تحقیق درباره حکمت عبادت وثمره آن 47 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 51

حکمت عبادت وثمره آن مقدمه صفحه 21

در نظام تکوین هر معلولی بنده علت خود بوده ،در حدوث و بقا آن را پیروی می کند و در ذات و صفت و فعل ، فرمان آن را می برد ؛هیچ گونه گسستگی در رشته علیت راه ندارد ، نه علت از اشراف و افاضه باز می ماند و نه معلول از انقیاد و خضوع سرباز می زند .

بی نیازی که معلول ، که صرف نیز به علت است ، از علت خود ، که لازمه ضروری وی عین افاضه بر معلول است با اساس علیت و معلولیت ، سازگار نیست ؛لذا سراسر جهان امکان که معلول خداتی سبحان است ،بنده محض حق بوده و آنی از امتثال دستور تکوینی آن حضرت تمرد ندارد :(انما أمره اذا أراد شیئاأن یقول له کن فیکون ) وعناوین اسلام ،تسبیح،سجده ،عبودیت و اطاعت که در قرآن کریم آمده ناظر به همین مطلب است ،کفر تکوینی معقول نبوده و نفاق یا عسیان طبیعی متصورنیست ،و این همان جبر علی است که غیرا ز اشعر ی جبری ،همه صاحب نظران عقلی آن را پذیرفته اند ،و اما اشاعره بر پایه پندار اولویت و نفی ضرورت علی آنرا در نظام تکوین در کرده اند ،چون اصل علیت فلسفی را به جبری عادت مبدل ساخته و ربط ضروری را نکار نموده اند .

اگر علیت به تشأن ارجاع شود ،پیروی مظهر از ظاهر و اسلام و تسبیح سجده وعبودیت و اطاعت همه مظاهر در برابر ظاهر خویش روشن تر خواهد بود ؛ زیرا صورت مرآتی ؛ جز خضوع در پیشگاه صاحب صورت سمتی ندارد .

در نظام تشریع ،که اساس هر گونه آزمون و تکامل اختیاری است هیج گونه جبریا تفویضی راه ندارد و موجود متفکر مختار که در قلمرو قانون قرار می گیرد در انتخاب راه خویش آزاد و در ادامه آن ناهماهنگی آن به نا مایمان یا نفاق مخیر است زیرا بدون آزادینه آزمون میسر است و نه تکامل ممکن خواهدبود.

محدوده نظام تشریع از قلمرو تکوین کمتر است ،چون در غیر موجود آگاه آزاد راه ندارد ،لیکن منطقه پیروی یا تمرد در قاره تشریع بیشتر است ؛از این رو برخی از قوانین تشریعی به دست نسیان سپرده شده و عده ای به بوته عصیان فرو می روند و بعضی به لوث نفاق و گروهی به شائبه ریا آلوده می گردند و سرانجام برخی سهم خلوص یافته و به طور ناب و پیراسته ،محقق می شوند .

لذا اسلام و کفر ،ایمان و نفاق ،اطاعت و عصیان ونیز صواب و خطا خلاصه حق و باطل در فرهنگ قرآن کریم مخصوص نظام تشریع بوده و در حیطه تکوین جز اسلام و اطاعت و صواب و خلاصه حق ،چیزی دیگری یافت نمی شود ؛زیرا زمام هر موجود درنظام تکوینی به دست خدای سبحان است و کار خداوند نیز بر صراط مستقیم ، و اگر ضلالت و بطلان و مانند آن درباره برخی از موجودهای عالم طبیعت مطرح می شود یا ناظر به نظام تشریع است و یا امری است نسبی نه نفسی؛

زیرا موجود عینی متن حق و صواب است ونسبت مبدأ فاعلی خود مطیع محض.

هر اسمی از اسمای حسنای حق اقتضایی دارد که بازبان برهان می توان آن را حد وسط قرار داد و نتیجه گرفت .

براثر حکمت خدای سبحان هیچ کاری بیهوده از او صادر نمی شود ، چون خداوند حکیم است و هر حکیمی کارش را با هدق انجام میدهد پس کار خداوند دارای هدف است و بر اثر غنای دابی او هیچ چیزی نم تواند هدف ذات حق باشد ؛ زیرا لازمه اش آن است که ذا ت حق بدون آن هدف کامل نبوده و با نیل به آن کامل شود در حالی که واجب الوجود عین کمال صرف و نامحدود است و کمالی خارج از ذات وی فرض نمی شود .جمع میان این دو اقتضا آن است که فاعل جهان امکان منزه از هدف بوده __چون خود عین هدف هر موجودی است چنانکه عین مبدأ هر وجودی است __ لیکن خود جهان داری هدف وجودی بوده وبه آن نایل گردد ،گرچه عده ای از آن ،دربین راه از گزند برخورد ناگوار مصون نخواهد بود .

هدف انس و جن در نظام تشریع تکامل عبادی آنهاست و اگر انسان ،که دارای روح مجرد عقلی است ، آن را شکوفا کند و از همراهان خود سبقت بگیرد خودش هدف بسیاری از موجودهای مادون قرار میگیرد ، گرجه هدف نهایی همه خداونداست؛ لیکن همانطور که در قوس نزول نخستین صادر جوهر عقلی است ، در قوس صعود کامل ترین راجع و بازگشت کننده ، جوهر عاقل است ،مدار امکان از عقل شروع شده و به عاقل ختم می شود ، و این مطلب نه بر پندار عقول عشره و مانند آن است که حکمت ((مشاء))نیز آن را از مسائل جزمی فلسفه خود به حساب نیاورد و فقط در حد احتمال یاد کرده است بلکه براساس تشکیک و جود یا ظهور است که حکمت متعالیه یا عرفان آن را می فهمد یا می بیند .

4—عبادت در جات فراوانی دارد که برخی از آنها هدف میانگین و بعض دیگر هدف نهایی است .و چون عمل محدود است و شهود نامحدود ،عبادتهای عملی هدف های محدرد بوده و عبادتهای شهودی هدفهای نامحدود خواهند بود . و سر محدود بودن عبادتهای عملی آن است که قلمرو تکلیف با انتقال از دنیا به آخرت تمام شده ولی منطقه شهود همچنان ادامه دارد ، تکامل های عملی که توسط فعل اختیاری انسان حاصل

می شود ، د رقیامت نیست ؛ لیکن تکامل های عملی که با افاضه خدای سبحان حاصل می گردد ، همواره میسور است و بسیار ی از پرده ها ی غیب پس از مرگ برطرف شود تاآنچه نادیدنی بود ، مشهود گردد . لذا قرآن کریم هدف آفرینش جهان خلقت را آگاه شدن انسان به قدرت و علم بی کران خداوند می داند :( الله الذی خلق سبع سموات ومن الارض مثلهن یتنزل الأمربینهن لتعلموا أن الله علی کل شی ءِ قدیر و أن الله قد احاط بکل شیء علماّ )

گرچه علم حصولی و یقین استدلالی در حد خود کمال علمی به شمار آمد ه و هدف قرار می گیرد ، ولیکن نسبت به علم حضوری و یقین شهودی و سیله محسوب می شود :( کلا لو تعلمون علم الیقین *لترون الجحیم