واضی فایل
دانلود کتاب، جزوه، تحقیق | مرجع دانشجوییواضی فایل
دانلود کتاب، جزوه، تحقیق | مرجع دانشجوییمواد معدنی 20ص
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 20
به طور کلی، غده پاراتیروئید، عمل آزاد شدن کلسیم از استخوان ها را کنترل می کند. با کمبود کلسیم در خوراک دام، این غده تحریک شده با ترشح هورمون خود، باعث آزاد شدن کلسیم می شود، به نحوی که غلظت کلسیم را در خون تقریباً ثابت نگه می دارد. البته در این حالت چون کلسیم و فسفر به صورت ترکیب با یکدیگر در استخوان ها وجود دارند، فسفر نیز آزاد می شود ولی به علت عدم نیاز به آن، این ماده از بدن دفع خواهد شد. در جذب کلسیم و جایگزینی آن در استخوان ها، ویتامین D نقش اساسی دارد.
بعضی از اسیدهای آلی، با کلسیم ترکیبات پایدار تولید می کنند، به صورتی که این عنصر از دسترس جذب خارج می شود. به عنوان مثال اسیدهای اُگزالیک و فایتیک با کلسیم تولید اُگزالات کلسیم و کلسیم فایتیت می کنند که برای دامها قابل جذب نیست.
کلسیم این ترکیبات، زمانی امکان جذب دارد که شکسته شده و به صورت یون آزاد شود. در غیر این صورت کلسیم به همان صورت کمپلکس بدون آن که جذب شود، از دستگاه گوارش خارج می شود. در دستگاه گوارش نشخوارکنندگان تجزیه بعضی از این ترکیبات پیچیده تا حدودی امکان پذیر است. بخش عمده ای از کلسیم خوراک های دام به صورت این ترکیبات پایدار و پیچیده است، مثل کلسیم موجود در چغندر قند و فرآورده ها و ضایعات آن، کمبود کلسیم در بدن باعث ایجاد عوارض متعدد می گردد. در دام های جوان و در حال رشد، استخوان ها به طور طبیعی رشد نکرده، استقامت لازم را ندارند و از نظر ظاهری نیز غیر طبیعی به نظر می رسند و به همین علت حیوان در هنگام راه رفتن دچار اشکال می شود. به این عارضه ریکتز یا راشیتیسم می گویند که از علائم مشخصه آن لنگیدن است.
کمبود کلسیم در دام های بالغ، باعث عارضة پوکی استخوان می شود، زیرا کلسیم خارج شده از استخوان ها جایگزین نشده است، به این عارضه استئومالیشیا می گویند و از علائم مشخصه آن شکنندگی استخوان ها و ایجاد کجی یا انحنا در پاها است.
ظهور ریکتز و استئومالیشیا، تنها مربوط به کمبود کلسیم نیست. زیرا کمبود فسفر، نسبت نامناسب بین کلسیم و فسفر و همچنین کمبود ویتامین D نیز باعث بروز نشانه های این عارضه می شود. این عوامل همچنین باعث بروز عارضة تب شیر در گاوهای شیرده می شود. کاهش کلسیم سرم خون، تشنج عضلانی، و در نهایت فلجی و بی حسی کامل، همه از علائم این عارضه است.
برای رفع کمبود کلسیم، می توان آن را به صورت مکمل به جیره های غذایی افزود. در افزودن مکمل کلسیم به جیره غذایی دامها، باید نسبت بین کلسیم و فسفر جیره رعایت شود، زیرا نامناسب بودن این نسبت بین دو عنصر حداقل به اندازه کمبود آنها زیان آور است. مناسبترین نسبت را در حدود 2 قسمت کلسیم به 1 قسمت فسفر در دامها، به غیر از طیور تخمگذار می دانند.
نسبت کلسیم برای مرغ تخمگذار بیشتر است. زیرا این حیوان برای تولید پوسته تخم مرغ احتیاج بیشتری به کلسیم دارد و چنانچه در جیره غذایی، کلسیم به مقدار کافی وجود نداشته باشد، پوستة تخم مرع بیش از حد نازک می شود.
دفع کلسیم عمدتاً از راه مدفوع است و به میزان ناچیز از راه ادرار و عرق نیز دفع می شود.
منابع کلسیم: از منابع گیاهی، علوفه گیاهان و محصولات سبز و پربرگ بخصوص گیاهان خانواده بقولات منابع خوب کلسیم هستند.
گیاهان خانوادة غلات و ریشه ها و به طور کلی دانه ها از لحاظ کلسیم فقیرند.
از منابع حیوانی، شیر و فرآورده های آن، محصولات فرعی دامی و ضایعات فرآوری آنها که حاوی استخوان باشند، (آرد استخوان و آرد گوشت و استخوان و آرد آدمی) بسیار غنی از کلسیم هستند. از مکمّل های معدنی کلسیم متداول در تغذیه دام بخصوص در تغذیه دامهای شیروار و مرغهای تخمگذار، آرد استخوان و دی کلسیم فسفات و آرد صدف را می توان نام برد.
فسفر: یکی دیگر از مواد معدنی مهم و ضروری در بدن است. رابطه بسیار نزدیک بین فسفر و کلسیم در استخوان وجود دارد. فسفر نیز مانند کلسیم در تشکیل استخوان ها و دندان ها مشارکت داشته و در حدود 75% از کل فسفر بدن را می توان در این قسمت ها یافت علاوه بر آن در ساختمان فسفولیپیدها، فسفوپروتئین ها، و اسید های نوکلئیک نیز موجود است. فسفر در سوخت و ساز کربوهیدرات ها و سایر مواد مغذی، همچنین جابه جایی انرژی در بدن و نیز به عنوان بخشی از بافرهای موجود در خون نقشی مهم و حیاتی به عهده دارد. مقدار فسفر در مقایسه با کلسیم در بدن کمتر است و نقش ویتامین D در جذب آن در بدن، حائز اهمیت است.
فسفر نیز مانند کلسیم برای تشکیل استخوان ها ضروری بوده و کمبود آن در ظهور عوارض ریکتز و استئومالیشیا مؤثر است. از عوارضی که منحصراً در نتیجه کمبود فسفر در دامها ایجاد می شود، یکی «پیکا» یا هرزه خواری است. در این بیماری اشتهای دام کم شده و به جویدن چوب، استخوان، پارچه و سایر اجسام خارجی، تمایل دارد.
مواد معدنی 20ص
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 20
به طور کلی، غده پاراتیروئید، عمل آزاد شدن کلسیم از استخوان ها را کنترل می کند. با کمبود کلسیم در خوراک دام، این غده تحریک شده با ترشح هورمون خود، باعث آزاد شدن کلسیم می شود، به نحوی که غلظت کلسیم را در خون تقریباً ثابت نگه می دارد. البته در این حالت چون کلسیم و فسفر به صورت ترکیب با یکدیگر در استخوان ها وجود دارند، فسفر نیز آزاد می شود ولی به علت عدم نیاز به آن، این ماده از بدن دفع خواهد شد. در جذب کلسیم و جایگزینی آن در استخوان ها، ویتامین D نقش اساسی دارد.
بعضی از اسیدهای آلی، با کلسیم ترکیبات پایدار تولید می کنند، به صورتی که این عنصر از دسترس جذب خارج می شود. به عنوان مثال اسیدهای اُگزالیک و فایتیک با کلسیم تولید اُگزالات کلسیم و کلسیم فایتیت می کنند که برای دامها قابل جذب نیست.
کلسیم این ترکیبات، زمانی امکان جذب دارد که شکسته شده و به صورت یون آزاد شود. در غیر این صورت کلسیم به همان صورت کمپلکس بدون آن که جذب شود، از دستگاه گوارش خارج می شود. در دستگاه گوارش نشخوارکنندگان تجزیه بعضی از این ترکیبات پیچیده تا حدودی امکان پذیر است. بخش عمده ای از کلسیم خوراک های دام به صورت این ترکیبات پایدار و پیچیده است، مثل کلسیم موجود در چغندر قند و فرآورده ها و ضایعات آن، کمبود کلسیم در بدن باعث ایجاد عوارض متعدد می گردد. در دام های جوان و در حال رشد، استخوان ها به طور طبیعی رشد نکرده، استقامت لازم را ندارند و از نظر ظاهری نیز غیر طبیعی به نظر می رسند و به همین علت حیوان در هنگام راه رفتن دچار اشکال می شود. به این عارضه ریکتز یا راشیتیسم می گویند که از علائم مشخصه آن لنگیدن است.
کمبود کلسیم در دام های بالغ، باعث عارضة پوکی استخوان می شود، زیرا کلسیم خارج شده از استخوان ها جایگزین نشده است، به این عارضه استئومالیشیا می گویند و از علائم مشخصه آن شکنندگی استخوان ها و ایجاد کجی یا انحنا در پاها است.
ظهور ریکتز و استئومالیشیا، تنها مربوط به کمبود کلسیم نیست. زیرا کمبود فسفر، نسبت نامناسب بین کلسیم و فسفر و همچنین کمبود ویتامین D نیز باعث بروز نشانه های این عارضه می شود. این عوامل همچنین باعث بروز عارضة تب شیر در گاوهای شیرده می شود. کاهش کلسیم سرم خون، تشنج عضلانی، و در نهایت فلجی و بی حسی کامل، همه از علائم این عارضه است.
برای رفع کمبود کلسیم، می توان آن را به صورت مکمل به جیره های غذایی افزود. در افزودن مکمل کلسیم به جیره غذایی دامها، باید نسبت بین کلسیم و فسفر جیره رعایت شود، زیرا نامناسب بودن این نسبت بین دو عنصر حداقل به اندازه کمبود آنها زیان آور است. مناسبترین نسبت را در حدود 2 قسمت کلسیم به 1 قسمت فسفر در دامها، به غیر از طیور تخمگذار می دانند.
نسبت کلسیم برای مرغ تخمگذار بیشتر است. زیرا این حیوان برای تولید پوسته تخم مرغ احتیاج بیشتری به کلسیم دارد و چنانچه در جیره غذایی، کلسیم به مقدار کافی وجود نداشته باشد، پوستة تخم مرع بیش از حد نازک می شود.
دفع کلسیم عمدتاً از راه مدفوع است و به میزان ناچیز از راه ادرار و عرق نیز دفع می شود.
منابع کلسیم: از منابع گیاهی، علوفه گیاهان و محصولات سبز و پربرگ بخصوص گیاهان خانواده بقولات منابع خوب کلسیم هستند.
گیاهان خانوادة غلات و ریشه ها و به طور کلی دانه ها از لحاظ کلسیم فقیرند.
از منابع حیوانی، شیر و فرآورده های آن، محصولات فرعی دامی و ضایعات فرآوری آنها که حاوی استخوان باشند، (آرد استخوان و آرد گوشت و استخوان و آرد آدمی) بسیار غنی از کلسیم هستند. از مکمّل های معدنی کلسیم متداول در تغذیه دام بخصوص در تغذیه دامهای شیروار و مرغهای تخمگذار، آرد استخوان و دی کلسیم فسفات و آرد صدف را می توان نام برد.
فسفر: یکی دیگر از مواد معدنی مهم و ضروری در بدن است. رابطه بسیار نزدیک بین فسفر و کلسیم در استخوان وجود دارد. فسفر نیز مانند کلسیم در تشکیل استخوان ها و دندان ها مشارکت داشته و در حدود 75% از کل فسفر بدن را می توان در این قسمت ها یافت علاوه بر آن در ساختمان فسفولیپیدها، فسفوپروتئین ها، و اسید های نوکلئیک نیز موجود است. فسفر در سوخت و ساز کربوهیدرات ها و سایر مواد مغذی، همچنین جابه جایی انرژی در بدن و نیز به عنوان بخشی از بافرهای موجود در خون نقشی مهم و حیاتی به عهده دارد. مقدار فسفر در مقایسه با کلسیم در بدن کمتر است و نقش ویتامین D در جذب آن در بدن، حائز اهمیت است.
فسفر نیز مانند کلسیم برای تشکیل استخوان ها ضروری بوده و کمبود آن در ظهور عوارض ریکتز و استئومالیشیا مؤثر است. از عوارضی که منحصراً در نتیجه کمبود فسفر در دامها ایجاد می شود، یکی «پیکا» یا هرزه خواری است. در این بیماری اشتهای دام کم شده و به جویدن چوب، استخوان، پارچه و سایر اجسام خارجی، تمایل دارد.
تحقیق در مورد نهضت ملی شدن صنعت نفت
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 159 صفحه
قسمتی از متن .doc :
فهرست :
ایران و آمریکا 1945-1941
اشغال ایران
حضور آمریکایی ها در ایران
شکل گیری سیاست آمریکا در ایران
آمریکا و نفت ایران
ایران و آمریکا 1950 -1945 (1329 -1324ش)
تخلیة ایران از نیروهای اشغالگر
نشست شمال - دکترین ترومن
سیاست جدید آمریکا در ایران
نقش آمریکا در به قدرت رساندن رزم آرا
قتل رزم آرا و نقش آمریکا
دولت مستعجل و محلل علا
مخالفت آمریکا با عملیات نظامی انگلستان در ایران
میانجیگری آمریکا برای حل مسئله نفت
هیئت جکسن
مأموریت هریمن و طرح استوکس
تلاش آمریکا بر ای برکناری مصدق
آمریکا و دولت مصدق : دوره دوم زمامداری مصدق
حکومت آیزنهاور و دولت مصدق
کودتا : رویارویی دولت آمریکا با مصدق
نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران
تحقیق در مورد صنعتی شدن گاو داری 7ص
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 7 صفحه
قسمتی از متن .doc :
گذر از دامداری سنتی به دامداری صنعتی و نقش آموزش و ترویج
مقدمه :
در حال حاضر ، فعالیت های دامداری کشور در قالب دو نوع نظام دامداری صورت می گیرد :
الف) نظام دامداری سنتی و ب ) نظام دامداری صنعتی
با وجود این ، تمایز کامل این دو نظام بهره برداری به دلیل فرایند گذار کاملا میسر نیست . این در حالی است که برآوردها نشان می دهد که نظام دامداری سنتی کشور بالغ بر 70 % تولید گوشت قرمز و محصولات دامی کشور را به خود اختصاص داده است ، لذا سهم نظام دامداری صنعتی در این زمینه اندک است . بنابر این به نظر می رسد که انجام هر گونه تحول در فعالیت های دامداری کشور مستلزم اتخاذ سیاست هایی است که بتواند نظام دامداری سنتی کشور را به نحو مطلوبی تحت تاثیر قرار دهند .با گسترش دانش رسمی و فنون جدید دامداری ، نظام های محلی و دانش و فنون بومی دامداری مورد بی مهری قرارگرفتند ، غافل از آنکه دانش و فنون جدید ، شکلهای تغییر یافته ای از دانش و فنون بومی می باشند .در دهه های گذشته ، بسیاری از صاحبان علوم رسمی دامداری اعتقاد داشته اند که گذار از دامداری سنتی به دامداری نوین ، مستلزم نفی آن نیست ، بلکه به معنای تداوم و حرکت در طول آن است . به عبارت دیگر ، بسیاری از روشها و فنون دامداری نوین ، خلق الساعه نیستند ، بلکه همان روشها و فنون دامداری سنتی هستند که به طور آهسته و پیوسته ، تغییر و تکامل یافته اند .در دهه های گذشته ، بسیاری از کشورهای تحت تاثیر موفقیتها و فن آوریها قرار گرفتند که با شتاب و برداشتی تقلیدی ، تجارب ارزشمند نظام دامداری سنتی را کنار گذاشتند و به شکلهای جدیدی از نظامهای دامداری بویژه نظام دامداری صنعتی گرایش پیدا کردند . با افزایش این گرایش ، رفته رفته نظام دامداری سنتی به فراموشی سپرده شد و تضعیف گردید ولی در عوض ، نظام دامداری صنعتی گسترش یافت . اخیرا مشخص گردیده که برخی از روشها و فنون مورد استفاده در نظام دامداری صنعتی از پا یداری لازم برخوردار نیست . پس نبایستی تجدید و احیای نظام دامداری سنتی را ویران کرد ، بلکه می بایست آن را اصلاح نمود .مقایسه نظام های دامداری سنتی و صنعتی نشان میدهد که هر دو نظام از قابلیت ، توانمندی و محدودیت هایی برخوردارند ، لذا رهیافت بدیل و پایدار در راستای تولید سالم و بیشتر ، طراحی یک نظام دامداری ارگانیک و استفاده از توانمندیها و قابلیتهای هر دو نظام و رفع محدودیتهای آنها می باشد .
مقایسه دو نظام دامداری سنتی و صنعتی :
فرایند تولید دامداری ها به تدریج به سمت صنعتی شدن پیش می رود ، بیش از ۷۰% درصد شیر و گوشت مورد نیاز کشور را دامداری های سنتی و خرد روستایی تأمین می کنند و سهم دامداریهای صنعتی کمتر از ۳۰% درصد است.
در حال حاضر۵۳ میلیون گوسفند، ۲۶ میلیون بز و بزغاله و حدود۵/۵ میلیون گاو، گاومیش و شتر جمعیت دامهای سبک و سنگین کشور را تشکیل می دهند.دامداری سنتی از حداقل امکانات و تجهیزات برخوردار است و در این شیوه نگاه بهره بردار، نگاه معیشتی به دام است.
در دامداری های سنتی، سرمایه گذاری فقط در دام است و ریسک سرمایه گذاری در سنتی ها پایین تر از دامداری های صنعتی است، در دامداری های صنعتی با توجه به این که دام به صورت متمرکز پرورش داده می شود، آسیب پذیری بیشتر است و رعایت یک سری اصول و فنون و دانش را می طلبد که این خود از موانع رشد دامداری های صنعتی است.
در خصوص دلایل بروز روند کند تبدیل دامداریهای سنتی به صنعتی می توان گفت : در واحدهای صنعتی چون دام با یک منظور خاص نگهداری می شود، دانش فنی از جهات مدیریت، تغذیه و بحثهای اصلاح نژاد دام از اصول کار است؛ زیرا اگر نیاز دام از این حیث تأمین نشود قطعاً نمی توان بازده تولید مورد انتظار را پاسخگو باشد. از سوی دیگر چون پرورش دام این واحدهای صنعتی به صورت متمرکز است، بروز هر عارضه ممکن است خسارات سنگینی ایجاد کند، بنابراین حضور دامپزشک در این دامداری ها ضروری است و دامدار باید از نظر اطلاعات فنی و بخصوص مدیریت در سطح بالایی باشد .
ارتقای سطح آگاهی بهره برداران به نوع دام و کاری که انجام می دهند، برگزاری دوره های آموزشی، اعمال سیاستهای حمایتی چون تأمین مصالح ساختمانی در گذشته و اعطای تسهیلات بانکی را از جمله سیاستها و حمایتهای دولت برای تبدیل دامداری های سنتی به صنعتی می باشد.
در مقایسه قیمت تمام شده محصولات دامی در دو روش سنتی و صنعتی می توان گفت: در دامداریهای سنتی چون نگاه تولید، معیشتی و خانوادگی است، هزینه های نیروی انسانی را لحاظ نمی کنند و تصور اذهان بر این است که قیمت تمام شده نسبت به دامداری های صنعتی پایین تر است، اما اگر بازده تولید و میزان خروجی محصولات در کنار هم قرار بگیرد، خلاف این اثبات خواهد شد.به طور مثال یک گوساله بومی در یک دامداری سنتی طی یک دوره شیردهی دو تن شیر می دهد، اما تولید یک گاو اصیل در دامداری صنعتی۸تن شیر است.
در دام سبک همچنین تصوراتی وجود دارد و به اعتقاد سنتی ها با تأمین علوفه از مراتع، قیمت تمام شده گوشت نسبت به واحدهای صنعتی پایین تر است اما این که دامدار برای رسیدن به مرتع باید چه هزینه ای را متقبل شود، محاسبه نمی شود.با وجود تمام این مسایل دولت هیچ اصراری بر تجمیع دامداری های سنتی و تبدیل آنها به صنعتی ندارد و لزومی برای انجام این کار نمی بیند، زیرا سالهاست روستایی با دامداری عجین شده است. اما مقتضیات تولید و لزوم افزایش بهره وری، بهره بردار را به سمت بهینه سازی فرایند تولید هدایت می کند و روستاییان چاره ای جز تن دادن به بهینه سازی فرایند تولید ندارند
به راستی دامپروری ما در دنیا از چه جایگاهی برخوردار است ؟
به راستی دامپروری ما در دنیا از چه جایگاهی برخوردار است ؟ چرا با تلاش های فرا گیر صورت گرفته باز میانگین تولید گاوهای اصیل ما با گاوهای موجود در کشورهای غربی تفاوت بسیار دارد ؟ آیا اشکال کار از ناحیه مدیریت و به کار گرفتن اصول علمی در دامپروری های ماست ؟آیا توان ژنتیکی گاوهای ما بیش از این نیست ؟ آیا فن آوری های مورد استفاده در غرب با امکانات ما تفاوت زیاد دارد ؟ و در آخر آیا عقب ماندگی ما تنها به عوامل ذکر شده در بالا خلاصه می شود ؟
در حالی این سوالات را مطرح می کنیم که میانگین تولید سالیانه گاوهای اصیل هلشتاین در ایران حدود 7 الی 8 تن می باشد در حالی که در آمریکا 12 تن است .
طبق مشاهدات صورت گرفته از گاوداری های آمریکا به وضوح مشخص است که اختلاف سطح صنعت دامپروری آنها با ما بسیارکمتر از اختلاف سطح تولید موجود است . فن آوری های مورد استفاده آنها نیز درحد واحدهای بزرگ صنعتی ماست. پس راز این اختلاف در چه می تواند باشد ؟
تقسیم بندی سه گانه از نظام ترویج :
1- نظام ترویج دولتی :
فعالیتهای ترویج در کشور های جهان سوم عمدتا از طریق نظام ترویج دولتی انجام می گیرد چرا که این فعالیت ها هزینه بر هستند و بخش خصوصی جز برخی سازمان های زیست محیطی تمایلی به سرمایه گذاری در آن را ندارند .در این نظام سیاست ها ، استراتژی ها و اهداف ترویج توسط دولت انجام می پذیرد . در این نظام عاملین اجرائی از پیکره دولت برگزیده می شوند و
مواد معدنی 20ص
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 20
به طور کلی، غده پاراتیروئید، عمل آزاد شدن کلسیم از استخوان ها را کنترل می کند. با کمبود کلسیم در خوراک دام، این غده تحریک شده با ترشح هورمون خود، باعث آزاد شدن کلسیم می شود، به نحوی که غلظت کلسیم را در خون تقریباً ثابت نگه می دارد. البته در این حالت چون کلسیم و فسفر به صورت ترکیب با یکدیگر در استخوان ها وجود دارند، فسفر نیز آزاد می شود ولی به علت عدم نیاز به آن، این ماده از بدن دفع خواهد شد. در جذب کلسیم و جایگزینی آن در استخوان ها، ویتامین D نقش اساسی دارد.
بعضی از اسیدهای آلی، با کلسیم ترکیبات پایدار تولید می کنند، به صورتی که این عنصر از دسترس جذب خارج می شود. به عنوان مثال اسیدهای اُگزالیک و فایتیک با کلسیم تولید اُگزالات کلسیم و کلسیم فایتیت می کنند که برای دامها قابل جذب نیست.
کلسیم این ترکیبات، زمانی امکان جذب دارد که شکسته شده و به صورت یون آزاد شود. در غیر این صورت کلسیم به همان صورت کمپلکس بدون آن که جذب شود، از دستگاه گوارش خارج می شود. در دستگاه گوارش نشخوارکنندگان تجزیه بعضی از این ترکیبات پیچیده تا حدودی امکان پذیر است. بخش عمده ای از کلسیم خوراک های دام به صورت این ترکیبات پایدار و پیچیده است، مثل کلسیم موجود در چغندر قند و فرآورده ها و ضایعات آن، کمبود کلسیم در بدن باعث ایجاد عوارض متعدد می گردد. در دام های جوان و در حال رشد، استخوان ها به طور طبیعی رشد نکرده، استقامت لازم را ندارند و از نظر ظاهری نیز غیر طبیعی به نظر می رسند و به همین علت حیوان در هنگام راه رفتن دچار اشکال می شود. به این عارضه ریکتز یا راشیتیسم می گویند که از علائم مشخصه آن لنگیدن است.
کمبود کلسیم در دام های بالغ، باعث عارضة پوکی استخوان می شود، زیرا کلسیم خارج شده از استخوان ها جایگزین نشده است، به این عارضه استئومالیشیا می گویند و از علائم مشخصه آن شکنندگی استخوان ها و ایجاد کجی یا انحنا در پاها است.
ظهور ریکتز و استئومالیشیا، تنها مربوط به کمبود کلسیم نیست. زیرا کمبود فسفر، نسبت نامناسب بین کلسیم و فسفر و همچنین کمبود ویتامین D نیز باعث بروز نشانه های این عارضه می شود. این عوامل همچنین باعث بروز عارضة تب شیر در گاوهای شیرده می شود. کاهش کلسیم سرم خون، تشنج عضلانی، و در نهایت فلجی و بی حسی کامل، همه از علائم این عارضه است.
برای رفع کمبود کلسیم، می توان آن را به صورت مکمل به جیره های غذایی افزود. در افزودن مکمل کلسیم به جیره غذایی دامها، باید نسبت بین کلسیم و فسفر جیره رعایت شود، زیرا نامناسب بودن این نسبت بین دو عنصر حداقل به اندازه کمبود آنها زیان آور است. مناسبترین نسبت را در حدود 2 قسمت کلسیم به 1 قسمت فسفر در دامها، به غیر از طیور تخمگذار می دانند.
نسبت کلسیم برای مرغ تخمگذار بیشتر است. زیرا این حیوان برای تولید پوسته تخم مرغ احتیاج بیشتری به کلسیم دارد و چنانچه در جیره غذایی، کلسیم به مقدار کافی وجود نداشته باشد، پوستة تخم مرع بیش از حد نازک می شود.
دفع کلسیم عمدتاً از راه مدفوع است و به میزان ناچیز از راه ادرار و عرق نیز دفع می شود.
منابع کلسیم: از منابع گیاهی، علوفه گیاهان و محصولات سبز و پربرگ بخصوص گیاهان خانواده بقولات منابع خوب کلسیم هستند.
گیاهان خانوادة غلات و ریشه ها و به طور کلی دانه ها از لحاظ کلسیم فقیرند.
از منابع حیوانی، شیر و فرآورده های آن، محصولات فرعی دامی و ضایعات فرآوری آنها که حاوی استخوان باشند، (آرد استخوان و آرد گوشت و استخوان و آرد آدمی) بسیار غنی از کلسیم هستند. از مکمّل های معدنی کلسیم متداول در تغذیه دام بخصوص در تغذیه دامهای شیروار و مرغهای تخمگذار، آرد استخوان و دی کلسیم فسفات و آرد صدف را می توان نام برد.
فسفر: یکی دیگر از مواد معدنی مهم و ضروری در بدن است. رابطه بسیار نزدیک بین فسفر و کلسیم در استخوان وجود دارد. فسفر نیز مانند کلسیم در تشکیل استخوان ها و دندان ها مشارکت داشته و در حدود 75% از کل فسفر بدن را می توان در این قسمت ها یافت علاوه بر آن در ساختمان فسفولیپیدها، فسفوپروتئین ها، و اسید های نوکلئیک نیز موجود است. فسفر در سوخت و ساز کربوهیدرات ها و سایر مواد مغذی، همچنین جابه جایی انرژی در بدن و نیز به عنوان بخشی از بافرهای موجود در خون نقشی مهم و حیاتی به عهده دارد. مقدار فسفر در مقایسه با کلسیم در بدن کمتر است و نقش ویتامین D در جذب آن در بدن، حائز اهمیت است.
فسفر نیز مانند کلسیم برای تشکیل استخوان ها ضروری بوده و کمبود آن در ظهور عوارض ریکتز و استئومالیشیا مؤثر است. از عوارضی که منحصراً در نتیجه کمبود فسفر در دامها ایجاد می شود، یکی «پیکا» یا هرزه خواری است. در این بیماری اشتهای دام کم شده و به جویدن چوب، استخوان، پارچه و سایر اجسام خارجی، تمایل دارد.