لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 7
تخریب فلزات با عوامل غیر خوردگی
فلزات در اثر اصطکاک ، سایش و نیروهای وارده دچار تخریب میشوند که تحت عنوان خوردگی مورد نظر ما نیست.
فرایند خودبهخودی و فرایند غیرخودبهخودی
خوردگی یک فرایند خودبخودی است، یعنی به زبان ترمودینامیکی در جهتی پیش میرود که به حالت پایدار برسد. البته M+n میتواند به حالتهای مختلف گونههای فلزی با اجزای مختلف ظاهر شود. اگر آهن را در اتمسفر هوا قرار دهیم، زنگ میزند که یک نوع خوردگی و پدیدهای خودبهخودی است. انواع مواد هیدروکسیدی و اکسیدی نیز میتوانند محصولات جامد خوردگی باشند که همگی گونه فلزی هستند. پس در اثر خوردگی فلزات در یک محیط که پدیدهای خودبهخودی است، اشکال مختلف آن ظاهر میشود.
بندرت میتوان فلز را بصورت فلزی و عنصری در محیط پیدا کرد و اغلب بصورت ترکیب در کانی و بصورت کلریدها و سولفیدها و غیره یافت میشوند و ما آنها را بازیابی میکنیم. به عبارت دیگر ، با استفاده از روشهای مختلف ، فلزات را از آن ترکیبات خارج میکنند. یکی از این روشها ، روش احیای فلزات است. بعنوان مثال ، برای بازیابی مس از ترکیبات آن ، فلز را بصورت سولفات مس از ترکیبات آن خارج میکنیم یا اینکه آلومینیوم موجود در طبیعت را با روشهای شیمیایی تبدیل به اکسید آلومینیوم میکنند و سپس با روشهای الکترولیز میتوانند آن را احیا کنند.
برای تمام این روشها ، نیاز به صرف انرژی است که یک روش و فرایند غیرخودبهخودی است و یک فرایند غیرخودبهخودی هزینه و مواد ویژهای نیاز دارد. از طرف دیگر ، هر فرایند غیر خودبهخودی درصدد است که به حالت اولیه خود بازگردد، چرا که بازگشت به حالت اولیه یک مسیر خودبهخودی است. پس فلزات استخراج شده میل دارند به ذات اصلی خود باز گردند.
در جامعه منابع فلزات محدود است و مسیر برگشت طوری نیست که دوباره آنها را بازگرداند. وقتی فلزی را در اسید حل میکنیم و یا در و پنجره دچار خوردگی میشوند، دیگر قابل بازیابی نیستند. پس خوردگی یک پدیده مضر و ضربه زننده به اقتصاد است.
جنبههای اقتصادی فرایند خوردگی
برآوردی که در مورد ضررهای خوردگی انجام گرفته، نشان میدهد سالانه هزینه تحمیل شده از سوی خوردگی ، بالغ بر 5 میلیارد دلار است. بیشترین ضررهای خوردگی ، هزینههایی است که برای جلوگیری از خوردگی تحمیل میشود.
پوششهای رنگها و جلاها
سادهترین راه مبارزه با خوردگی ، اعمال یک لایه رنگ است. با استفاده از رنگها بصورت آستر و رویه ، میتوان ارتباط فلزات را با محیط تا اندازهای قطع کرد و در نتیجه موجب محافظت تاسیسات فلزی شد. به روشهای سادهای میتوان رنگها را بروی فلزات ثابت کرد که میتوان روش پاششی را نام برد. به کمک روشهای رنگدهی ، میتوان ضخامت معینی از رنگها را روی تاسیسات فلزی قرار داد.
آخرین پدیده در صنایع رنگ سازی ساخت ر الکترواستاتیک است که به میدان الکتریکی پاسخ میدهند و به این ترتیب میتوان از پراکندگی و تلف شدن رنگ جلوگیری کرد.
پوششهای فسفاتی و کروماتی
این پوششها که پوششهای تبدیلی نامیده میشوند، پوششهایی هستند که از خود فلز ایجاد میشوند. فسفاتها و کروماتها نامحلولاند. با استفاده از محلولهای معینی مثل اسید سولفوریک با مقدار معینی از نمکهای فسفات ، قسمت سطحی قطعات فلزی را تبدیل به فسفات یا کرومات آن فلز میکنند و در نتیجه ، به سطح قطعه فلز چسبیده و بعنوان پوششهای محافظ در محیطهای خنثی میتوانند کارایی داشته باشند.این پوششها بیشتر به این دلیل فراهم میشوند که از روی آنها بتوان پوششهای رنگ را بر روی قطعات فلزی بکار برد. پس پوششهای فسفاتی ، کروماتی ، بعنوان آستر نیز در قطعات صنعتی میتوانند عمل کنند؛ چرا که وجود این پوشش ، ارتباط رنگ با قطعه را محکمتر میسازد. رنگ کم و بیش دارای تحلخل است و اگر خوب فراهم نشود، نمیتواند از خوردگی جلوگیری کند.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 15 صفحه
قسمتی از متن .doc :
هالوژن ها و فلزات قلیایی
فلزلا قلیایی
فلزات قلیایی که عبارت اند از: لیتیم، سدیم، پتاسیم، روبیدیم، سزیم، فرانسیم هرگز در طبیعت به حالت آزاد یافت نمی شوند و بیش تر در ترکیبات با دیگر عناصر مخلوط و ترکیب شده اند. این عناصر می توانند با تقریبا همه ی نافلزات ترکیب شوند.
سدیم و پتاسیم در طبیعت فراوان اند اما دیگر عناصر این گروه نسبتا کمیاب اند. فرانسیم که به مقدار بسیار کم در طبیعت یافت می شود، عنصری رادیواکتیو است.
سطح تازه فلزات قلیایی(برش تازه ی آن) دارای جلای فلزی نقره فام است. هادی الکتریسیته و حرارت می باشند. این فلزات نرم هستند و نقطه ی ذوب بسیار کمی دارند. به علاوه تمام این فلزات در شبکه مکعب مرکزدار متبلور می شوند.
در فلزات قلیایی با افزایش شماره ی اتمی نقطه ی ذوب و جوش منظما کاهش می باند. به موازات این کاهش، سختی نیز کم و کم تر می شود مثلا لیتیم به دشواری با چاقو بریده می شود ولی سایر عناصر قلیایی نرم ترند.
بنابر این از ابتدای گروه تا انتهایش یک سیر نزولی را در رابطه با نقطه ی ذوب، نقطه ی جوش و همچنین سختی عناصر شاهد هستیم.
قابلیت تراکم فلزات قلیایی بسیار زیاد است. به علت نرم بودن، استحکام کافی نداشتن، قابلیت تراکم و همچنین میل ترکیبی شدید آن ها با نافلزات هرگز به عنوان مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار نمی گیرند.
شعاع اتمی این عناصر با افزایش عدد اتمی افزایش می یابد. چون شعاع اتمی این فلزات بزرگتر از سایر عناصر دیگر می باشد به همین جهت با دیگر فلزات آلیاژ نمی دهند و فقط با یکدیگر آلیاژ می دهند.
برای مثال سدیم با پتاسیم آلیاژ مایعی را ایجاد می کند که به عنوان سرد کننده و منتقل کننده ی حرارت در راکتورهای هسته ای مورد استفاده قرار می گیرد.
پتانسیل الکتروشیمیایی این فلزات زیاد است، بنابر این فعالیت شیمیایی بسیار زیادی از خود نشان می دهند.
فلزات قلیایی با اکثر نافلزات به ویژه هالوژن ها یا نمک سازها به شدت ترکیب شده و اغلب همرا با شعله و انتشار الکترون است. علت انتشار الکترون این است که حرارت واکنش زیاد بوده و موجب کندن الکترون از اتم های این فلزات می گردد
هالوژن ها:
شناخت عناصر و مهم تر از آن تسلط بر روی نوع دسته بندی و علم به مکان آنها در جدول تناوبی کمک می کند تا بتوان مشخصات و ویژگی های آنها را حدس زد و به خوبی از آنها استفاده کرد .
دسته بندی های کلی ای را برای جدول سحر آمیز مندلیف آورده اند که از جالب ترین دسته هایی که نیز خواصی جالب دارند می توان به گروه 17 یا همان هالوژن ها اشاره کرد. ابتدا در این قسمت به دسته بندی عناصر بر اساس آرایش الکترونی می پردازیم سپس به خواص عمومی هالوژنها اشاره می کنیم بعد از آن به سراغ آشنایی کامل از عناصر تشکیل دهنده ی این گروه می رویم.
عناصر را می توان بر اساس آرایش الکترونی آنها طبقه بندی کرد:
1.گازهای نجیب: در جدول تناوبی ، گازهای نجیب در انتهای هر تناوب در گروه 0 (صفر) جای دارند. این عناصر گازهای بی رنگ، تک اتمی ، دیا مغناطیسی و از نظر شیمیایی غیر فعالند. بجز هلیم (که آرایش الکترونی 1s2 دارند) تمام گازهای نجیب آرایش الکترونی ns2np6 که نظمی بسیار پایدار است، دارند.
2. عناصر نماینده: این عناصر گروههای A جدول تناوبی را تشکیل می دهند و شامل فلزات و نافلزات هستند . خواص شیمیایی این عناصر بسیار متنوع است . بعضی از آنها دیامغناطیس و بعضی دیگر پارامغناطیس هستند. ولی ترکیبات این عناصر دیا مغناطیس و بی رنگ اند. پوسته های الکترونی درونی تمام این عناصر ، کامل یا پایدارند(ns2np6). اما بیرونی ترین پوسته در این عناصر ، از عنصری به عنصر بعدی در
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 27
آبکاری فلزات
نگاه کلی
فرایند آبکاری معمولا″ با فلزات گرانبها چون طلا و نقره و کروم جهت افزایش ارزش فلزات پایه مانند آهن و مس و غیره و همچنین ایجاد روکشی بسیار مناسب (در حدود میکرومتر) برای استفاده از خواص فلزات روکش کاربرد دارد. این خواص میتواند رسانایی الکتریکی و جلوگیری از خوردگی باشد. فعل و انفعال بین فلزها با واسطههای محیطی موجب تجزیه و پوسیدگی آنها میشود چون فلزها میل بازگشت به ترکیبات ثابت را دارند. پوسیدگی فلز ممکن است به صورت شیمیایی(توسط گازهای خشک و محلولهای روغنی گازوئیل و نفت و مانند اینها) و یا الکتروشیمیایی (توسط اسیدها و بازها و نمکها) انجام پذیرد. طبیعت و میزان خوردگی به ویژگیهای آن فلز٬ محیط و حرارت وابسته است. روشهای زیادی برای جلوگیری از خوردگی وجود دارد که یکی از آنها ایجاد روکشی مناسب برای فلزها میباشد و معمولترین روشهای روکش فلزها عبارتنداز: رنگین کردن فلزات ٬ لعابکاری ٬ آبکاری با روکش پلاستیک٬ حفاظت کاتدیک و آبکاری با فلزات دیگر.
اصول آبکاری
به طور کلی ترسیب فلز با استفاده از یک الکترولیت را میتوان به صورت واکنش زیر نشان داد:
فلز
ترسیب فلز با روشهای زیر انجام میشود:
آبکاری الکتریکی
در این روش ترسیب گالوانیک یک فلز بر پایه واکنشهای الکتروشیمیایی صورت میگیرد. هنگام الکترولیز در سطح محدود الکترود/الکترولیت در نتیجه واکنشهای الکتروشیمیایی الکترونها یا دریافت میشوند (احیا) و یا واگذار میشوند (اکسیداسیون). برای اینکه واکنشها در جهت واحد مورد نظر ادمه یابند لازم است به طور مداوم از منبع جریان خارجی استفاده شود. واکنشهای مشخص در آند و کاتد همچنین در الکترولیت همیشه به صورت همزمان صورت میگیرند. محلول الکترولیت باید شامل یونهای فلز رسوبکننده باشد و چون یونهای فلزها دارای بار مثبت می باشند به علت جذب بارهای مخالف تمایل به حرکت در جهت الکترود یا قطبی که دارای الکترون اضافی میباشد (قطب منفی یا کاتد) را دارند. قطب مخالف که کمبود الکترون دارد قطب مثبت یا آند نامیده میشود. به طور کلی سیکل معمول پوششدهی را میتوان به صورت زیر در نظر گرفت : : - یک اتم در آند یک یا چند الکترون از دست میدهد و در محلول پوششدهی به صورت یون مثبت در میآید. - یون مثبت به طرف کاتد یعنی محل تجمع الکترونها جذب شده و در جهت آن حرکت میکند . - این یون الکترونهای از دست داده را در کاتد به دست آورده و پس از تبدیل به اتم به صورت جزیی از فلز رسوب میکند.
قوانین فارادی
قوانین فارادی که اساس آبکاری الکتریکی فلزها را تشکیل میدهند نسبت بین انرژی الکتریکی و مقدار عناصر جا به جا شده در الکترودها را نشان میدهند.
قانون اول: مقدار موادی که بر روی یک الکترود ترسیب میشود مستقیما″ با مقدار الکتریسیتهای که از الکترولیت عبور میکند متناسب است.
قانون دوم :مقدار مواد ترسیب شده با استفاده از الکترولیتهای مختلف توسط مقدار الکتریسیته یکسان به صورت جرمهایی با اکیوالان مساوی از آنهاست.
بر اساس این قوانین مشخص شده است که 96500 کولن الکتریسیته (یک کولن برابر است با جریان یک آمپر در یک ثانیه) لازم است تا یک اکیوالان گرم از یک عنصر را رسوب دهد یا حل کند.
آبکاری بدون استفاده از منبع جریان خارجی
هنگام ترسیب فلز بدون استفاده از منبع جریان خارجی الکترونهای لازم برای احیای یونهای فلزی توسط واکنشهای الکتروشیمیایی تامین میشوند. بر این اساس سه امکان وجود دارد:
ترسیب فلز به روش تبادل بار (تغییر مکان) یا فرایند غوطهوری: اساس کلی این روش بر اصول جدول پتانسیل فلزها پایهریزی شده است. فلزی که باید پوشیده شود باید پتانسیل آن بسیار ضعیفتر (فلز فعال) از پتانسیل فلز پوشنده (فلز نجیب) باشد. و فلزی که باید ترسیب شود باید در محلول به حالت یونی وجود داشته باشد. برای مثال به هنگام غوطهور نمودن یک میله آهنی در یک محلول سولفات مس فلز آهن فعال است و الکترون واگذار میکند و به شکل یون آهن وارد محلول میشود. دو الکترون روی میله آهن باقی میماند. یون مس دو الکترون را دریافت کرده احیا میشود و بین ترتیب مس روی میله آهن میچسبد. و هنگامی که فلز پایه که باید پوشیده شود (مثلا آهن) کاملا″ توسط
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 15 صفحه
قسمتی از متن .doc :
هالوژن ها و فلزات قلیایی
فلزلا قلیایی
فلزات قلیایی که عبارت اند از: لیتیم، سدیم، پتاسیم، روبیدیم، سزیم، فرانسیم هرگز در طبیعت به حالت آزاد یافت نمی شوند و بیش تر در ترکیبات با دیگر عناصر مخلوط و ترکیب شده اند. این عناصر می توانند با تقریبا همه ی نافلزات ترکیب شوند.
سدیم و پتاسیم در طبیعت فراوان اند اما دیگر عناصر این گروه نسبتا کمیاب اند. فرانسیم که به مقدار بسیار کم در طبیعت یافت می شود، عنصری رادیواکتیو است.
سطح تازه فلزات قلیایی(برش تازه ی آن) دارای جلای فلزی نقره فام است. هادی الکتریسیته و حرارت می باشند. این فلزات نرم هستند و نقطه ی ذوب بسیار کمی دارند. به علاوه تمام این فلزات در شبکه مکعب مرکزدار متبلور می شوند.
در فلزات قلیایی با افزایش شماره ی اتمی نقطه ی ذوب و جوش منظما کاهش می باند. به موازات این کاهش، سختی نیز کم و کم تر می شود مثلا لیتیم به دشواری با چاقو بریده می شود ولی سایر عناصر قلیایی نرم ترند.
بنابر این از ابتدای گروه تا انتهایش یک سیر نزولی را در رابطه با نقطه ی ذوب، نقطه ی جوش و همچنین سختی عناصر شاهد هستیم.
قابلیت تراکم فلزات قلیایی بسیار زیاد است. به علت نرم بودن، استحکام کافی نداشتن، قابلیت تراکم و همچنین میل ترکیبی شدید آن ها با نافلزات هرگز به عنوان مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار نمی گیرند.
شعاع اتمی این عناصر با افزایش عدد اتمی افزایش می یابد. چون شعاع اتمی این فلزات بزرگتر از سایر عناصر دیگر می باشد به همین جهت با دیگر فلزات آلیاژ نمی دهند و فقط با یکدیگر آلیاژ می دهند.
برای مثال سدیم با پتاسیم آلیاژ مایعی را ایجاد می کند که به عنوان سرد کننده و منتقل کننده ی حرارت در راکتورهای هسته ای مورد استفاده قرار می گیرد.
پتانسیل الکتروشیمیایی این فلزات زیاد است، بنابر این فعالیت شیمیایی بسیار زیادی از خود نشان می دهند.
فلزات قلیایی با اکثر نافلزات به ویژه هالوژن ها یا نمک سازها به شدت ترکیب شده و اغلب همرا با شعله و انتشار الکترون است. علت انتشار الکترون این است که حرارت واکنش زیاد بوده و موجب کندن الکترون از اتم های این فلزات می گردد
هالوژن ها:
شناخت عناصر و مهم تر از آن تسلط بر روی نوع دسته بندی و علم به مکان آنها در جدول تناوبی کمک می کند تا بتوان مشخصات و ویژگی های آنها را حدس زد و به خوبی از آنها استفاده کرد .
دسته بندی های کلی ای را برای جدول سحر آمیز مندلیف آورده اند که از جالب ترین دسته هایی که نیز خواصی جالب دارند می توان به گروه 17 یا همان هالوژن ها اشاره کرد. ابتدا در این قسمت به دسته بندی عناصر بر اساس آرایش الکترونی می پردازیم سپس به خواص عمومی هالوژنها اشاره می کنیم بعد از آن به سراغ آشنایی کامل از عناصر تشکیل دهنده ی این گروه می رویم.
عناصر را می توان بر اساس آرایش الکترونی آنها طبقه بندی کرد:
1.گازهای نجیب: در جدول تناوبی ، گازهای نجیب در انتهای هر تناوب در گروه 0 (صفر) جای دارند. این عناصر گازهای بی رنگ، تک اتمی ، دیا مغناطیسی و از نظر شیمیایی غیر فعالند. بجز هلیم (که آرایش الکترونی 1s2 دارند) تمام گازهای نجیب آرایش الکترونی ns2np6 که نظمی بسیار پایدار است، دارند.
2. عناصر نماینده: این عناصر گروههای A جدول تناوبی را تشکیل می دهند و شامل فلزات و نافلزات هستند . خواص شیمیایی این عناصر بسیار متنوع است . بعضی از آنها دیامغناطیس و بعضی دیگر پارامغناطیس هستند. ولی ترکیبات این عناصر دیا مغناطیس و بی رنگ اند. پوسته های الکترونی درونی تمام این عناصر ، کامل یا پایدارند(ns2np6). اما بیرونی ترین پوسته در این عناصر ، از عنصری به عنصر بعدی در
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 6
فلزات سنگین در کشاورزی و محیطزیست جیوه (Hg)
منشأ اصلی جیوه، سوخت ذغالسنگ و نفت و مشتقات آن بوده، تخریب فیزیکی و شیمیائی سنگها، سالانه در حدود ۲۳۰تُن جیوه به دریاها و اقیانوسها میافزاید.
مشخصات عمومی
عدد اتمی: ۸۰، وزن اتمی: ۶/۲۰۰
چگالی: ۵/۱۳، غیرقابل حل در آب
نقطهٔ جوش: بالاتر از ۳۵۷ درجهٔ سانتیگراد
نقطهٔ انجماد: ۳۹- درجهٔ سانتیگراد
فشار بخار در ۲۰ درجهٔ سانتیگراد، ۲۶/۰ پاسکال
چگالی نسبی بخار نسبت به هوا: ۹۳/۶
ترکیبات سمی و خطرناک: فنیل مرکور و الکوکسی الکیل و ترکیبات الکیل و جیوهٔ متیله
منابع (استحصال)
منشأ اصلی جیوه، سوخت ذغالسنگ و نفت و مشتقات آن بوده، تخریب فیزیکی و شیمیائی سنگها، سالانه در حدود ۲۳۰تُن جیوه به دریاها و اقیانوسها میافزاید. انواع ترکیبات جیوه، سمیّت متفاوتی دارند و از این جهت، ترکیباتی بویائی جیوه مانند فنیل مرکور و الکوکسی الکیل، کمترین سمیّت و ترکیبات اکلیل، بیشترین سمیّت را دارند.
اثر جیوه در گیاه
براساس خاصیت سمی جیوه بر موجودات زنده، استفاده از جیوه و ترکیبات آن در قارچکشها اهمیت زیادی دارد. از این موارد برای از بین بردن قارچها استفاده میشود.
اثر جیوه بر حیوانات
اکلیل مرکوری که از جمله ترکیبات جیوه هستند، دارای اثرات مخربی در موجودات زندهاند. این ترکیبات توسط عمل موجودات ریز غیرهوازی تولید میشوند. این فعل و انفعالات در گل و لای رودخانهها یا دریاچهها صورت میگیرد. موجودات ذرهبینی این عمل را در رودهٔ بعضی از جانداران انجام میدهند. متیل مرکوریها خطرناکترین و سمّیترین اکلیل مرکوری هستند که به طریق مستقیم یا غیرمستقیم وارد محیطزیست میشوند. نقش مستقیم استفاده از متیل مرکوریها بر روی دانهها نمایان است اما نقش دیگر آنها بهصورت محصول فرعی فرآیندهای صنعتی به آبهای طبیعی رها میشوند، اما زمانی که این ترکیبات توسط موجودات زیستی متیله شوند، به ترکیبات فرّاری تبدیل و از آب رها میشوند.اولین علایم شناخته شده و خطرناک متیلهٔ جیوه در اواخر سال ۱۹۵۳ در ژاپن دیده شد که توضیح آن و نحوهٔ اثر آن در ماهیها در آینده گفته خواهد شد.آنچه مهم است این است که غذا خطرناکترین اثر سمّی جیوه را برای اغلب مردم نشان داده زیرا براساس شواهد علمی و تاریخی، در حالی که حد FDA برای جیوه در هوا ۵/۰ میلیگرم در کیلوگرم بوده، میزان آن در ماهیهای مصرف شده در حادثهٔ ۱۹۵۳ ژاپن بین ۵ تا ۲۰ میلیگرم در کیلوگرم بوده که در اینجا فاجعه بیشتر قابل لمس میگردد.
اثرات فیزیولوژیکی جیوه
ترکیبات اکلیل، فنیل مرکور و الکوکسی اکلیل به خوبی در چربیها حل شده، ضمناً بسیار پایدارند. بنابراین در صورتی که در بافتهای دام و انسان انباشته شوند، مکانیسم تنفسی را مختل میسازند.انواع ترکیبات کاتیونی جیوه جذب ذرات خاک گردیده، بهصورت فسفات، کربنات و سولفور جیوه تهنشین شده، نمیتوانند در نیمرخ خاک، انتقال یابند. لذا جابهجائی ترکیبات جیوه جز به حالت بخار ناچیز است.امروزه با توجه به توسعهٔ کاربرد جیوه در صنایع دندانپزشکی و نیز شیوع بیماریهای دهان و دندان توجه به کاربرد جیوه در پر کردن دندان و عوارض ناشی از آن نیز مورد توجه میباشد.جیوه از سمّیترین فلزاتی است که انسان با آن مواجه است و حتی از سرب و ارسنیک نیز سمّیتر است. بخار جیوه از مادهٔ پرکنندهٔ دندان (نقره ـ جیوه) در ۲۴ ساعت روز و ۳۶۵ روز سال آزاد میشود.تحقیقات نشان میدهد که ۱۰۰ ـ ۸۰ درصد بخار جیوهٔ استنشاق شده، از ریهها به خون و در نهایت به مغز و سایر ارگانها و بافتهای بدن میرسد. بیش از ۷۵ درصد مردم دندان پرکرده دارند و بهطور مداوم با یک مادهٔ سمّی مواجه هستند. در مورد ناباوری مربوط به جیوه، مطالب جالب توجهی وجود دارد. در بسیاری از موارد زنان و مردان بهخاطر مواجهه با مقادیر زیاد جیوهٔ ناشی از پر کردن دندان و جیوهٔ موجود در غذا و محیط ناباور میشوند. ناباوری در زنان بهصورت اختلال هورمونی بروز میکند که از لقاح جلوگیری میکند در حالی که در مردان باعث نقص در حرکت یا بقای اسپرم میشود.بیش از ۱۵۰ سال از مصرف آمالگام بهعنوان مادهٔ ترمیمی در دندانپزشکی میگذرد. آمالگام آلیاژی است که از ۶۰ ـ ۴۵ درصد جیوه ساخته شده که با نقره، قلع، روی و مس مخلوط میشود و جهت ترمیم و بازسازی قسمتهای از بینرفتهٔ دندانها بهکار میرود. بهطور متوسط هر فرد حداقل ۵ گرم جیوه در دندانهای پرکردهٔ خود با آمالگام دارد. در مطالعات انجام شده، سطح مواجههٔ روزانه بیش از حد ایمنی بوده است. بهطور متوسط از آمالگام دندان، روزانه ۳ ـ ۵/۰ میکروگرم جیوه وارد بدن میشود.جیوه در فرم جامعه ناپایدار بوده، لذا بخار جیوه از مادهٔ پرکنندهٔ دندان بهصورت یونهای جیوه و ذرات فلزی بهطور مداوم آزاد میشود. بهویژه پس از مسواک زدن و آدامس جویدن، سطوح بالائی از جیوه در هوای بازدمی آزاد میشود. بنابراین جیوه از طریق مخاط دهان، ریهها و دستگاه گوارش جذب میشود.
امروزه در بیشتر کشورهای پیشرفته، استفاده از آمالگام برای زنان و کودکان محدود و ممنوع شده است و موادی مانند طلا، چینی و صمغهای مرکب جایگزین آن شدهاند. جالب است بدانید میزان جیوه در بافتهای جنینی، نوزاد و شیرخواران مستقیماً با تعداد دندانهای پرشده با آمالگام مادر ارتباط دارد.یکی از مسائل مهم تاریخی در مورد جیوه، مسمومیت ناشی از جیوهٔ متیله (Mercure Methyle) میباشد که سبب اختلال در سیستم اعصاب و بروز مسمومیت هموگیر جیوهٔ متیله و مرگ در خرچنگها، صدفها، ماهیها و امراض تناسلی (جنین) شده است. در سال ۱۹۵۳ میلادی بیماری اسرارآمیز در شهر مینیتامای ژاپن شایع شد که ۴۵ نفر در اثر آن جان سپردند. بیماران دردهای بسیار سختی کشیدند و کودکان افلیج، کور یا کر به دنیا آمدند.
یک بررسی طولانی نشان داد که بیماری میناماتا ناشی از متیل جیوهای است که در تهیهٔ ازت بهکار میرود و بعد از راه فاضلاب دفع شده، آنها را آلوده میکند. زیانهای جیوه بسیار زیاد است و با تغلیظ در ماهیها سبب شکستن کروموزمها و نابودی سلولهای اعضاء بدن بهخصوص سلولهای اعصاب گردیده، در ایجاد پیری زودرس نقش دارد.
مصارف (کاربردهای) جیوهجیوه معمولاً در صنایع پلاستیکی، کشاورزی (قارچکشها و مواد ضدعفونی کنندهٔ بذر) و