نوع چوب‌ها ،‌ ساخت مبلمان ، در و پنجره و نازک کاری در ساختمان می‌باشد.

نرم چوب‌ها

شامل چوب درختان سوزنی برگ است. بافت چوب درختان سوزنی برگ در طول سال ، زمان رشد بیشتری دارد این نوع درختان در بهار و تابستان با شدت بیشتری رشد می‌کنند و سپس تا پایان فصل سرما این رشد و نمو به کندی می‌گراید و به آرامی ادامه پیدا می‌کند. به این دلیل ، چوب پاییزه و بهاره در حلقه سالیانه براحتی از یکدیگر تمیز داده می‌شود و رنگ آنها این مساله را مشخص می‌کند.

تحقیق درباره چگونگی ساخت دراورهای چوبی در کارگاه صنایع چوب

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 31

ماشین اره فلکه یا اره نواری:

این ماشین شامل دو فلکه بالا و پایین است که معمولاً از جنس چدن ریخته گری می باشد. این دو فلکه به طور عمودی و دقیق در امتداد هم قرار گرفته اند فلکة پایینی در مکان خود ثابت و تنها توانایی چرخش دارد اما فلکه بالایی قابلیت جابجا شدن به بالا و پایین طرفین را دارد برای بالا و پایین کردن فلکة بالا از فرمان کوچکی که در زیر این فلکه قرار دارد استفاده می شود برای شل و سفت کردن تیغه می توان از این قابلیت فلکة بالا استفاده کرد. کج و راست شدن فلکة بالا از فرمان دیگری که در کنار فلکه قرار دارد استفاده می شود.

بانداژ فلکه: هدف از این کار عدم تماس مستقیم تیغه با فلز فلکه بوده و نیز نرمتر کردن حرکت ارة نواری را تأمین می کند و اینکه جنس بانداژ می تواند: لاستیک، پلاستیک، و یا برزنت باشد.

شیوة استقرار تیغه روی فلکه:

به هنگام نصب تیغه روی اره فلکه باید توجه کنیم که حتماً اره خاموش باشد ترجیحاً برق اتصال موتور را قطع کنیم. در هنگام باز کردن تیغه از ماشین نیز باید به این نکته توجه داشته باشیم: برای باز کردن تیغه ابتدا باید حفاظ های ماشین را باز کرد فلکة بالا را به سمت پایین حرکت داده تا تیغه کاملاً شل شود. اکنون تیغه آمادة خروج از دستگاه می باشد برای سوار کردن تیغه ابتدا باید تیغه را از داخل شکاف اصلی عبور داده بطوریکه دندانه های تیعه به سمت ما باشد. سپس روی فلکه پایین و بالا تیغه را مستقر کرده و با بالا بردن فلکة بالایی تیغه را در جای خود مستقر می کنیم.

باید توجه داشت تیغه روی فلکه طوری قرار بگیرد که دندانه های آن مستقیماً روی فلکه قرار نگیرد برای تنظیم این مسئله می توان از کج و راست کردن فلکة بالایی توسط فرمان کناری استفاده کرد.

در بعضی از ماشین های اره نواری برای حفاظت بیشتر از دستگاه که حاوی یک قطعه فنر و پدال می باشد به عنوان ترمز بر روی فلکه پایین استفاده می گردد در هر زمان که کاربر نیاز به توقف سریع داشته باشد می تواند با فشار بر روی پدال اره نواری متوقف نماید که حدوداً 30 ثانیه زمان می برد که در مقایسه با زمان عادی توقف اره نواری سه دقیقه که زمان ناچیزی می باشد این توقف می تواند به دلیل پاره شدن تیغه و جلوگیری از صدمه خوردن تیغه می باشد و یا به دلیل صرفه جویی در وقت در هنگام تغییر فرم برش و تغییر گونیایی ماشین باشد.

سیستم ستاره و مثلث:

برای روشن کردن ماشین اره نواری لازم است از کلید ستاره و مثلث استفاده شود دلیل استفاده از این کلید اینست که در ابتدا حرکت الکتروموتور باید تحت نیروی کم شروع شود و سپس نیروی آن افزایش یابد. در غیر اینصورت امکان سوختن الکتروموتور وجود دارد الکتروموتور در ابتدا با سیستم ستاره شروع به کار می کند سپس به حالت مثلث به کار خود ادامه می دهد در بعضی از ماشین ها این عمل به صورت اتوماتیک و در بعضی ماشین توسط کاربر با کلیدی که روی دستگاه مهیا شده انجام می شود یعنی هنگام خاموش کردن نیازی به رعایت دو کلید نیست و با یک حرکت می توان دستگاه را خاموش کرد.

روش آماده کردن و تیز کردن اره :

پیش از تیز کردن ، دندانه های اره باید چپ و راست شود هدف از چپ و راست کردن اره عبارت است از:

کم کردن اصطکاک بین تیغه اره و چوب که در نتیجه از داغ شدن تیغه و سوختگی سطح چوب و همچنین کندی سرعت برش جلوگیری می کند.

مقدار چپ و راست تا نصف یا ضخامت دندانه می باشد.

به این ترتیب خاک اره می تواند به راحتی از داخل کار خارج شده و ادامه برش امکان پذیر شود.

تیز کردن تیغه اره:

تیز کردن نوار اره به دو صورت دستی و ماشین اره تیز کنی انجام می گیرد تیز کردن اره بصورت سوهان سه پهلو با گوشه های نیم گرد و دیگری به وسیلة دست انجام می‌گیرد.

تیز کردن نوار اره با ماشین تیز کنی می تواند توسط دستگاه سنگ سنباده انجام گیرد در این ماشین ها باید دقت نمود اره به طرز صحیح در داخل ماشین قرار گیرد و ماشین از عمق و زاویه سنگ به طور صحیح تنظیم شود که قسمت سینه و پشت دندانه بصورت صحیح تیز شود.

ماشین رندة برقی یا کف رند:

از این ماشین جهت رندیدن یک رو ویک نر و همچنین درز کردن چوبها استفاده می‌شود خطراتی که در این دستگاه وجود دارد مهم هستند مثلاً دست از سطح کار لغزیده و با میله که تیغه ها به آن وصل هستند تماس پیدا می کنند و خطر ایجاد می کنند. لذا قبل از هر کار باید به طور کامل از طرز کار ماشین آگاه شد و تا از درستی ابزار و صحت کار اطمینان حاصل نشده نمی توان با آن کار کرد.

تحقیق در مورد چوب گردو

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 11 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

نوشته : دکتر محمد حسین پاپلی یزدی و عباس جلالی

فصلنامه تحقیقات جغرافیایی ، شماره 38 ،پاییز1374

گردو نام گونه ای درخت است که در سراسر جهان به خاطر میوه و چوبش معروف است. گردوی ایرانی یکی از 17 جنس ( در دانشنامه آمریکانا 20 جنس آورده است) این گونه و مهمترین آنهاست. گردوی بومی دنیای قدیم ،گردوی ایرانی/ فارسی یکی از مهمترین درختان گردوی مناطق معتدله است. چوبهای دکوری بسیار عالی از آن به دست می آید.

پیشینه کشت این گونه ، آنقدر قدیمی است که خاستگاه آن ناشناخته مانده است. بلندای آن به بیش از30 و قطر تنه اش به 8/1 متر می رسد. از مهمترین سخت چوبهاست و عمرش به چند صد سال می رسد. میوه گردو درون پوسته ای سخت با ضخامت متفاوت قرار دارد.

برگها مرکبند و پوست آنها به رنگ روشن تا سفید و در درختان جوان بسیار نرم و هموار است ولی با گذشت عمر خاکستری و ترکدار می شود.

خاستگاه این درخت معلوم نیست ؛ هرچند که عده ای معتقدند خاستگاه آن ایران و آسیای صغیر است. درخت گردو را در اکثر نقاط ایران به ویژه نقاط کوهستانی و کوهپایه ای می توان یافت.بهترین آب و هوا برای درخت گردو آب و هوای نیمه سرد و مرطوب و کم باران است. در سارسر ایران و از جمله خراسان ، به ویژه در دره های کوهستانی این درخت پراکنده است .

هر چه از شمال خراسان به سمت جنوب پیش برویم رویش گردو به سوی کوهپایه های با ارتفاع بیشتر گسترش می یابد. ارتفاع و شرایط اقلیمی نقش مهمی در رشد این درخت و مرغوبیت محصول آن دارد. در خراسان این درخت حداکثر تا ارتفاع 2100 متری و در موارد بسیار استثنائی تا ارتفاع 2300 متری به شرط واقع نشدن در مسیر باد رشد می کند.

هرچه ارتفاع بیشتر باشد ؛ مغز گردو سفیدتر و مرغوب تر می شود. مغز گردوی واقع در ارتفاعات پست ، تیره و در نتیجه کم ارزشتر از مغز گردوی واقع در ارتفاعات بلند است . اگر یگ دره ی کوهستانی ؛ مثلاً دره سررود واقع در کلات نادری را در نظر بگیریم از آبادی خواجه مراد ( 650 متری ) به طرف پایین که هوا گرم است ، درخت گردو نمی روید و اگر هم تک درختهایی باشد محصول آن مرغوب نیست . از این آبادی و یا در حقیقت از این ارتفاع (650 متری) به بالا درخت گردو وجود دارد و در مسیر دره هر چه به طرف بالا تر حرکت کنیم محصول گردو مرغوب تر می شود . در آبادب باغکند در ارتفاع 1700 متر درخت گردو بسیار زیاد و محصول آن نیز بسیار مرغوب است . در آبادی برده با ارتفاع 1870 متر باغات گردو خیلی کم است و در آبادی آبکمه با ارتفاع 2090 متری درخت گردو اصلاً وجود ندارد.

عوامل اقلیمی نقش موثری در رشد درخت گردو دارند. گاه یم عامل اقلیمی باعث می شود که در دو آبادی تقریباً هم ارتفاع ؛ در یکی گردو باشد و در یکی اصلاً نباشد یا بسیار کم وجود داشته باشد . مثلاًدر سرچشمه های رودخانه اترک در آبادی عمارت با ارتفاع 1700 متر درخت گردو بسیار کم است . یکی از دلایل عمده کمی درخت گردو در این روستا جهت وزش باد است ، که مانع مهمی در رشد درخت و عامل عمده سرمازدگی نهال در زمستان است. اما در دره یدک (سرچشمه دیگر اترک) با ارتفاع 1760 متر درخت گردو بسیار زیاد است و محصول آن نیز بسیار مرغوب است؛ زیرا جهت این دره به گونه ای است که وزش باد نمی تواند مانع رشد نهال گردو باشد.

اسامی درخت :

اسم درخت و میوه آن در مناطق مختلف خراسان با آواهای گوناگون خوانده می شود . در بیشتر نقاط خراسان درخت و محصول آن را گردو می نامند. اما در گیفان آن را جز(jes ) ، در گلمکان جَوز ( jaws)و در مهوید جوز(jows )می نامند . در حقیقت مهمترین اسامی این درخت در خراسان گردو و جوز است.

کاشت:

کاشت دستی: گردو را ابتدا در خزانه می کارند . برای این کار ابتدا قطعه زمین مناسبی را در باغ انتخاب می کنند ، حدود 100تا 150 گردوی بسیار خوب را از میان گردوها دستچین کرده و آنها را زیر خاک می کنند ( مثل روستای فریزی ) در برخی روستاها ابتدا گردو را خیس کرده و سپس آنها را به اندازه 4 انگشت زیر خاک می کنند.(مثل روستای گیفان)

نهال تا 3 سال در خزانه می ماند . سال سوم ارتفاع نهال ها به 5/1 متر می رسد . در این موقع نهال را با ریشه و خاک از جای در می آورند. ریشه را در داخل گونی مرطوب می پیچند تا از گزند در امان بماند و آن را به محل اصلی کاشت درخت حمل می کنند .

کاشت طبیعی: گردو های خودروی بسیاری در طبیعت وجود دارد. در خراسان به کاشت خودرو (کلاغ کشت) می گویند . کلاغها گردوهای رسیده را که معمولاً درشت ترین آنها نیز هستند؛ برای خوردن انتخاب می کنند. تعدادی را می خورند و تعدادی را در جاهایی دور از چشم و دسترس زیر خاک پنهان می کنند . همین کار باعث می شود گردو رشد کند و نهال آن تبدیل به درختی تناور شود.

کشتگاه دائمی:

گردوی آبی: گودالی قیفی با درازا و پهنای 1×1 و ژرفای 5/0 متر در باغ مورد نظر حفر می کنند و نهال را در آن می کارند. این نهالها در هر مدار گردش آب که ممکن است بین 7 تا 18 روز باشد ،آب می خورند.

گردوی دیمی: گودالی با اندازه های فوق را را در محل مورد نظر که معمولاً در شیب دامنه های رو به آفتاب است حفر می کنند و نهال را در آن می کارند. سعی می شود نهال گردوی دیم در جایی کشت شود که امکان جذب رطوبت و آب باران وبرف باشد. پس از کاشت نهال دیم چندین با با سطل به آن آب می دهند تا نهال خود را در خاک بگیرد ، پس از آن گردوی دیم دیگر آبیاری نمی شود.

درخت گردو:

تحقیق در مورد چوب گردو 11 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 11 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

نوشته : دکتر محمد حسین پاپلی یزدی و عباس جلالی

فصلنامه تحقیقات جغرافیایی ، شماره 38 ،پاییز1374

گردو نام گونه ای درخت است که در سراسر جهان به خاطر میوه و چوبش معروف است. گردوی ایرانی یکی از 17 جنس ( در دانشنامه آمریکانا 20 جنس آورده است) این گونه و مهمترین آنهاست. گردوی بومی دنیای قدیم ،گردوی ایرانی/ فارسی یکی از مهمترین درختان گردوی مناطق معتدله است. چوبهای دکوری بسیار عالی از آن به دست می آید.

پیشینه کشت این گونه ، آنقدر قدیمی است که خاستگاه آن ناشناخته مانده است. بلندای آن به بیش از30 و قطر تنه اش به 8/1 متر می رسد. از مهمترین سخت چوبهاست و عمرش به چند صد سال می رسد. میوه گردو درون پوسته ای سخت با ضخامت متفاوت قرار دارد.

برگها مرکبند و پوست آنها به رنگ روشن تا سفید و در درختان جوان بسیار نرم و هموار است ولی با گذشت عمر خاکستری و ترکدار می شود.

خاستگاه این درخت معلوم نیست ؛ هرچند که عده ای معتقدند خاستگاه آن ایران و آسیای صغیر است. درخت گردو را در اکثر نقاط ایران به ویژه نقاط کوهستانی و کوهپایه ای می توان یافت.بهترین آب و هوا برای درخت گردو آب و هوای نیمه سرد و مرطوب و کم باران است. در سارسر ایران و از جمله خراسان ، به ویژه در دره های کوهستانی این درخت پراکنده است .

هر چه از شمال خراسان به سمت جنوب پیش برویم رویش گردو به سوی کوهپایه های با ارتفاع بیشتر گسترش می یابد. ارتفاع و شرایط اقلیمی نقش مهمی در رشد این درخت و مرغوبیت محصول آن دارد. در خراسان این درخت حداکثر تا ارتفاع 2100 متری و در موارد بسیار استثنائی تا ارتفاع 2300 متری به شرط واقع نشدن در مسیر باد رشد می کند.

هرچه ارتفاع بیشتر باشد ؛ مغز گردو سفیدتر و مرغوب تر می شود. مغز گردوی واقع در ارتفاعات پست ، تیره و در نتیجه کم ارزشتر از مغز گردوی واقع در ارتفاعات بلند است . اگر یگ دره ی کوهستانی ؛ مثلاً دره سررود واقع در کلات نادری را در نظر بگیریم از آبادی خواجه مراد ( 650 متری ) به طرف پایین که هوا گرم است ، درخت گردو نمی روید و اگر هم تک درختهایی باشد محصول آن مرغوب نیست . از این آبادی و یا در حقیقت از این ارتفاع (650 متری) به بالا درخت گردو وجود دارد و در مسیر دره هر چه به طرف بالا تر حرکت کنیم محصول گردو مرغوب تر می شود . در آبادب باغکند در ارتفاع 1700 متر درخت گردو بسیار زیاد و محصول آن نیز بسیار مرغوب است . در آبادی برده با ارتفاع 1870 متر باغات گردو خیلی کم است و در آبادی آبکمه با ارتفاع 2090 متری درخت گردو اصلاً وجود ندارد.

عوامل اقلیمی نقش موثری در رشد درخت گردو دارند. گاه یم عامل اقلیمی باعث می شود که در دو آبادی تقریباً هم ارتفاع ؛ در یکی گردو باشد و در یکی اصلاً نباشد یا بسیار کم وجود داشته باشد . مثلاًدر سرچشمه های رودخانه اترک در آبادی عمارت با ارتفاع 1700 متر درخت گردو بسیار کم است . یکی از دلایل عمده کمی درخت گردو در این روستا جهت وزش باد است ، که مانع مهمی در رشد درخت و عامل عمده سرمازدگی نهال در زمستان است. اما در دره یدک (سرچشمه دیگر اترک) با ارتفاع 1760 متر درخت گردو بسیار زیاد است و محصول آن نیز بسیار مرغوب است؛ زیرا جهت این دره به گونه ای است که وزش باد نمی تواند مانع رشد نهال گردو باشد.

اسامی درخت :

اسم درخت و میوه آن در مناطق مختلف خراسان با آواهای گوناگون خوانده می شود . در بیشتر نقاط خراسان درخت و محصول آن را گردو می نامند. اما در گیفان آن را جز(jes ) ، در گلمکان جَوز ( jaws)و در مهوید جوز(jows )می نامند . در حقیقت مهمترین اسامی این درخت در خراسان گردو و جوز است.

کاشت:

کاشت دستی: گردو را ابتدا در خزانه می کارند . برای این کار ابتدا قطعه زمین مناسبی را در باغ انتخاب می کنند ، حدود 100تا 150 گردوی بسیار خوب را از میان گردوها دستچین کرده و آنها را زیر خاک می کنند ( مثل روستای فریزی ) در برخی روستاها ابتدا گردو را خیس کرده و سپس آنها را به اندازه 4 انگشت زیر خاک می کنند.(مثل روستای گیفان)

نهال تا 3 سال در خزانه می ماند . سال سوم ارتفاع نهال ها به 5/1 متر می رسد . در این موقع نهال را با ریشه و خاک از جای در می آورند. ریشه را در داخل گونی مرطوب می پیچند تا از گزند در امان بماند و آن را به محل اصلی کاشت درخت حمل می کنند .

کاشت طبیعی: گردو های خودروی بسیاری در طبیعت وجود دارد. در خراسان به کاشت خودرو (کلاغ کشت) می گویند . کلاغها گردوهای رسیده را که معمولاً درشت ترین آنها نیز هستند؛ برای خوردن انتخاب می کنند. تعدادی را می خورند و تعدادی را در جاهایی دور از چشم و دسترس زیر خاک پنهان می کنند . همین کار باعث می شود گردو رشد کند و نهال آن تبدیل به درختی تناور شود.

کشتگاه دائمی:

گردوی آبی: گودالی قیفی با درازا و پهنای 1×1 و ژرفای 5/0 متر در باغ مورد نظر حفر می کنند و نهال را در آن می کارند. این نهالها در هر مدار گردش آب که ممکن است بین 7 تا 18 روز باشد ،آب می خورند.

گردوی دیمی: گودالی با اندازه های فوق را را در محل مورد نظر که معمولاً در شیب دامنه های رو به آفتاب است حفر می کنند و نهال را در آن می کارند. سعی می شود نهال گردوی دیم در جایی کشت شود که امکان جذب رطوبت و آب باران وبرف باشد. پس از کاشت نهال دیم چندین با با سطل به آن آب می دهند تا نهال خود را در خاک بگیرد ، پس از آن گردوی دیم دیگر آبیاری نمی شود.

درخت گردو: