تحقیق در مورد بر علیه گسترش بیابان 4ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 4 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

بر علیه گسترش بیابان‌ها

یک‌سوم زمین‌ها در دنیا در مناطق خشک واقع شده‌اند و در معرض خطر تبدیل به بیابان هستند. در ده‌سال گذشته تعداد کسانی که در مناطق خشک زندگی می‌کنند چهار برابر شده و از ۵۰۰میلیون به ۲میلیارد نفر رسیده است. گزارشی به مناسبت کنفرانس جهانی «علیه گسترش بیابان‌ها» در مادرید.

یک‌سوم زمین‌ها در دنیا در مناطق خشک واقع شده‌اند و در معرض خطر تبدیل به بیابان هستند. در ده‌سال گذشته تعداد کسانی که در مناطق خشک زندگی می‌کنند چهار برابر شده و از ۵۰۰میلیون به ۲میلیارد نفر رسیده است. گزارشی به مناسبت کنفرانس جهانی «علیه گسترش بیابان‌ها» در مادرید.

از روز سوم سپتامبر در مادرید کنفرانسی از کشورهای امضاکننده کنوانسیون سازمان برای بیابان‌زدایی‌ برگزار شده است. در این کنفرانس که ۱۱ روز به طول می‌کشد، نمایندگان کشورهای شرکت‌کننده برنامه عمل برای چگونگی مبارزه با تهدید گسترش بیابان‌ها را در ده سال آینده بررسی می‌کنند.

به دلیل خاصی این کنفرانس که در حدود ۲۰۰ کشور عضو کنوانسیون سازمان ملل برای بیابان‌زدایی در آن شرکت دارند، در اسپانیا برگزار می‌شود. اسپانیا خود با مشکل زمین‌های کویری دست به گریبان است و کریستینا ناربونا وزیر محیط‌زیست اسپانیا امیدوار است که این کنفرانس تحرکی به مبارزه علیه گسترش بیابان‌ها بدهد. ناربونا می‌گوید:

«در ده سال گذشته ما در درجه اول برای ایجاد نهادهای این کنوانسیون کار کردیم. اما این کافی نیست که یک کنوانسیون داشته باشیم و با ابزار محدود طرح‌هایی را حمایت کنیم. ما باید با گسترش بیابان‌ها جدی‌تر مبارزه کنیم. این موضوع آنگونه که برخی‌ها تصور می‌کنند فقط مشکل کشورهای فقیر نیست و دلیل آنکه این کنوانسیون به نسبت دیگر کنوانسیون‌ها کمتر پیشرفته است، همین تصور است.»

یک سوم زمین‌ها در دنیا زمین‌های مناطق خشک هستند و در معرض تهدید قرار دارند. بیش از همه آسیا، آفریقا و امریکای لاتین و هم چنین اروپا در خطر هستند. به طور مثال در اسپانیا ۱۷درصد زمینها کم و بیش متروک و بیابانی‌اند و تعداد کسانی که گسترش بیابان‌ها آنها را تهدید می‌کند رو به افزایش است.

گرگوآر د کالبرماتن، مدیر اجرایی کنفرانس در مورد خطری که خاصه آفریقا را تهدید می‌کند، چنین توضیح می‌دهد:

«در طی ده سال گذشته تعداد کسانی که در مناطق خشک زندگی می‌کنند، چهار برابر شده و از ۵۰۰میلیون به حدود ۲میلیارد رسیده است. چنانچه در آفریقا وضع به همین منوال پیش رود تا سال ۲۰۲۵ سه چهارم مردم آنجا به ارسال کمک وابسته خواهند شد.»

او می‌گوید چنانچه ما این مشکل را در نظر نگیریم، مشکل افزایش یافته، مردم به مهاجرت رو آورده و بسوی اروپا می‌آیند. وزیر محیط زیست اسپانیا نیز به این نکته توجه دارد که هر هفته انسان‌ها از آفریقا با قایق‌هایی که مناسب دریا نیستند، خطر را به جان می‌خرند تا از فلاکت در میهن خود جان بدر ببرند.

گسترش بیابان‌ها بر اثر استفاده نادرست و یا بی‌رویه از زمین و آب درمناطق خشک به وجود می‌آید. برای تغییر در این روند به غیر از توجه به عامل آب و هوایی باید وضعیت اقتصادی و اجتماعی نیز مورد توجه قرار گیرد و بایستی مردمی که در این مناطق زندگی می‌کنند در طرح‌های مربوطه شرکت کنند. از این رو سازمان‌های غیردولتی نقش تعیین‌کننده دارند.

ناربونا وزیر محیط زیست اسپانیا می‌گوید:

«بیش از ۸۰۰ سازمان غیردولتی در این کنفرانس شرکت دارند. آنها نظرات خود را بیان می‌کنند و من تصور می‌کنم که در دو هفته آینده شرکت بسیار فعالی در روند کار خواهند داشت.»

ناربونا می‌خواهد که وضعیت مالی برای مبارزه با گسترش بیابان‌ها را بهبود بخشد و از منابع دیگر سازمان ملل، به‌طور مثال از بودجه طرح‌های حفاظت از آب‌وهوا، استفاده کند.

زیرا چنانچه کسی مانع کویر شدن زمین شود، به‌طور فعال در خدمت حفظ آب و هواست. با گسترش مناطق خشک، گازکربنیک در این مناطق جمع شده و چنانچه گیاهان نیز نابود شوند، تغییرات آب و هوایی به وجود می‌آید که به‌نوبه خود موجب حوادث غیر عادی آب و هوایی مانند ریزش باران‌‌های سیل‌آسا می‌شود که خطر فرسایش زمین‌های در مخاطره را افزایش می‌دهد و بدین‌ترتیب دور تسلسل باطلی به‌وجود می‌آید.

در پایان کنفرانس مادرید چارچوب‌های برنامه مبارزه با گسترش بیابان‌ها طی ده سال آینده به تصویب خواهد رسید.

منابع :

سایت اطلاع رسانی آفتاب

www.aftab.ir

تحقیق در مورد در مورد بیابان بیشتر بدانیم

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 3 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

در مورد بیابان بیشتر بدانیم

بیابان جایی است که مقدار بارندگی در آن به مراتب کمتر از تبخیر و تعرق باشد. به عبارت دیگر میزان ورودی آب در بیابان بسیار کمتر از آب خروجی این اکوسیستم است.همه ما با نام بیابان آشنایی داریم و با شنیدن اسم آن تصاویری از این اکوسیستم در ذهن مان نقش می بندد. شاید مهمترین تصاویر ذهنی ما مربوط به تپه های ماسه یی، شن های روان و گرمای طاقت فرسای آن باشد که قدرت زندگی را از هر نوع موجود زنده یی سلب می کند، در صورتی که این طور نیست و برخلاف تصور ما این اکوسیستم به ظاهر بی آب و علف، زیستگاه مهمی برای بسیاری از گیاهان و جانوران به شمار می رود.بنابراین بیابان در صورتی که به طور طبیعی ایجاد شده باشد زیستگاه با ارزشی محسوب می شود که گاهی گونه های منحصر به فردی در آن به چشم می خورد. در حقیقت وجود بیابان برای ادامه حیات ما اهمیت زیادی دارد.طبق تعریف کارشناسان ویژگی های آب و هوایی مناطق بیابانی با عواملی از جمله رطوبت، دما، تبخیر، باد و پوشش گیاهی در ارتباط است.بیابان جایی است که مقدار بارندگی در آن به مراتب کمتر از تبخیر و تعرق باشد. به عبارت دیگر میزان ورودی آب در بیابان بسیار کمتر از آب خروجی این اکوسیستم است. یکی از ویژگی های چشمگیر بیابان، کمبود فوق العاده بارندگی است که کمتر از ۱۵۰ میلیمتر در سال اندازه گیری شده است. بارندگی ها اغلب به صورت پراکنده و بارش های نامنظم و پراکنده یا رگبار های شدید هستند. البته در بعضی از مناطق بیابانی مانند صحرای آفریقا ممکن است در طول چند سال حتی یک قطره باران هم نبارد که این موضوع موجب نابودی رستنی ها خواهد شد.در نتیجه در اغلب بیابان ها ذخیره رطوبت توسط شبنم تامین می شود. دمای بیابان بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد است که در بیابان های گرم به ۶۰ درجه سانتیگراد هم می رسد. به علت نبود ابرها و خشکی هوا، در اغلب موارد بیابان ها در طول ۲۴ ساعت شبانه روز تغییرات حرارتی زیادی را پشت سر می گذارند، به طور مثال اختلاف درجه حرارت روز و شب در آریزونا ۵۶ درجه سانتیگراد اندازه گیری شده است.در مورد رطوبت هم باید بگوییم که رطوبت نسبی بیابان بین ۱۵ تا ۵۰ درجه سانتیگراد برآورد شده و میزان تبخیر سالانه هم به بیش از ۴ هزار میلیمتر در سال می رسد. رستنی های بیابان شامل گونه هایی است که توانایی پذیرش شرایط اقلیمی بیابانی را داشته باشند. اگر شرایط اقلیمی اجازه دهد، گونه هایی به صورت علف و بوته رشد کرده و بنابراین از فرسایش و تخریب سنگ ها جلوگیری می کند. این گیاهان بیشتر شامل گیاهان سریع الرشدی هستند که با استفاده از دوره کوتاه بارندگی به سرعت رشد کرده، بذر و گل تولید می کنند یا گیاهان چند ساله یی که با شرایط آب و هوای خشک سازگاری یافته اند.به همین دلیل تولید اولیه در بیابان بسیار کم است و مقدار تولید اصولاً به مقدار بارندگی بستگی دارد. به علاوه نبود یا کمبود پوشش گیاهی سبب پیوستگی باد و شدت و تاثیر آن می شود و یکی از عوامل از بین رفتن خاک در بیابان ها سرعت شدید باد است. البته در جایی که خشکی هوا زیاد باشد، از رستنی ها نیز اثری به جا نخواهد ماند و سنگ ها بدون پوشش موثر در برابر فرسایش و تخریب قرار می گیرند.بسیاری از گیاهان مانند درمنه، گون، گز و. . . با این شرایط بی آبی سازگاری خوبی را نشان می دهند. جانوران این منطقه هم اغلب شامل خزندگانی چون مارها، مارمولک ها و جوندگان هستند که بیشتر در زیر زمین زندگی می کنند. عقرب ها و عنکبوت ها هم به وفور در بیابان دیده می شود. از جمله جانوران بزرگ تر هم می توان به آهو، کفتار، یوزپلنگ و. . . اشاره کرد. نکته دیگر اینجا است که زنجیره های غذایی در بیابان بسیار کوتاه و ناپایدار هستند.بنابراین اکوسیستم بیابان بسیار حساس است و با کوچک ترین دخالت انسانی تعادل آن بر هم می ریزد اما در صورتی که این مناطق به طور طبیعی به حال خود گذاشته شوند و از دخالت های مخرب انسانی مصون باشند، حتی در شرایط فقدان باران هم قادرند تعادل خود را حفظ کنند و کمبود های خود در خشکسالی ها را، طی سال های مساعد جبران کنند. به عبارت دیگر جریان های طبیعی می توانند در بلند مدت نبود تعادل اکولوژیک را ترمیم کنند و بدین ترتیب زمین چشم انداز و منظره طبیعی خود را باز یابد

تحقیق: بیابان زایی چیست و چگونه اتفاق می افتد

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 6

بیابان زایی چیستو چگونه اتفاق می افتد؟  -

اجازه می خواهم از تشریح عوامل بیابان زایی نظیر بوته کنی،چرای مفرط و خارج از فصل دام در مراتع ، تبدیل مراتع به دیمزار، برداشت بی رویه آباز سفره های آب زیرزمینی، معدن کاوی و بهره برداری از معادن، جاده سازی و توسعةشهرها و روستاها و امثال آن که سالیان سال گفتیم و نوشتیم خودداری کنم و به یکی دومورد از موارد حاد آن بپردازم و سپس راههای مهار و کنترل آن را از نگاهی دیگر (اگرنگویم جدیدتر) بیان کنم. اگر بیابان زایی را بر اساس تعریف کنوانسیونبیابان زایی تعریف کنیم؛ می گوید تخریب سرزمین در مناطق خشک و نیمه خشک و خشک نیمهمرطوب در اثر عواملی مانند عوامل انسانی و عوامل طبیعی. در زمان حاضر عوامل طبیعی،آنچنان نقشی در بیابان زایی ندارند البته خشک سالی‌هایی که به وقوع می‌پیونددبیابان زایی را تشدید می‌کند ولی در ایران ما این عوامل انسانی هست که بیشتر باعثبیابان زایی میشود و شاید مهمترینش افزایش جمعیت باشد. ما در سی چهل سال پیش اینجمعیت را نداشتیم. ببینید جمعیت ما در چهل سال پیش چقدر بوده و الان چقدر است؟ فشاراین جمعیت هم مخصوصا جمعیت روستایی روی زمین هست . اجازه بدهید مثال ملموس تری درارتباط با این موضوع و ارتباطش با بیابان زایی ارایه کنم. هرچند امکانات روستا هادر حال حاضر نسبت به چند دهه پیش تغییرات قابل توجهی داشته است و حقیقتا از لحاظتامین آب و برق و امکانات مشابه با قبل قابل مقایسه نیست ولی آیا در همین مناطق،بیابان زایی نسبت به قبل کمتر شده است ؟ 20-30 سال قبل روستایی که 20 یا 30 خانوارجمعیت داشت اکنون دو برابر شده است مسلما این تعداد افراد در روستا به کار کشاورزییا دامداری مشغولند. از طرفی برای کشاورزی در مناطق بیابانی زمین و آب محدود است پسبا این وجود روستایی یا باید به شهر بیاید و جذب کارهای کاذب شود و یا در روستازمین بیشتری اضافه کند و کار کشاورزی کند. زمین بیشتر هم آب بیشتر می خواهد دربیابان که نمی شود دیم کاری کرد! آنگاه بدون توجه به امکانات سفره آب زیرزمینی وآبخوان ها اقدام به حفر چاه عمیق می کنیم! آب پمپاژ می شود ، با پمپاژ بی رویه آب،علاوه بر آنکه سطح آب زیرزمینی پائین میرود ، تعادل هیدرو استاتیک بین آب شور و آبشیرین بهم می‌خورد. آب شیرین که پمپاژ شد آب شور زیر زمین به طرف سفره‌ی آب شیرینهجوم می آورد و در پمپاژ‌های بعدی یواش یواش آب شور میشود، آب شور که بالا آمد درسطح زمین خاک را شور می‌کند خاک که شور شد محصول کم میشود کیفیت محصول که پایین آمدزمین همجوار و جدید بزیر کشت می رود و این روند ادامه می یابد تا وقتی که به خود میآییم و می بینیم که در روی زمین شوره زار و کویر درست کرده ایم و در زیر زمین سطحسفره آب آنچنان افت کرده که باید چاه را کف شکنی کنیم. ایکاش که کار به همین جا ختممی شد. (همه حرف من این است که دولتی که می گوید مردم در روستا بمانید و به شهرنیایید و روستا را آباد کنید اگر برنامه ریزی درستی برای روستایی نداشته باشدعاقبتش این است. پس باید اشتغال دیگری برای روستائیان ایجاد کند تا فشار آنها ازمرتع و منابع طبیعی برداشته شود). در حال حاضر این پدیده بیابانزایی و کویر زایی دربسیاری از مناطق ایران بصورت یک چالش‌اساسی و جدی بروز کرده است که نمونه بارز آنرا می توان در استان کرمان سراغ گرفت. بطور مثال در دشت رفسنجان که در اوایل انقلابپمپاژ چاه‌ها در عمق 50 تا 80 متری از سطح زمین قرار داشت اکنون به 300 متر و بیشترافزایش یافته و کیفیت آن نیز در بسیاری از مناطق در نتیجه نفوذ آب‌های شور موردتهدید جدی قرار گرفته و از بد به بدتر تبدیل شده است. کارشناسان پیش بینی می کننددر صورتی که چاره‌ای برای انتقال آب به این دشت صورت نگیرد (انتقال بین حوضه‌ای آب) تخریب باغات و سفره‌های آب زیر زمینی ادامه می یابد و سالانه حدود پنج هزار هکتاراز باغهای پسته با شیرابه کویر که از اعماق بیش از 300 متر پمپاژ می شود, شور وقلیایی می شود. به این ترتیب در یک مقطع زمانی بیست ساله کلیه این باغات به شهرسوخته‌ای تبدیل خواهد شد که شاید اصلاح آنها حتی با انتقال آب کافی و با کیفیتمطلوب هم دیگر امکانپذیر نباشد و در یک کلام تبدیل به بیابان خواهند شد.پسدر این بخش ما دو معضل داریم یعنی با افزایش سطح کشاورزی ، سطح بیابانها و شورهزارها را گسترده تر کرده ایم ؛ دوم اینکه علاوه بر افت سطح آبخوانها، کیفیت آب راهم بدتر کرده ایم و خواسته یا ناخواسته در جهت بیابان زایی گام برداشته ایم. در اینمورد وزارت نیرو آماری ارایه کرده است که بر اساس آن از 400 دشتی که در کشور داریمحدود 176 دشت با تراز منفی آب روبرو هست و در جای دیگری گفته است 67 درصدآبخانه‌های کشور با تراز منفی آب روبروست. تاسف بار تر از آن این است که 70 درصداین آب کمیاب و پر هزینه تا رسدن به سر مزرعه تلف می شود بعبارت دیگر راندمان آبکشاورزی در کشور ما حدود 30 درصد برآورد می شود . از طرفی در طول این سی چهل سال کهحدود 9 متر افت آب داشته ایم متاسفانه تعداد سیلاب‌ها از 202 مورد در دهه‌ی سی بهحدود2000 در دهه ۸۰ رسیده است یعنی بر خلاف این که ما افت آب در زیر زمین داریم درروی زمین سیلاب داریم و این حکایت از مسائلی میکند که به هر حال این آبی که باید درعرصه نفوذ بکند و آبخانه‌ها را تغذیه کند منجر به سیلاب شده است پس یک شاخص دیگر هماز آثار و عوارض بیابان زایی پیدا شد. سیلخیزی !! دلیلش چه چیزی می تواند باشد؟کاربری نادرست اراضی و تخریب پوشش گیاهی!! متاسفانه آمار دامی هم که الان درکشورمان ارایه می شود تقریبا سه برابر ظرفیت چرایی مراتع است چیزی حدود 107 میلیونراس واحد دامی و در طول مدت هفت یا هشت ماه از مراتع استفاده می‌کنند. به این ترتیبمهمترین عوامل بیابان زایی و یا موثرترین آنها شناخته شد. البته تمام تقصیر رانباید به گردن جامعه روستایی گذاشت بلکه در اطراف همین پایتخت (پایاب حوضه) آثاربیابان زایی کاملا مشهود است.

کنترل بیابان زاییدر این زمینه روش هایی برایکنترل بیابان اعم از نهالکاری، بذرپاشی، قرق و امثال آن تا کنون بسیار گفته شده ونوشته شده است، ولی آیا با استفاده از این روش ها توانسته ایم بر مشکلات بیابانزاییغلبه کنیم؟ می بینیم بازخورد آنها آنچنانکه شایسته است نتیجه زضایت بخشی نداشتهاست. البته این مسئله را نباید کتمان کرد که کار در مناطق بیابانی بسیار سخت و طاقتفرساست چرا که سالها در اینگونه مناطق بیابانی کار کرده ام و سختی و مرارت کار رااز نزدیک با گوشت و پوست و استخوان لمس کرده ام اما از برآیند کار راضی نیستم هرچند که موفقیت های خوبی هم داشته ایم. شاید یکی از دلایل موفقیت کمتر کارهای بیابانزدایی توجه بیشتر به امور فنی و توجه نکردن یا به عبارتی توجه کمتر به مسایلاجتماعی و اقتصادی و بافت جامعه حاکم در مناطق کاری بوده است و حتی فراتر از آنشاید بتوان گفت ما تک بعدی کار کرده ایم چه بسا منابع طبیعی کار خودش را و کشاورزینیز کار خودش را بدون توجه به اشتراکات بسیار نزدیک این دو بخش از بدنه یکوزارتخانه برای رفع مشکلات بیابان زایی انجام داده اند. در این مورد اگر به توضیحاتقبلی رجوع کنیم آثار مدیریت درست امور کشاورزی و آبیاری در کاهش اثرات بیابان زاییکاملا قابل درک است یعنی می توان گفت در امور کشاورزی هر طرح و برنامه ای که در جهتارتقا و بهبود کیفیت و کمیت آبیاری برای جلوگیری از اسراف و اتلاف آب انجام شودبطور غیر مستقیم راهکاری در جهت مهار بیابان زایی محسوب می شود. بنا بر این بااجرای برنامه هایی برای افزایش راندمان آبیاری در بخش کشاورزی با استفاده از روشهایعلمی و مدرن آبیاری (کوزه ای ، قطره ای، تحت فشار و امثال آن) به منظور صرفه جوییدر مصرف آب، کنترل و استفاده بهینه از منابع آبهای سطحی موجود، مطالعه و اجرای طرحهای آبخوانداری و پخش سیلاب و تغذیه مصنوعی و همچنین برخی اقداماتی که مستقیما دراختیار وزارت نیرو می باشد از جمله جلوگیری از بهره برداری و انسداد چاههای غیرمجاز، کنترل بهره برداری چاههای دارای پروانه و امثال آن راهکارهایی برای تقویت وتعادل آبخوانها و مآلا جلوگیری از پدیده بیابان زایی محسوب می شوند. درارتباط با مسایل اجتماعی و اقتصادی بیابان زایی نیز این واقعیت را باید قبول کرد کهمسایل و مشکلات فعلی بیابان و بیابان زایی در ایران صرفا مشکلات فنی و تکنیکی نیستبلکه مسایل ساختاری و اجتماعی و چه بسا سیاسی است. در حوزه وسیع و گسترده بیابان سرو کار ما بیشتر با جامعه روستائی است بنابراین شناخت ساختار اجتماعی و اقتصادیجامعه روستایی از جمله توفیقات کاری محسوب می شود. وضع جوامع روستائی در زمینه هایاجتماعی و اقتصادی ویژگیهای خاص خود را دارد ارتباط این جامعه با محیط اطراف خود درطول زمان باعث بوجود آمدن روابط و عرف خاصی در سطح روستا گردیده که بسته به شرایطمحیط در مناطق مختلف متفاوت است. بنابراین در هر برنامه ای که در ارتباط با جامعةروستایی باشد، شناخت ساختار اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی روستا و عملکرد آن ضرورتدارد و بدون توجه به آن هر گونه طرحی نه تنها با موفقیت همراه نخواهد بود بلکه باعثبروز ناهماهنگی و بر هم زدن ساختار سنتی اجتماعی و اقتصادی روستا نیز خواهد شد،فعالیتهای چند دهه اخیر بیابان زدایی تا حدودی گویای این واقعیت است زیرا در اغلبطرحهایی که تاکنون به مرحله اجرا در آمده به وضعیت اجتماعی و اقتصادی مردم کمترتوجه شده است به طوری که مردم در مقام معارضه با منابع طبیعی بوده اند. در اینزمینه بایستی خلاء ناشی از ضعف فرهنگی بویژه فرهنگ منابع طبیعی به طریقی پر شود ضمنآنکه اقدامات قانونی در برابر متجاوزین به منابع طبیعی برای هر قشری از جامعه باقاطعیت اجرا شود. - اصلاح روش تامین انرژی در مناطق مستعد بیابان زایی: درایران با زمینه مناسب اقلیمی و تابش آفتاب در بیشتر مناطق و در اکثر فصول سالهمچنین وجود مناطق واجد پتانسیل بالای باد و قابلیت های تولید انرژی زمین گرماییزمینه لازم و مناسبی برای استفاده و گسترش انرژیهای نو و پاک فراهم است. انرژیخورشیدی و باد ، از جمله منابعی هستند که در کشور ما بویژه در مناطق بیابانی بهفراوانی یافت می شوند، با شناخت مکانهای مناسب این منابع و بکارگیری ابزار مناسببرای تبدیل آنها به انرژی های دیگر می توان از این منابع غنی به عنوان یک نیرویتکمیل کننده و یاری رسان برای تامین انرژی گرمایی و سرمایی استفاده کرد. در صورتتوسعه بیشتر و بهتر این انرژی ها می توان قسمت اعظم نیازمندیهای شهری و روستایی رادر مناطق مناسب از این طریق تامین کرد. می توان گفت حل مشکل انرژی در نواحی روستاییمواجه با پدیده بیابان زایی از طریق کنترل مصرف منابع انرژی موجود و توسعه

مقاله درباره: بیابان زایی چیست و چگونه اتفاق می افتد

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 6

بیابان زایی چیستو چگونه اتفاق می افتد؟  -

اجازه می خواهم از تشریح عوامل بیابان زایی نظیر بوته کنی،چرای مفرط و خارج از فصل دام در مراتع ، تبدیل مراتع به دیمزار، برداشت بی رویه آباز سفره های آب زیرزمینی، معدن کاوی و بهره برداری از معادن، جاده سازی و توسعةشهرها و روستاها و امثال آن که سالیان سال گفتیم و نوشتیم خودداری کنم و به یکی دومورد از موارد حاد آن بپردازم و سپس راههای مهار و کنترل آن را از نگاهی دیگر (اگرنگویم جدیدتر) بیان کنم. اگر بیابان زایی را بر اساس تعریف کنوانسیونبیابان زایی تعریف کنیم؛ می گوید تخریب سرزمین در مناطق خشک و نیمه خشک و خشک نیمهمرطوب در اثر عواملی مانند عوامل انسانی و عوامل طبیعی. در زمان حاضر عوامل طبیعی،آنچنان نقشی در بیابان زایی ندارند البته خشک سالی‌هایی که به وقوع می‌پیونددبیابان زایی را تشدید می‌کند ولی در ایران ما این عوامل انسانی هست که بیشتر باعثبیابان زایی میشود و شاید مهمترینش افزایش جمعیت باشد. ما در سی چهل سال پیش اینجمعیت را نداشتیم. ببینید جمعیت ما در چهل سال پیش چقدر بوده و الان چقدر است؟ فشاراین جمعیت هم مخصوصا جمعیت روستایی روی زمین هست . اجازه بدهید مثال ملموس تری درارتباط با این موضوع و ارتباطش با بیابان زایی ارایه کنم. هرچند امکانات روستا هادر حال حاضر نسبت به چند دهه پیش تغییرات قابل توجهی داشته است و حقیقتا از لحاظتامین آب و برق و امکانات مشابه با قبل قابل مقایسه نیست ولی آیا در همین مناطق،بیابان زایی نسبت به قبل کمتر شده است ؟ 20-30 سال قبل روستایی که 20 یا 30 خانوارجمعیت داشت اکنون دو برابر شده است مسلما این تعداد افراد در روستا به کار کشاورزییا دامداری مشغولند. از طرفی برای کشاورزی در مناطق بیابانی زمین و آب محدود است پسبا این وجود روستایی یا باید به شهر بیاید و جذب کارهای کاذب شود و یا در روستازمین بیشتری اضافه کند و کار کشاورزی کند. زمین بیشتر هم آب بیشتر می خواهد دربیابان که نمی شود دیم کاری کرد! آنگاه بدون توجه به امکانات سفره آب زیرزمینی وآبخوان ها اقدام به حفر چاه عمیق می کنیم! آب پمپاژ می شود ، با پمپاژ بی رویه آب،علاوه بر آنکه سطح آب زیرزمینی پائین میرود ، تعادل هیدرو استاتیک بین آب شور و آبشیرین بهم می‌خورد. آب شیرین که پمپاژ شد آب شور زیر زمین به طرف سفره‌ی آب شیرینهجوم می آورد و در پمپاژ‌های بعدی یواش یواش آب شور میشود، آب شور که بالا آمد درسطح زمین خاک را شور می‌کند خاک که شور شد محصول کم میشود کیفیت محصول که پایین آمدزمین همجوار و جدید بزیر کشت می رود و این روند ادامه می یابد تا وقتی که به خود میآییم و می بینیم که در روی زمین شوره زار و کویر درست کرده ایم و در زیر زمین سطحسفره آب آنچنان افت کرده که باید چاه را کف شکنی کنیم. ایکاش که کار به همین جا ختممی شد. (همه حرف من این است که دولتی که می گوید مردم در روستا بمانید و به شهرنیایید و روستا را آباد کنید اگر برنامه ریزی درستی برای روستایی نداشته باشدعاقبتش این است. پس باید اشتغال دیگری برای روستائیان ایجاد کند تا فشار آنها ازمرتع و منابع طبیعی برداشته شود). در حال حاضر این پدیده بیابانزایی و کویر زایی دربسیاری از مناطق ایران بصورت یک چالش‌اساسی و جدی بروز کرده است که نمونه بارز آنرا می توان در استان کرمان سراغ گرفت. بطور مثال در دشت رفسنجان که در اوایل انقلابپمپاژ چاه‌ها در عمق 50 تا 80 متری از سطح زمین قرار داشت اکنون به 300 متر و بیشترافزایش یافته و کیفیت آن نیز در بسیاری از مناطق در نتیجه نفوذ آب‌های شور موردتهدید جدی قرار گرفته و از بد به بدتر تبدیل شده است. کارشناسان پیش بینی می کننددر صورتی که چاره‌ای برای انتقال آب به این دشت صورت نگیرد (انتقال بین حوضه‌ای آب) تخریب باغات و سفره‌های آب زیر زمینی ادامه می یابد و سالانه حدود پنج هزار هکتاراز باغهای پسته با شیرابه کویر که از اعماق بیش از 300 متر پمپاژ می شود, شور وقلیایی می شود. به این ترتیب در یک مقطع زمانی بیست ساله کلیه این باغات به شهرسوخته‌ای تبدیل خواهد شد که شاید اصلاح آنها حتی با انتقال آب کافی و با کیفیتمطلوب هم دیگر امکانپذیر نباشد و در یک کلام تبدیل به بیابان خواهند شد.پسدر این بخش ما دو معضل داریم یعنی با افزایش سطح کشاورزی ، سطح بیابانها و شورهزارها را گسترده تر کرده ایم ؛ دوم اینکه علاوه بر افت سطح آبخوانها، کیفیت آب راهم بدتر کرده ایم و خواسته یا ناخواسته در جهت بیابان زایی گام برداشته ایم. در اینمورد وزارت نیرو آماری ارایه کرده است که بر اساس آن از 400 دشتی که در کشور داریمحدود 176 دشت با تراز منفی آب روبرو هست و در جای دیگری گفته است 67 درصدآبخانه‌های کشور با تراز منفی آب روبروست. تاسف بار تر از آن این است که 70 درصداین آب کمیاب و پر هزینه تا رسدن به سر مزرعه تلف می شود بعبارت دیگر راندمان آبکشاورزی در کشور ما حدود 30 درصد برآورد می شود . از طرفی در طول این سی چهل سال کهحدود 9 متر افت آب داشته ایم متاسفانه تعداد سیلاب‌ها از 202 مورد در دهه‌ی سی بهحدود2000 در دهه ۸۰ رسیده است یعنی بر خلاف این که ما افت آب در زیر زمین داریم درروی زمین سیلاب داریم و این حکایت از مسائلی میکند که به هر حال این آبی که باید درعرصه نفوذ بکند و آبخانه‌ها را تغذیه کند منجر به سیلاب شده است پس یک شاخص دیگر هماز آثار و عوارض بیابان زایی پیدا شد. سیلخیزی !! دلیلش چه چیزی می تواند باشد؟کاربری نادرست اراضی و تخریب پوشش گیاهی!! متاسفانه آمار دامی هم که الان درکشورمان ارایه می شود تقریبا سه برابر ظرفیت چرایی مراتع است چیزی حدود 107 میلیونراس واحد دامی و در طول مدت هفت یا هشت ماه از مراتع استفاده می‌کنند. به این ترتیبمهمترین عوامل بیابان زایی و یا موثرترین آنها شناخته شد. البته تمام تقصیر رانباید به گردن جامعه روستایی گذاشت بلکه در اطراف همین پایتخت (پایاب حوضه) آثاربیابان زایی کاملا مشهود است.

کنترل بیابان زاییدر این زمینه روش هایی برایکنترل بیابان اعم از نهالکاری، بذرپاشی، قرق و امثال آن تا کنون بسیار گفته شده ونوشته شده است، ولی آیا با استفاده از این روش ها توانسته ایم بر مشکلات بیابانزاییغلبه کنیم؟ می بینیم بازخورد آنها آنچنانکه شایسته است نتیجه زضایت بخشی نداشتهاست. البته این مسئله را نباید کتمان کرد که کار در مناطق بیابانی بسیار سخت و طاقتفرساست چرا که سالها در اینگونه مناطق بیابانی کار کرده ام و سختی و مرارت کار رااز نزدیک با گوشت و پوست و استخوان لمس کرده ام اما از برآیند کار راضی نیستم هرچند که موفقیت های خوبی هم داشته ایم. شاید یکی از دلایل موفقیت کمتر کارهای بیابانزدایی توجه بیشتر به امور فنی و توجه نکردن یا به عبارتی توجه کمتر به مسایلاجتماعی و اقتصادی و بافت جامعه حاکم در مناطق کاری بوده است و حتی فراتر از آنشاید بتوان گفت ما تک بعدی کار کرده ایم چه بسا منابع طبیعی کار خودش را و کشاورزینیز کار خودش را بدون توجه به اشتراکات بسیار نزدیک این دو بخش از بدنه یکوزارتخانه برای رفع مشکلات بیابان زایی انجام داده اند. در این مورد اگر به توضیحاتقبلی رجوع کنیم آثار مدیریت درست امور کشاورزی و آبیاری در کاهش اثرات بیابان زاییکاملا قابل درک است یعنی می توان گفت در امور کشاورزی هر طرح و برنامه ای که در جهتارتقا و بهبود کیفیت و کمیت آبیاری برای جلوگیری از اسراف و اتلاف آب انجام شودبطور غیر مستقیم راهکاری در جهت مهار بیابان زایی محسوب می شود. بنا بر این بااجرای برنامه هایی برای افزایش راندمان آبیاری در بخش کشاورزی با استفاده از روشهایعلمی و مدرن آبیاری (کوزه ای ، قطره ای، تحت فشار و امثال آن) به منظور صرفه جوییدر مصرف آب، کنترل و استفاده بهینه از منابع آبهای سطحی موجود، مطالعه و اجرای طرحهای آبخوانداری و پخش سیلاب و تغذیه مصنوعی و همچنین برخی اقداماتی که مستقیما دراختیار وزارت نیرو می باشد از جمله جلوگیری از بهره برداری و انسداد چاههای غیرمجاز، کنترل بهره برداری چاههای دارای پروانه و امثال آن راهکارهایی برای تقویت وتعادل آبخوانها و مآلا جلوگیری از پدیده بیابان زایی محسوب می شوند. درارتباط با مسایل اجتماعی و اقتصادی بیابان زایی نیز این واقعیت را باید قبول کرد کهمسایل و مشکلات فعلی بیابان و بیابان زایی در ایران صرفا مشکلات فنی و تکنیکی نیستبلکه مسایل ساختاری و اجتماعی و چه بسا سیاسی است. در حوزه وسیع و گسترده بیابان سرو کار ما بیشتر با جامعه روستائی است بنابراین شناخت ساختار اجتماعی و اقتصادیجامعه روستایی از جمله توفیقات کاری محسوب می شود. وضع جوامع روستائی در زمینه هایاجتماعی و اقتصادی ویژگیهای خاص خود را دارد ارتباط این جامعه با محیط اطراف خود درطول زمان باعث بوجود آمدن روابط و عرف خاصی در سطح روستا گردیده که بسته به شرایطمحیط در مناطق مختلف متفاوت است. بنابراین در هر برنامه ای که در ارتباط با جامعةروستایی باشد، شناخت ساختار اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی روستا و عملکرد آن ضرورتدارد و بدون توجه به آن هر گونه طرحی نه تنها با موفقیت همراه نخواهد بود بلکه باعثبروز ناهماهنگی و بر هم زدن ساختار سنتی اجتماعی و اقتصادی روستا نیز خواهد شد،فعالیتهای چند دهه اخیر بیابان زدایی تا حدودی گویای این واقعیت است زیرا در اغلبطرحهایی که تاکنون به مرحله اجرا در آمده به وضعیت اجتماعی و اقتصادی مردم کمترتوجه شده است به طوری که مردم در مقام معارضه با منابع طبیعی بوده اند. در اینزمینه بایستی خلاء ناشی از ضعف فرهنگی بویژه فرهنگ منابع طبیعی به طریقی پر شود ضمنآنکه اقدامات قانونی در برابر متجاوزین به منابع طبیعی برای هر قشری از جامعه باقاطعیت اجرا شود. - اصلاح روش تامین انرژی در مناطق مستعد بیابان زایی: درایران با زمینه مناسب اقلیمی و تابش آفتاب در بیشتر مناطق و در اکثر فصول سالهمچنین وجود مناطق واجد پتانسیل بالای باد و قابلیت های تولید انرژی زمین گرماییزمینه لازم و مناسبی برای استفاده و گسترش انرژیهای نو و پاک فراهم است. انرژیخورشیدی و باد ، از جمله منابعی هستند که در کشور ما بویژه در مناطق بیابانی بهفراوانی یافت می شوند، با شناخت مکانهای مناسب این منابع و بکارگیری ابزار مناسببرای تبدیل آنها به انرژی های دیگر می توان از این منابع غنی به عنوان یک نیرویتکمیل کننده و یاری رسان برای تامین انرژی گرمایی و سرمایی استفاده کرد. در صورتتوسعه بیشتر و بهتر این انرژی ها می توان قسمت اعظم نیازمندیهای شهری و روستایی رادر مناطق مناسب از این طریق تامین کرد. می توان گفت حل مشکل انرژی در نواحی روستاییمواجه با پدیده بیابان زایی از طریق کنترل مصرف منابع انرژی موجود و توسعه

تحقیق درباره: بیابان زایی چیست و چگونه اتفاق می افتد

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 6

بیابان زایی چیستو چگونه اتفاق می افتد؟  -

اجازه می خواهم از تشریح عوامل بیابان زایی نظیر بوته کنی،چرای مفرط و خارج از فصل دام در مراتع ، تبدیل مراتع به دیمزار، برداشت بی رویه آباز سفره های آب زیرزمینی، معدن کاوی و بهره برداری از معادن، جاده سازی و توسعةشهرها و روستاها و امثال آن که سالیان سال گفتیم و نوشتیم خودداری کنم و به یکی دومورد از موارد حاد آن بپردازم و سپس راههای مهار و کنترل آن را از نگاهی دیگر (اگرنگویم جدیدتر) بیان کنم. اگر بیابان زایی را بر اساس تعریف کنوانسیونبیابان زایی تعریف کنیم؛ می گوید تخریب سرزمین در مناطق خشک و نیمه خشک و خشک نیمهمرطوب در اثر عواملی مانند عوامل انسانی و عوامل طبیعی. در زمان حاضر عوامل طبیعی،آنچنان نقشی در بیابان زایی ندارند البته خشک سالی‌هایی که به وقوع می‌پیونددبیابان زایی را تشدید می‌کند ولی در ایران ما این عوامل انسانی هست که بیشتر باعثبیابان زایی میشود و شاید مهمترینش افزایش جمعیت باشد. ما در سی چهل سال پیش اینجمعیت را نداشتیم. ببینید جمعیت ما در چهل سال پیش چقدر بوده و الان چقدر است؟ فشاراین جمعیت هم مخصوصا جمعیت روستایی روی زمین هست . اجازه بدهید مثال ملموس تری درارتباط با این موضوع و ارتباطش با بیابان زایی ارایه کنم. هرچند امکانات روستا هادر حال حاضر نسبت به چند دهه پیش تغییرات قابل توجهی داشته است و حقیقتا از لحاظتامین آب و برق و امکانات مشابه با قبل قابل مقایسه نیست ولی آیا در همین مناطق،بیابان زایی نسبت به قبل کمتر شده است ؟ 20-30 سال قبل روستایی که 20 یا 30 خانوارجمعیت داشت اکنون دو برابر شده است مسلما این تعداد افراد در روستا به کار کشاورزییا دامداری مشغولند. از طرفی برای کشاورزی در مناطق بیابانی زمین و آب محدود است پسبا این وجود روستایی یا باید به شهر بیاید و جذب کارهای کاذب شود و یا در روستازمین بیشتری اضافه کند و کار کشاورزی کند. زمین بیشتر هم آب بیشتر می خواهد دربیابان که نمی شود دیم کاری کرد! آنگاه بدون توجه به امکانات سفره آب زیرزمینی وآبخوان ها اقدام به حفر چاه عمیق می کنیم! آب پمپاژ می شود ، با پمپاژ بی رویه آب،علاوه بر آنکه سطح آب زیرزمینی پائین میرود ، تعادل هیدرو استاتیک بین آب شور و آبشیرین بهم می‌خورد. آب شیرین که پمپاژ شد آب شور زیر زمین به طرف سفره‌ی آب شیرینهجوم می آورد و در پمپاژ‌های بعدی یواش یواش آب شور میشود، آب شور که بالا آمد درسطح زمین خاک را شور می‌کند خاک که شور شد محصول کم میشود کیفیت محصول که پایین آمدزمین همجوار و جدید بزیر کشت می رود و این روند ادامه می یابد تا وقتی که به خود میآییم و می بینیم که در روی زمین شوره زار و کویر درست کرده ایم و در زیر زمین سطحسفره آب آنچنان افت کرده که باید چاه را کف شکنی کنیم. ایکاش که کار به همین جا ختممی شد. (همه حرف من این است که دولتی که می گوید مردم در روستا بمانید و به شهرنیایید و روستا را آباد کنید اگر برنامه ریزی درستی برای روستایی نداشته باشدعاقبتش این است. پس باید اشتغال دیگری برای روستائیان ایجاد کند تا فشار آنها ازمرتع و منابع طبیعی برداشته شود). در حال حاضر این پدیده بیابانزایی و کویر زایی دربسیاری از مناطق ایران بصورت یک چالش‌اساسی و جدی بروز کرده است که نمونه بارز آنرا می توان در استان کرمان سراغ گرفت. بطور مثال در دشت رفسنجان که در اوایل انقلابپمپاژ چاه‌ها در عمق 50 تا 80 متری از سطح زمین قرار داشت اکنون به 300 متر و بیشترافزایش یافته و کیفیت آن نیز در بسیاری از مناطق در نتیجه نفوذ آب‌های شور موردتهدید جدی قرار گرفته و از بد به بدتر تبدیل شده است. کارشناسان پیش بینی می کننددر صورتی که چاره‌ای برای انتقال آب به این دشت صورت نگیرد (انتقال بین حوضه‌ای آب) تخریب باغات و سفره‌های آب زیر زمینی ادامه می یابد و سالانه حدود پنج هزار هکتاراز باغهای پسته با شیرابه کویر که از اعماق بیش از 300 متر پمپاژ می شود, شور وقلیایی می شود. به این ترتیب در یک مقطع زمانی بیست ساله کلیه این باغات به شهرسوخته‌ای تبدیل خواهد شد که شاید اصلاح آنها حتی با انتقال آب کافی و با کیفیتمطلوب هم دیگر امکانپذیر نباشد و در یک کلام تبدیل به بیابان خواهند شد.پسدر این بخش ما دو معضل داریم یعنی با افزایش سطح کشاورزی ، سطح بیابانها و شورهزارها را گسترده تر کرده ایم ؛ دوم اینکه علاوه بر افت سطح آبخوانها، کیفیت آب راهم بدتر کرده ایم و خواسته یا ناخواسته در جهت بیابان زایی گام برداشته ایم. در اینمورد وزارت نیرو آماری ارایه کرده است که بر اساس آن از 400 دشتی که در کشور داریمحدود 176 دشت با تراز منفی آب روبرو هست و در جای دیگری گفته است 67 درصدآبخانه‌های کشور با تراز منفی آب روبروست. تاسف بار تر از آن این است که 70 درصداین آب کمیاب و پر هزینه تا رسدن به سر مزرعه تلف می شود بعبارت دیگر راندمان آبکشاورزی در کشور ما حدود 30 درصد برآورد می شود . از طرفی در طول این سی چهل سال کهحدود 9 متر افت آب داشته ایم متاسفانه تعداد سیلاب‌ها از 202 مورد در دهه‌ی سی بهحدود2000 در دهه ۸۰ رسیده است یعنی بر خلاف این که ما افت آب در زیر زمین داریم درروی زمین سیلاب داریم و این حکایت از مسائلی میکند که به هر حال این آبی که باید درعرصه نفوذ بکند و آبخانه‌ها را تغذیه کند منجر به سیلاب شده است پس یک شاخص دیگر هماز آثار و عوارض بیابان زایی پیدا شد. سیلخیزی !! دلیلش چه چیزی می تواند باشد؟کاربری نادرست اراضی و تخریب پوشش گیاهی!! متاسفانه آمار دامی هم که الان درکشورمان ارایه می شود تقریبا سه برابر ظرفیت چرایی مراتع است چیزی حدود 107 میلیونراس واحد دامی و در طول مدت هفت یا هشت ماه از مراتع استفاده می‌کنند. به این ترتیبمهمترین عوامل بیابان زایی و یا موثرترین آنها شناخته شد. البته تمام تقصیر رانباید به گردن جامعه روستایی گذاشت بلکه در اطراف همین پایتخت (پایاب حوضه) آثاربیابان زایی کاملا مشهود است.

کنترل بیابان زاییدر این زمینه روش هایی برایکنترل بیابان اعم از نهالکاری، بذرپاشی، قرق و امثال آن تا کنون بسیار گفته شده ونوشته شده است، ولی آیا با استفاده از این روش ها توانسته ایم بر مشکلات بیابانزاییغلبه کنیم؟ می بینیم بازخورد آنها آنچنانکه شایسته است نتیجه زضایت بخشی نداشتهاست. البته این مسئله را نباید کتمان کرد که کار در مناطق بیابانی بسیار سخت و طاقتفرساست چرا که سالها در اینگونه مناطق بیابانی کار کرده ام و سختی و مرارت کار رااز نزدیک با گوشت و پوست و استخوان لمس کرده ام اما از برآیند کار راضی نیستم هرچند که موفقیت های خوبی هم داشته ایم. شاید یکی از دلایل موفقیت کمتر کارهای بیابانزدایی توجه بیشتر به امور فنی و توجه نکردن یا به عبارتی توجه کمتر به مسایلاجتماعی و اقتصادی و بافت جامعه حاکم در مناطق کاری بوده است و حتی فراتر از آنشاید بتوان گفت ما تک بعدی کار کرده ایم چه بسا منابع طبیعی کار خودش را و کشاورزینیز کار خودش را بدون توجه به اشتراکات بسیار نزدیک این دو بخش از بدنه یکوزارتخانه برای رفع مشکلات بیابان زایی انجام داده اند. در این مورد اگر به توضیحاتقبلی رجوع کنیم آثار مدیریت درست امور کشاورزی و آبیاری در کاهش اثرات بیابان زاییکاملا قابل درک است یعنی می توان گفت در امور کشاورزی هر طرح و برنامه ای که در جهتارتقا و بهبود کیفیت و کمیت آبیاری برای جلوگیری از اسراف و اتلاف آب انجام شودبطور غیر مستقیم راهکاری در جهت مهار بیابان زایی محسوب می شود. بنا بر این بااجرای برنامه هایی برای افزایش راندمان آبیاری در بخش کشاورزی با استفاده از روشهایعلمی و مدرن آبیاری (کوزه ای ، قطره ای، تحت فشار و امثال آن) به منظور صرفه جوییدر مصرف آب، کنترل و استفاده بهینه از منابع آبهای سطحی موجود، مطالعه و اجرای طرحهای آبخوانداری و پخش سیلاب و تغذیه مصنوعی و همچنین برخی اقداماتی که مستقیما دراختیار وزارت نیرو می باشد از جمله جلوگیری از بهره برداری و انسداد چاههای غیرمجاز، کنترل بهره برداری چاههای دارای پروانه و امثال آن راهکارهایی برای تقویت وتعادل آبخوانها و مآلا جلوگیری از پدیده بیابان زایی محسوب می شوند. درارتباط با مسایل اجتماعی و اقتصادی بیابان زایی نیز این واقعیت را باید قبول کرد کهمسایل و مشکلات فعلی بیابان و بیابان زایی در ایران صرفا مشکلات فنی و تکنیکی نیستبلکه مسایل ساختاری و اجتماعی و چه بسا سیاسی است. در حوزه وسیع و گسترده بیابان سرو کار ما بیشتر با جامعه روستائی است بنابراین شناخت ساختار اجتماعی و اقتصادیجامعه روستایی از جمله توفیقات کاری محسوب می شود. وضع جوامع روستائی در زمینه هایاجتماعی و اقتصادی ویژگیهای خاص خود را دارد ارتباط این جامعه با محیط اطراف خود درطول زمان باعث بوجود آمدن روابط و عرف خاصی در سطح روستا گردیده که بسته به شرایطمحیط در مناطق مختلف متفاوت است. بنابراین در هر برنامه ای که در ارتباط با جامعةروستایی باشد، شناخت ساختار اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی روستا و عملکرد آن ضرورتدارد و بدون توجه به آن هر گونه طرحی نه تنها با موفقیت همراه نخواهد بود بلکه باعثبروز ناهماهنگی و بر هم زدن ساختار سنتی اجتماعی و اقتصادی روستا نیز خواهد شد،فعالیتهای چند دهه اخیر بیابان زدایی تا حدودی گویای این واقعیت است زیرا در اغلبطرحهایی که تاکنون به مرحله اجرا در آمده به وضعیت اجتماعی و اقتصادی مردم کمترتوجه شده است به طوری که مردم در مقام معارضه با منابع طبیعی بوده اند. در اینزمینه بایستی خلاء ناشی از ضعف فرهنگی بویژه فرهنگ منابع طبیعی به طریقی پر شود ضمنآنکه اقدامات قانونی در برابر متجاوزین به منابع طبیعی برای هر قشری از جامعه باقاطعیت اجرا شود. - اصلاح روش تامین انرژی در مناطق مستعد بیابان زایی: درایران با زمینه مناسب اقلیمی و تابش آفتاب در بیشتر مناطق و در اکثر فصول سالهمچنین وجود مناطق واجد پتانسیل بالای باد و قابلیت های تولید انرژی زمین گرماییزمینه لازم و مناسبی برای استفاده و گسترش انرژیهای نو و پاک فراهم است. انرژیخورشیدی و باد ، از جمله منابعی هستند که در کشور ما بویژه در مناطق بیابانی بهفراوانی یافت می شوند، با شناخت مکانهای مناسب این منابع و بکارگیری ابزار مناسببرای تبدیل آنها به انرژی های دیگر می توان از این منابع غنی به عنوان یک نیرویتکمیل کننده و یاری رسان برای تامین انرژی گرمایی و سرمایی استفاده کرد. در صورتتوسعه بیشتر و بهتر این انرژی ها می توان قسمت اعظم نیازمندیهای شهری و روستایی رادر مناطق مناسب از این طریق تامین کرد. می توان گفت حل مشکل انرژی در نواحی روستاییمواجه با پدیده بیابان زایی از طریق کنترل مصرف منابع انرژی موجود و توسعه