تحقیق درباره اثر گذاری میان سیستم های مختلف ترک ها

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 13

اثر گذاری میان سیستم های مختلف ترک ها

مسلط بودن یک گروه از ترکها بر دیگری تحت اثر نیروها و نوع رنگ بوده است. در گوشه سمت راست بالا مثلا اگر سیستم مایل پیدا نمی شد تمام منطقه آسمان ترکها چهارگوش پیدا می کرد. چون بیشتر ترکهای بزرگ عمودی در مرکز روی سر درجائی که آسمان شروع می شود متوقف شده به خاطر وجود سفید سربی نسبت به جاهای دیگر است توان پیوستگی سفید سربی باعث شده مقاومت بیشتری در برابر فشار پانل داشته باشد. به طور کلی آنالیز ترکها نشان می دهد که مهمترین نیروئی که بر لایه رنگ وارد شده فشار پانل است اما تحت تاثیر مواد رنگ بوده است.

نتیجه گیری

ما اکنون از ساپورت پانل مونالیزا اطلاعات بیشتری داریم که ضمن مشاهده چشمی با تغییر آزمایشهای اشعه ایکس حاصل شده است. رادیوگرافی ما را قادر ساخت شکاف تابلو را سه بعدی نگاه کنیم. در مورد مطالعه سیستم تابلو و ترکهای آن هم اخلاعات بیشتری از نیروهای وارده بر آن و لایه های رنگ پیدا کردیم.

چند فرضیه هم درباره علت پیدایش شکاف ارائه کردیم و تاریخ قدیم پانل را دانسته تحقیق نمودیم و فهمیدیم که شکاف از زمانی که پیدا شده تغییر نکرده است.

اندازه گیری آزاد شدن ساپورت پانل بدون تماس

روشهای اصلی اپتیکی بر پایه اثر هویره، برای شناسائی اجسام مدتهاست که توسط آزمایشگاه مکانیک جامدات دانشگاه پویتیوز بکار می رود.

در این تحقیق دو تکنیک استفاده شد: سایه هویره و مویره تابش که هر دو تکمیل کننده هم بودند. تکنیک او مناسب تر است اما اجرای آن پیچیده است و عموما برای مطالعه رفتار مواد تحت فشار مکانیکی بکار می رود مثلا برای پیوند دادن ورقه های فلزی یا تعیین شکل اجسام کوچک.

تکنیک دوم نامناسبتر است اما اجرای آن آسان است و برای اجسام بزرگ مصرف دارد. کاربردهای آن از بیو شیمی (مثلا مدل سازی استخوانی) تا اندازه گیری عمق مواد شیمیائی، شناسائی فسیل ها و مطالعه لایه های مواد است.

در این تحقیق برای بررسی مونالیزا از هر دو تکنیک بهره برداری شد چون نمی شد به لایه های رنگ بالو دست زده هر دو تکنیک در وضعیتهای مشکل مربوط به ابعاد جسم و رنگهای تیره تصویر مناسب بود اما به خاطر عوامل ناشناخته تابلو و نورموزه باید در انتخاب یکی از دو روش دقت زیادی می شد. تحقیقی که در اینجا آمده همراه با جمع آوری داده های آزمایشی از تمام سطح پانل، شکل کلی و ضخامت آن بود این مطالعه که از اکتبر 2004 شروع شد درک ما از اثرات مکانیکی چهارچوب تابلو و پشت تابلو دما و رطوبت را بهبود بخشید.

انتخاب تکنیک اندازه گیری

هر دو تکنیک بر پایه اثر مویره است و همواره در تحقیقات علمی کاربرد دارد. به صورت نگاه کردن به دو مجموعه خطوط مایل و جدا (خطوط) است ه به هم نزدیک هستند. وقتی دو گروه خط بشدت تحت تمرکز آیند (تصویر 59) یک رشته سوم ظاهری می شود که نام آن فرینگ مویره است که نشان دهنده دو رشته خط قبلی است (زمان و منشاء) و می توان شکل فرینگ مویره رامحاسبه نمود. اگر تنها یکی از سیستم ها را بدانیم (سیستم مرجع) می توانیم هندسه خط دوم را هم (خط جسم) بدست آوریم.

تابش مویره شامل تابش تصویر خطوطی با پروژکتور و بد بوئی اول روی سطح مرجع و سپس روی خود جسم است. دو تصویر جداگانه آنالیز می شود و سپس مقایسه شده تا تصویر آزاد بدست آید. این روش برای مطالعه اشیاء بزرگ مناسب است ولی دقت آن یک دهم میلی متر در جسم با ابعاد میلی متر بتوان دو است و برای شناسائی بخشهای ریز زیاد مناسب نیست.

راه حل دیگر تکنیک مویره سایه است و شامل قرار دادن یک شبکه از خطوط موازی به نام خط مرجع در جلوی جسم است. یک منبع نور باعث می شود سایه خطوط روی جسم بیافتد و اثر مویره بین خود خطوط و سایه اثر ظاهر شود (تصویر 61) فرینگ مویره خطوطی از سطح جسم به نسبت سطح مرجع می سازد. تفاوت ارتفاع میان دو فرینگ وابسته به هندسه پارامترهای نصب روش کاراست. تکنیک سایه مویره نسبت به مویره تابش کیفیت بهتری دارد زیرا مستقیما خطوط سطوح یا کنتورهای پانل را به دست می دهد. در واقع روش دوم ده برابر روش دیگر دقت دارد. مشکل آن در شبکه مرجع است یعنی حداقل یکی از ابعاد جسم باید با آن مشابه باشد و طرح بندی خطوط مساوی داشته باشد. ما در آزمایشگاه از این روش جز در اجسام ریز (حداکثر ) استفاده نمی کنیم. بنابراین در اجسام بزرگتر از تکنیک سایه مویره استفاده می نمائیم.

جدول زمانی عملیات

در هنگام روز برای تحقیق تابلو با استفاده از مویره سایه چند اقدام نمودیم که از یک طرف با بهبود شات اندازه گیری مطلوب شود و از طرف دیگر رفتار تصویر را وقتی از محفظه برداشته می شود مشاهده کنیم (تصویر 63) اقدام اول اندازه گیری تصویر آزاد درست بعد از برداشتن آن از محفظه و بعدی دو ساعت و نیم بعد بود که یک سری تست تقاطع خطوط تصویر فریم و پشت پانل هنگام باز کردنپیچ ها و دوباره بستن آن بود. آخرین اقدام 6 ساعت بعد از برداشتن تابلو از محفظه و زمانی بود که دوباره به فریم پیچ شده بود. برای بررسی داده ها یک روش دیگر به کار بردیم که محاسبه میانگین سطح پانل بود که منظور تاثیر انبساط و انقباض بود. بدون هیچ پبش فرضی یک عکس از تابلو در حالت ثابت گرفته شد. اندازه میانگین سطحاز لبه بالا و پائین که جابجائی کمتری دارد محاسبه گردید.

اندازه گیری عکس تابلو

فورا یک آزمایش کیفی انجام گرفت. تابلو را پشت خط مرجع قرار دادیم و با چشم عکس را با تابلو روی خطوط کنتور مقایسه کردیم (تصویر 62) بین دو فرینگ تصویر دو میلی متر فاصله بود. از مشاهده معلوم شد که تابلو مسطح نیست و در سمت راست تاب دارد.

با تکنیک جابجائی فاز تمام نقاط عکس را محاسبه کردیم. نتایج محاسبات در تصویر 60 آمده است. در این نقشه هاتفاوتهائی دیده میشود. تفاوت ها از حالت کنتراست تابلو و حالت سطح آن است ضمنا سطوح جوانب هم با هم تفاوت دارد که به طور

تحقیق درباره اثر شوینده ها روی ثبات و استحکام کالای پنبه ای

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 103

موضوع :

اثر شوینده ها روی ثبات و استحکام کالای پنبه ای

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول

1- الیاف سلولز طبیعی 2

1-1 بنبه 2

1-1-1 خصوصیات گیاهی 3

1-1-2 ایجاد نپ 4

1-2 مشخصات قسمتهای مختلف ساختمان تار پنبه ( مقطع عرضی) 5

1-2-1 لایه 5

1-2-2 لایه اولیه 5

1-2-3 لایه دوم 6

1-2-4 کانال لومن 8

1-3 مواد تشکیل دهنده الیاف سلولزی (پنبه) 9

1-4 اثر حرارت 9

1-5 اثر زمان 9

1-6 اثر نور خورشید 10

1-7 خواص شیمیایی پنبه 10

1-8 اثر میکروارگانیسم ها 11

1-9 اثر طول الیاف در خواص نساجی آنها 12

فصل دوم

2- شستشو 15

2-1 شستشوی کالای پنبه ای 16

2-2 تغییرات حاصل در روی پنبه در اثر جوشیدن در محلول قلیائی 18

2-3 قدرت تمییز کنندگی محلول شستشو یا درجه تمییزی کالای شسته شده 19

فصل سوم

3- سفیدگری 22

3-1 سفیدگری کالای سلولزی 22

3-1-1 سفیدگری کالای سلولزی با پراکسیدها 22

3-1-2 سفیدگری کالای سلولزی با آب اکسیژنه 23

3-2 ارزش آب اکسیژنه 25

3-2-1 روش تعیین ارزش آب اکسیژنه 25

3-2-2 عمل سفید کنندگی آب اکسیژنه، تجزیه و ترکیب آن با سلولز 26

3-2-3 تجزیه وفعال شدن آب اکسیژنه بوسیله قلیائی 27

3-3 اسیدی کردن کالا پس از سفیدگری 28

فصل چهارم

4- رنگرزی الیاف سلولزی با رنگینه های راکتیو 30

4-1 نکات مهم در رابطه با رنگرزی رنگینه های راکتیو 32

4-2 رنگرزی رمق کشی (غیر مداوم) با رنگینه های راکتیو 35

فصل پنجم

5- پاک کننده های مصنوعی 37

5-1 طبقه بندی پاک کننده های مصنوعی 37

5-1-1 پاک کننده های آنیونی 37

5-1-2 پاک کننده های کاتیونی 38

5-1-3 پاک کننده های آمفولیتیک 41

5-1-4 پاک کننده های غیریونی 42

5-2 اثر مواد تعاونی در پاک کننده ها 43

5-2-1 مواد سازنده 43

5-2-2 مواد پر کننده 45

5-2-3 مواد افزودنی 46

تحقیق درباره اثر شاخصهای آموزشی و تکنولوژی آموزشی برکارایی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 59

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1-مقدمه

آموزش و پرورش دررفتار فردی و اجتماعی انسانها نقش مهمی دارد. تأثیری که در فرآیند رشد اقتصادی کشورها می‌گذارد سبب شده تا شاخة جدیدی در علم اقتصاد، تحت عنوان “اقتصاد آموزش و پرورش” توسعه یابد. به خاطر نیازهای روزافزون جامعه به آموزش و پرورش، از پیشرفت قابل ملاحظه ای برخوردار بوده و مطالعات گوناگونی در این زمینه صورت گرفته است. آموزش و پرورش از قدیمی‌ترین نهادهای اجتماعی است که با بسیاری از نهادها بویژه نهاد خانواده، دین و سیاست و اقتصاد رابطه ای محکم دارد.

تحول هر یک از نهادهای فوق با نقش آموزش و پرورش در ارتباط است. و از طریق آموزش و پرورش، فرهنگ یا ارزشها و نگرشها، دانش‌ها و مهارت‌ها از نسلی به نسل دیگر یا از جامعه‌ای به جامعة دیگر انتقال می‌یابد. از طرف دیگر آموزش و پرورش از طریق تحولاتی که در رفتار فردی بوجود می‌آورد و در رشد و پویایی فرهنگ جامعه تأثیر عمیقی می‌گذارد. در حقیقت میزان مشارکت مردم در فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی که در تحول جامعه نقش اساسی دارد وابسته به آموزش و پرورش آنان است. مدارس، علاوه بر انتقال علم و دانش، ارزشهای دیگری از جمله نظم و انضباط، تعهد و احساس مسئولیت را در جوانان ایجاد کرده و تقویت می‌نمایند. آموزش و پرورش مردم را تواناتر و قدرت تولید آنان را افزون‌تر ‌نموده و در کاهش نابرابریهای درآمدی نقش قابل ملاحظه‌ای دارد. زیرا از طریق بالا بردن قدرت تولید، سطح عمومی درآمدها را افزایش می‌دهد. از طرفی رشد سریع جمعیت و تقاضای روزافزون برای آموزش، موجب شده تا جامعه نیز منابع قابل توجهی را به این بخش اختصاص دهد.

از آنجا که با وجود محدودیتهای زیاد منابع قسمت قابل توجهی از بودجه دولتها به آموزش و پرورش اختصاص می‌یابد،‌جامعه علاقمند است از منطقی بودن تخصیص چنین منابعی به امر آموزش و پرورش اطمینان حاصل کند و یا به عبارت دیگر از کارایی نظام آموزشی و رسالت آن جهت نیل به اهداف تعیین شده مطمئن گردد. در راستای چنین هدفی ضرورت با توجه به هزینه های انجام شده برای آموزش معلمان و تکنولوژی آموزشی بکار رفته در مدارس به بررسی این موضوع بپردازیم که آیا انجام چنین هزینه‌هایی نتایج لازم و مورد انتظار را داشته است. هدف عمده این تحقیق پاسخ به سؤال بالا از طریق یک مطالعه موردی به منظور تعیین کارایی نیروی انسانی (معلمان مدارس منتخب) و عوامل مؤثر بر آن (در دبیرستانهای پسرانه منتخب منطقه 2 تهران) در سالهای مورد بررسی است به عبارت دیگر این تحقیق در صدد آن است که نحوه تأثیرگذاری آموزش معلمان مدارس، محیط آموزش و تکنولوژی آموزشی بر کارایی نیروی انسانی (معلمان مدارس) در نمونه تحت بررسی را مطالعه نماید.

بیان مسأله و اهمیت موضوع

بسیاری از صاحبنظران اعتقاد دارند که وجوه اختصاص یافته به آموزش و پرورش را می‌توان هزینه‌های سرمایه‌گذاری به حساب آورد. از این رو، تخصیص بودجه کافی به امر آموزش و پرورش با توجه به بنیادی بودن آن ضروری است. توجه به این بخش آثار مثبت و نتایج اجتماعی، اقتصادی متعددی به دنبال دارد که به بررسی اجمالی آن می‌پردازیم:

1-2- شناخت و طبقه بندی فواید اقتصادی آموزش و پرورش:

آموزش و پرورش جزو آن دسته از کالاهای عمومی است که تولید آنها نه تنها برای فرد، بلکه برای جامعه بسیار مفید می‌باشد. به این معنی که آموزش فردی،‌بازتاب‌ها و پیامدهای متنوع اجتماعی به دنبال دارد. فردی که آموزش می‌بیند نه تنها خود را از توانایی‌ها و کفایت های قابل توجهی برخوردار می‌شود بلکه تحصیلات او در محیط منزل، محیط کار در جامعه آثار بسیار گسترده ای دارد. برای آ نکه به صورت سیستماتیک با مسأله برخورد نماییم می توانیم فواید اقتصادی آموزش و پرورش را به طور کلی به فواید خصوصی و فواید اجتماعی تقسیم کنیم. این فایده‌ها نیز هر یک به نوبه خود به فواید مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شوند. در این بخش ابتدا فواید خصوصی و سپس فواید اجتماعی آموزش و پرورش بطور مختصر مورد شناسائی و مطالعه قرار می‌گیرد.

تحقیق درباره اثر سولفیدهای آروماتیک بر روی سرعت و گزینش پذیری واکنشهای تبدیلی هیدروکربنها

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 22

Steam Cracking of Hydrocarbons. 6 effect of Dikenyye Sulyt and Dibuyyle Dinalide On Reactim Kinetice and Coring

در این مقاله به اثر سولفیدهای آروماتیک بر روی سرعت و گزینش‌پذیری واکنشهای تبدیلی هیدروکربنها. همینطور تشکیل گرمایی که در لوله‌های فولاد ضدزنگ در راکتورها پرداخته شده است که سرعت از بین رفتن هپتان (در 100kp, 7000c و نسبت ) تا حدود 16-26% افزایش می‌یابد و اگر 1/0 تا 1% جرمی دی‌بنزیل سولفید به چپتان افزوده شود گزینش‌پذیری کاهش می‌یابد. و افزودن 1% چربی دی‌سولفید دی‌بنزیل موجب افزایش تجزیه شیمیایی هپتان تا حدود 8% می‌شود. افزایش این ترکیبات (5/0%- 1/0 جرمی) در خوراک ورودی پدیده ککینگ را تا 70% در کوره‌های پیرولیز در دمای 8200c بدون حضور بخار کاهش می‌دهد و کاهش کک گرفتگی در عوض موجب افزایش مقدار موجودی آروماتیک‌ها در محصولات مایع پیرولیز می‌گردد. این نتایج با استفاده از گاز کروماتوگرانی با لوله موئین و اسپکترومتری جرمی بدست آمده است.

مقدمه:

تولید الفین‌های سبک حاصل از پیرولیز هیدروکربنها به روشهای متعددی صورت می‌پذیرد. افزودنیهای خاصی موجب کاهش دمای مورد نیاز برای پیرولیز شده و میزان تبدیل رادیکالی را افزایش می‌دهد و موجب افزایش انعطاف‌پذیری در فرآیند پیرولیز شده و گزینش‌پذیری را بالا می‌برد. اخیراً‌تحقیقات گسترده‌ای در جهت ساخت این ترکیبات (همگن و غیرهمگن) آغاز شده است. ترکیباتی که بر روی فرآیند پیرولیز در مراحل مختلف مؤثر باشند مثل (شروع کننده‌ها، کاتالیتها و فعال کننده و …) و موادی که از پیرولیز محصولات غیردلخواه جلوگیری نماید مانند (بازدارنده‌ها و متوقف‌کننده‌ها). کاربرد این مواد محدود به تأثیرگذاری- در دسترس بودن و قیمت آنها می‌باشد. ترکیباتی که بتوانند روی فرآیندهای رادیکالی مربوط به تجزیه گرمایی مواد آلی و معدنی، نیتروژن، اکسیژن، سولفورو فسفر مؤثر باشند.

ترکیبات گوگردی نه تنها روی واکنشهای اولیه اثر می‌گذارند بلکه بر روی واکنشهای ثانویه که موجب پدید آمدن مشکلات قابل ملاحظه‌ای هستند نیز مؤثرند. از مثالهای آن می‌توان به اثر هیدروژن سولفید بر سینتیک و گزینش‌پذیری و تبدیل هیدروکربنها اشاره کرد. تحقیق بر روی سایر ترکیبات گوگردی که بتوانند در پیرولیز هیدروکربنها به اولفین‌ها مؤثر باشند ادامه دارد. آروماتیک سولفیدها روی سولفیدها که به رادیکالهای پایدار تجزیه می‌شوند نیز مورد توجه هستند این ترکیبات شامل دی‌بنزیل سولفید و دی‌بنزیل دی سولفید هستند. تأثیر این مواد بر روی سرعت تبدیل و تشکیل کک در پیرولیز هیدروکربونها مورد مطالعه است. تمام این آزمایشات در 2 جریان در راکتورهای لوله‌ای فولاد ضد زنگ که دارای سطح داخلی بزرگی هستند انجام می‌پذیرد. نقش دی‌بنزیل دی‌سولفید و دی‌بنزیل سولفید روی گزینش‌پذیری و تبدیل هپتان در مقاله قبلی توضیح داده شده است. راکتور این واکنش از نوع Tubein-Tabe با نسبت سطح به حجم حدود 6.65cm می‌باشد. ترکیب درصدهای جرمی در این راکتور به قرار زیر است. کروم 16.8% نیکل 10.7%، 101%Mn و کربن %0.08 و هپتان با شدت وارد می‌شود. دمای عملیاتی 7000c می‌باشد با توجه به سهم و اثر مهم سطح داخلی، بخار با بعضی از ترکیبات واکنش مخصوصاً آنهایی که وزن مولکولی زیادی دارند و آنهایی که پتانسیل بالایی در تشکیل کک دارند واکنش می‌دهد. نسبت جرم آب به هپتان است. مقدار آب 57/2 تا 85/5 است. این راکتورها u شکل بوده و آن 6.66-1cm است و ترکیب درصد اجزاء مطابق مقابل می‌باشد. C 0.18%, Mn 0.7%, Ni 904%, Cr 17.5%. اثر دی‌بنزیل دی‌سولفید و دی بنزیل سولفید به تشکیل کک در پیرولیزReformer Raffinate گرفته شده از قسمت کاتالیست ریفرمینگ نفتا بعد از استخراج آروماتیک، مورد بررسی قرار گرفته است. این پس ماند (با رنج تقطیر (27-1560c) دارای ترکیب درصد زیر است.

آلکان غیرشاخه‌ای 8/18%، آلکان شاخه‌دار 4/60% آلکان حلقه‌ای 3/10% و آروماتیک 6% و باقی مانده محصولات در حدود 5/4% است. شدت جریان حدود molhr-10.3 است. پیرولیز بدون حضور بخار و در 820 درجه سانتی‌گراد و فشار KP 100 انجام می‌شود. مقدار کک تشکیل شده از روی وزن کردن راکتور قبل و بعد از آزمایش مشخص می‌شود. تجدید دوباره راکتور قبل از هر آزمایش مهم می‌باشد. سوزاندن کک قبل از هر آزمایش با هوا و ترکیب درصد اکسیدهای فلزی و با حل در اسید (H2CO43% + HCl 3%) انجام می‌شود. وقتی که راکتور تجدید شد مطابق انحراف استاندارد آن از 5% به 12% تغییر می‌کند.

حجم معادل راکتور (VR) از پروفایل دمایی غیر ایزوترمال راکتور طبق Watson, Hougen مشخص شده است. و زمان اقامت در آن همانطور که توضیح داده شد تعیین می‌گردد. ترکیب درصد مخلوط محصولات مایع و گازی در برج‌های پر شده با عمل گاز کروماتوگرافی تعیین شده است. محصولات مایع قبلاً با مقدار زیاد حل گاز کروماتوگرافی محاسبه شده بودند لوله موئین که با فاز ساکن SE - 30 پوشانده شده است با فاز متحرک گاز هلیم کار می‌کند و جداسازی‌ها در تحت دمای برنامه‌ریزی شده صورت می‌گیرد. برای یافتن ترکیبات گوگردی لوله موئین در گاز کروماتوگراف قرار می‌گیرد که با مشعل‌های موازی یونیزاسیونی و آشکار کننده‌های فتومتریک (FPD) تجهیز شده‌اند. ستون به صورت مستقیم در منبع یونها قرار می‌گیرد و آنالیزهای کمی انجام می شود.

نتایج:

1) سرعت تجزیه‌ای حرارتی:

تجزیه هپتان در دمای 700 درجه سانتی‌گراد و با زمان اقامت 0.02- 0.12 S در حضور 0.1-0.05 تا 1% از دی‌بنزیل سولفید و 1% دی‌بنزیل دی‌سولفید انجام گرفت. وابستگی تبدیل هپتان به زمان اقامت برای 3 ترکیب درصد مختلف دی‌بنزیل سولفید و دی‌بنزیل دی‌سولفید در شکل 1 نشان داده شده است. نتایج در 2 پروفایل دمایی بدست آمده است. برای پروفایل دمایی اول حجم معادل حدود cm 7-5 است. پروفایل دمایی دوم باریک‌تر بوده و حجم معادل آن cm 4-5 است. میانگین مقادیر حجم معادل جدول 1 آمده است.

تحقیق درباره اثر زلزله بر سازه های زیر زمینی و تونل مترو

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 10

اثر زلزله بر سازه های زیر زمینی و تونل مترو

چکیده:

امروزه با پیشرفت فن آوری، سهولت نسبی در حفاری و ساخت سازه‌های زیرزمینی، محدودیتهای فضاهای سطحی برای اجرای طرحهای عمرانی و نیز به واسطه مسائل سیاسی و امنیتی، توجه بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به احداث سازه‌های زیر رمینی برای کاربریهای عمرانی، نظامی و معدنی معطوف شده است. راهها و بزرگراههای زیرزمینی، انواع تونلها، شبکه متروی شهری، نیروگاهها و سایر مغارهای زیر زمینی برای دفن زباله‌های هسته‌ای و یا به عنوان مخازن نفت، معادن، پناهگاهها و انبارها، تعدادی از سازه‌هایی هستند که در کشورهای مختلف به سرعت در حال ساخت و اجرا می‌باشند.

با توجه به توسعه روز افزون سازه‌های زیر زمینی و هزینه‌های فراوانی که برای ساخت هر یک از این سازه‌ها صرف می‌گردد و نیز اهمیت آنها در شبکه حمل و نقل بین شهری و داخل شهری و خطری که در صورت آسیب دیدگی آنها متوجه جان مردم میشود، لازم است که پایداری آنها در برابر خطرات ناشی از زلزله مورد مطالعه قرار گیرد.

در این گزارش پس از نگرشی اجمالی به تاریخ صنعت سازه‌های زیر زمینی و آسیبهای گذشته این سازه‌ها در زلزله، به بررسی  تعاریف مربوط به تونلها و نیز مشخصات کلی امواج زلزله  و نحوه تاثیر آنها بر تونلها می‌پردازیم و برآورد خطر پذیری این گونه سازه‌ها را بیان می‌نماییم.

بخش دوم این گزارش، به تونلها و ایستگاههای زیر زمینی مترو اختصاص دارد که پس از بیان تفاوت عملکردی اینگونه تونلها نسبت به سایر تونلها، به مطالعه موردی تونل متروی دایکایی که در زلزله کوبه دچار آسیب شده بود و نیز بررسی خطرپذیری تونل متروی شهر قاهره خواهیم پرداخت. سپس معیارهای طراحی لرزه‌ای تونلها بیان میگردد.

1- تاریخچه تونل سازی و سازه‌های زیر زمینی

احتمالا اولین تونل‌ها در عصر حجر برای توسعه خانه‌ها با انجام حفریات توسط ساکنان شروع شد . این امرنشانگر این است که آنها در تلاشهایشان جهت ایجاد حفریات به دنبال راهی برای بهبود شرایط زندگی خود بوده اند. پیش ازتمدن روم باستان ، در مصر ، یونان ، هند و خاور دور و ایتالیای شمالی ، تماما تکنیکهای تونلسازی دستی مورد استفاده قرار می‌گرفت که در اغلب آنها نیز از فرایندهای مرتبط با آتش برای حفر تونل های نظامی ، انتقال آب و مقبره‌ها کمک گرفته شده است. در ایران نیز از چند هزار سال پیش، به منظور استفاده از آبهای زیر زمینی تونل هایی موسوم به قنات حفر شده است که طول بعضی از آنها به 70 کیلومتر و یا بیشتر نیز می‌رسد. تعداد قنات های ایران بالغ بر50000 رشته برآورده شده است. جالب توجه است که این قنات های متعدد، طویل و عمیق با وسایل بسیار ابتدایی حفر شده اند.

رومی ها نیز در ساخت قنات‌ها و همچنین در حفاری تونل های راه پرکار بودند. آنها در ضمن اولین دوربینهای مهندسی اولیه را در جهت کنترل تراز وحفاری تونل ها به کار بردند.

اهمیت احداث تونل ها دردوران های قدیم ، تا بدین جاست که کارشناسان کارهای احداث تونل درآن تمدن‌ها را نشانگر رشد فرهنگ و به ویژه رشد تکنیکی و توان اقتصادی آن جامعه دانسته‌اند. تمدنهای اولیه به سرعت ، به اهمیت تونل‌ها ، به عنوان راه‌های دسترسی به کانی ها و مواد طبیعی نظیر سنگ چخماق به واسطه اهمیتش برای زندگی، پی‌بردند. همچنین کاربرد آنها دامنه گسترده‌ای از طاق زدن بر روی قبرها تا انتقال آب و یا گذرگاههایی جهت رفت و آمد را شامل می شد. کاربردهای نظامی تونل‌ها ، به ویژه از جهت بالابردن توان گریز یا راههایی جهت یورش به قرارگاهها و قلعه های دشمن ، ازدیگر جنبه های مهم کاربرد تونلها در تمدن های اولیه بود.

تونل سازی همزمان با انقلاب صنعتی، به ویژه به منظور حمل و نقل ، تحرک قابل ملاحظه ای یافت. تونلسازی به گسترش و پیشرفت کانال سازی کمک کرد و این امر در توسعه صنعت به ویژه در قرون 18 و 19 میلادی در انگلستان سهم بسزایی داشت. کانال‌ها یکی از پایه های انقلاب صنعتی بودند وتوانستند در مقیاس بسیار بزرگ هزینه‌های حمل و نقل را کاهش دهند. تونل مال پاس با طول 157 متر برروی کانال دومیدی در جنوب فرانسه اولین تونلی بود که در دوره‌های مدرن در سال 1681 ساخته شد. همچنین اولین تونل ساخته شده با کاربرد حفاری و انفجار باروت بود. در انگلستان، قرن 18 نیز جیمز بریندلی از خانواده ای مزرعه دار با نظارت بر طراحی و ساخت بیش از 580 کیلومتر کانال و تعدادی تونل به عنوان پدر کانال و تونل های کانالی ملقب شد. وی در سال 1759 با ساخت یک کانال به طول 16 کیلومتر مجموعه معدن زغال دوک بریدجواتر را به شهر منچستر متصل نمود. اثر اقتصادی تکمیل این کانال نصف شدن قیمت زغال در شهر و ایجاد یک انحصار واقعی برای معدن مذکور بود.

در اوایل قرن نوزدهم به منظور عبور از قسمتهای پایین دست رودخانه تایمز هیچ سازه ای موجود نبود و 3700 عابر مجبور بودند با طی یک راه انحرافی 3 کیلو متری با قایق مسیر روترهایت به ویپنیگ را طی کنند. اقدام به ساخت یک تونل نیز به دلیل ریزشی بودن ومناسب نبودن رسوبات کف رودخانه متوقف شد. تا اینکه در حدود سال 1820 فردی بنام مارک ایرامبارد برونل از فرانسه ایده استفاده از سپر را مطرح نمود و در سال 1825 کار احداث تونل بین روترهایت و ویپنیگ را آغاز و علی رغم جاری شدن چند نوبت سیل در سال 1843 آن را باز گشایی نمود. این تونل تامس نام گرفته و اولین تونل زیر آبی بود که بدون هر گونه رودخانه انحرافی حفر شد.

در دیگر موارد تونلهای زهکشی بزرگ ، نظیر تونلی با طول 7 کیلو متر در هیل کارن انگلستان ، اهمیت زیادی در توسعه صنعت معدنکاری داشته‌اند. البته بررسی تاریخچه پیشرفت در روش ها و تکنیک ها و به عبارتی در هنر تونل سازی نشانگر این مطلب است که مانند بسیاری دیگر از علوم و فنون بیشتر رشد این هنردر قرن گذشته صورت گرفته و تا حال نیز ادامه دارد.

ویژگی های فضاهای زیرزمینی و نمونه های بارز آنها

هم اکنون در زمینه های مختلف کاربرد تونل‌ها ، مزایای متفاوت و گوناگونی را بر می شمرند. از آن جمله ویلت، استفاده فزاینده فعلی از فضاهای زیر زمینی را به دلایل زیر رو به افزایش دانسته است.

1- تفوق محیط ساختاری به معنای وجود یک حصار وساختار طبیعی فراگیر.

2-عایق سازی با سنگهای فراگیر که دارای ویژگیهای عالی عایق‌ها می باشند.

3- محدودیت کمتر دراحداث سازه های بزرگ به دلیل نیاز کمتر به استفاده از وسایل نگهداری عمده در مقایسه با احداث همان سازه بر روی سطح زمین.

4- کمتر بودن تأثیرات منفی زیست محیطی.