مروری بر تاریخ خراسان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 70

مروری بر تاریخ خراسان

منشاء و ماهیت اقوام اولیه ساکن در خراسان چندان مشخص نیست و اشاراتی که جسته گریخته در برخی از متون به اقوام یا حوادثی در این سامان شده به طور محدود آگاهیهای ناچیزی به ما می دهد . در اوستا اسامی 16 شهر ذکر شده است که در واقع خط سیر آریاییها در اوایل هزاره اول پیش از میلاد بوده اند . آن شهرها عمدتاً در قلمرو خراسان بزرگ قرار داشته اند . برخی بومیان خراسان را «آسیایی » ذکر کرده اند که در حدود سه هزار سال پیش ، درمقابل هجوم آریاها مغلوب شده اند . نام آسیایی برای اقوام ساکن در آن منطقه در هجوم اولیه آریائیها ( حدود چهار هزار سال پیش ) به شمال شرق ایران در متون نیز آمده است بنابراین می توانیم ساکنین کهن خراسان را اقوام «آسیایی » بنامیم که در اوایل هزاره دوم پیش از میلاد توفیق یافته اند هجوم آریاها را به شمال خراسان دفع کنند ولی در اوایل هزاره اول پیش از میلاد مقهور آریائی ها شده اند. شاخه هایی از آریائیها پس از ورود به ایران در بدو امر گویا خراسان را برای استقرار برگزیدند و در آن سرزمین شهرهای «شادی بخش » بنیان نهادند .

در دوران ماد حد شرقی قلمرو تحت سلطه پادشاهان آن سلسله شمال خراسان یا سرزمین پارت بود . در جنوب خراسان مردم پارسی نژاد دامداری بنام ( ساگارتیان ) زندگی می کردند که عملا مستقل بودند و احتمالا در اوایل سلطنت هوخشتره(635 ق.م) دولت ماد توانسته است با دشواری از آنها خراج بگیرد

در دوره هخامنشی خراسان شمالی از جنوب تا حدود خواف ، تربت حیدریه و کاشمر فعلی مسکن پارتها بود و پرثو نامیده می شد و خراسان جنوبی مسکن ساگارتیها که هر دو تیره هایی از اقوام آریایی بودند . اقامت قوم پارت در شمال خراسان سابقه ای طولقانی داشته و آشوریان آن ایالت را می شناختند . زیرا در کتیبه « اسرهدون» در سال 673 پیش از میلاد از آن بنام « پارتاک کا » یاد شده و ساگارتیان حداقل از قرن پنجم پیش از میلاد جنوب خراسان اقامت داشتند زیرا هرودت ( 484-425 پ.م) از آن قوم در ردیف اقوام شرقی دیگر نام برده است . خراسان در سال 548پ.م به تصرف کورش هخامنشی درآمد . در دوره هخامنشی شمال خراسان ( قلمرو پارتیان جزو ایالت شانزدهم و جنوب خراسان (ساگارتیه )) جزو ایالت چهاردهم بودو حکومت هخامنشی در هردو ایالت شاهد ناآرامی و طغیان بود .

بر اساس کتیبه تخت جمشید در سال 490 پیش از میلاد و اواخر دوران پادشاهی داریوش پارت و ساگارتیه ( سرتاسر خراسان ) تابع و خراجگزار هخامنشیان بود اما گویا حداقل نواحی شمالی خراسان یا سرزمین پارت غالب اوقات ناآرام و برای هخامنشیان ناامن بوده به طوریکه سلاطین هخامنشی در سفرهای شرقی خود سعی می کردند حتی الامکان به سرعت از پارت بگذرند . ناآرامی و عدم فرمانبرداری پارتیان در دوران اسکندر و سلوکیان نیز ادامه یافت . ساتراپ ایرانی بود اما از همان ابتدا در کنار او ناظر مقدونی الاصل که فرمانروایی قوای مسلح نیز بود حضور داشت و بر اوضاع نظارت می کرد سخت گیری عمال حکومت سلوکی درپارت حس انتقامجویی و طرد بیگانه را در قبایل پارتی بریم انگیخت و ‌آنها در فرصت مناسب به سلوکیان شبیخون میزدند . ازجمله دو برادر بنام « اشک » و «تیرداد » در مقابل سخت گیریهای « فرکلس »والی انتیوخوس در « استوا » براوشوریدند و در جریان یک مقابله او را شکست دادند . و پارت را از سلطه مقدونیان خارج کردند بلافاصله بعد از این قیام اشک به عنوان نخستین پادشاه در شهر « آساک » پادشاهی خود را اعلام کرد.

سرزمین پارت در زمان فرهاد دوم اشکانی (130پ.م) توسط سکاها ویران شد و فرهاد در نبرد با آنان کشته شد .

مجد وعظمت پارت در زمان مهرداد دوم اشکانی به کمال رسید او بسیاری از قبایل همجوار را به حکومت پارت منضم ساخت احتمالاً جنوب خراسان یا ساگارتیه نیز در همین دوران به پارت ملحق شد وس اگارتیان در پارتیان مستهلک شدند .

دولت پارت که از اواخر قرن دوم میلادی رو به انحطاط گذاشته بو.د درسال 224 میلادی توسط اردشیر ساسانی منقرض شد . خراسان در دوران ساسانیان یکی ازبخشهای چهار گانه ایران بود . شاهزادگانی که در خراسان به حکومت می رسیدند لقب « کوشان شاه »می گرفتند . درمیان پادشاهان ساسانی شاهپور اول ، هرمز اول ، بهرام اول و بهرام دوم پیش از سلطنت حکومت خراسان را داشتند و در دوران حکومت هرمز بر خراسان در سال 283 م شورشی مردمی بر علیه او شکل گرفت . در دوران ساسانیان شمال خراسان توسط اقوام وحشی « خیونی » یا « هپتالی » تهدید می شد و مورد حمله قرار میگرفت هجومهای مکرر آنها به خراسان بعد از مرگ شاپور صورت می گرفت . بهرام پنجم ساسانی شخصا در شمال خراسان به مقابله آنها رفت و برآنها پیروز شد و آن سامان آرامش یافت اما آنها در جنوب خراسان همواره حضور داشتند ، در بررسیهای اخیر باستان شناسی آثاری از آنها در منطقه بیرجند دیده شده و در متون تاریخی هپتالیان تا ظهور اسلام بر قهستان مسلط بوده و از معارضین عمده مسلمانان در آغاز فتح خراسان بوده اند.

در سال 31 ه.ق مسلمانان به فرماندهی احنف بن قیس رهسپار خراسان شدند و به سرعت سرتاسر خراسان را فتح کردند در سال 52 هجری خراسان مورد حمله سپاهیان بنی امیه واقع شد در آن واقعه دو سردار بی رحم بنی امیه « مهلب بن ابی صغره » و «قتیبه بن مسلم باهلی » تا سال 87 ه.ق درخراسان به جنگ و کشتار مشغول بودند.

در سال 130 ه.ق ابومسلم خراسانی بر علیه بنی امیه قیام کرد و آن قیام منجر به شکست نصربن سیار فرمانروای عرب خراسان شد و سرزمین خراسان به تصرف طرفداران بنی عباس درآمد .

در سال 193 ه.ق هارون الرشید که به خراسان آمده بود در سناباد توس درگذشت ودرسال 200 هجری مامون حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع) را به مرو در خراسان دعوت کرد در سال 203 هجری قمری حضرت امام رضا (ع) رد سناباد به دستور مامون ، شهید و پیکر پاکش در مجاورت گور هارون الرشید به خاک سپرده شد در سال 205 هجری خراسان به وسیله طاهر بن حسین « ذوالیمینین » استقلال نسبی یافت و رد سال 283 ه .ق ضمیمه متصرفات عمر و لیث صفاری شد و پس از غلبه امیر اسماعیل سامانی بر عمر و لیث در سال 287 ه.ق خراسان جزو قلمرو سامانیان گردید.

در سال 383ه.ق غزنویان توسط سامانیان به خراسان دعوت شدند و تا 438 ه.ق حاکم خراسان بودند از آن به بعد سلجوقیان بر خراسان مسلط شدند و به همت وزرای

مروری بر تاریخ خراسان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 70

مروری بر تاریخ خراسان

منشاء و ماهیت اقوام اولیه ساکن در خراسان چندان مشخص نیست و اشاراتی که جسته گریخته در برخی از متون به اقوام یا حوادثی در این سامان شده به طور محدود آگاهیهای ناچیزی به ما می دهد . در اوستا اسامی 16 شهر ذکر شده است که در واقع خط سیر آریاییها در اوایل هزاره اول پیش از میلاد بوده اند . آن شهرها عمدتاً در قلمرو خراسان بزرگ قرار داشته اند . برخی بومیان خراسان را «آسیایی » ذکر کرده اند که در حدود سه هزار سال پیش ، درمقابل هجوم آریاها مغلوب شده اند . نام آسیایی برای اقوام ساکن در آن منطقه در هجوم اولیه آریائیها ( حدود چهار هزار سال پیش ) به شمال شرق ایران در متون نیز آمده است بنابراین می توانیم ساکنین کهن خراسان را اقوام «آسیایی » بنامیم که در اوایل هزاره دوم پیش از میلاد توفیق یافته اند هجوم آریاها را به شمال خراسان دفع کنند ولی در اوایل هزاره اول پیش از میلاد مقهور آریائی ها شده اند. شاخه هایی از آریائیها پس از ورود به ایران در بدو امر گویا خراسان را برای استقرار برگزیدند و در آن سرزمین شهرهای «شادی بخش » بنیان نهادند .

در دوران ماد حد شرقی قلمرو تحت سلطه پادشاهان آن سلسله شمال خراسان یا سرزمین پارت بود . در جنوب خراسان مردم پارسی نژاد دامداری بنام ( ساگارتیان ) زندگی می کردند که عملا مستقل بودند و احتمالا در اوایل سلطنت هوخشتره(635 ق.م) دولت ماد توانسته است با دشواری از آنها خراج بگیرد

در دوره هخامنشی خراسان شمالی از جنوب تا حدود خواف ، تربت حیدریه و کاشمر فعلی مسکن پارتها بود و پرثو نامیده می شد و خراسان جنوبی مسکن ساگارتیها که هر دو تیره هایی از اقوام آریایی بودند . اقامت قوم پارت در شمال خراسان سابقه ای طولقانی داشته و آشوریان آن ایالت را می شناختند . زیرا در کتیبه « اسرهدون» در سال 673 پیش از میلاد از آن بنام « پارتاک کا » یاد شده و ساگارتیان حداقل از قرن پنجم پیش از میلاد جنوب خراسان اقامت داشتند زیرا هرودت ( 484-425 پ.م) از آن قوم در ردیف اقوام شرقی دیگر نام برده است . خراسان در سال 548پ.م به تصرف کورش هخامنشی درآمد . در دوره هخامنشی شمال خراسان ( قلمرو پارتیان جزو ایالت شانزدهم و جنوب خراسان (ساگارتیه )) جزو ایالت چهاردهم بودو حکومت هخامنشی در هردو ایالت شاهد ناآرامی و طغیان بود .

بر اساس کتیبه تخت جمشید در سال 490 پیش از میلاد و اواخر دوران پادشاهی داریوش پارت و ساگارتیه ( سرتاسر خراسان ) تابع و خراجگزار هخامنشیان بود اما گویا حداقل نواحی شمالی خراسان یا سرزمین پارت غالب اوقات ناآرام و برای هخامنشیان ناامن بوده به طوریکه سلاطین هخامنشی در سفرهای شرقی خود سعی می کردند حتی الامکان به سرعت از پارت بگذرند . ناآرامی و عدم فرمانبرداری پارتیان در دوران اسکندر و سلوکیان نیز ادامه یافت . ساتراپ ایرانی بود اما از همان ابتدا در کنار او ناظر مقدونی الاصل که فرمانروایی قوای مسلح نیز بود حضور داشت و بر اوضاع نظارت می کرد سخت گیری عمال حکومت سلوکی درپارت حس انتقامجویی و طرد بیگانه را در قبایل پارتی بریم انگیخت و ‌آنها در فرصت مناسب به سلوکیان شبیخون میزدند . ازجمله دو برادر بنام « اشک » و «تیرداد » در مقابل سخت گیریهای « فرکلس »والی انتیوخوس در « استوا » براوشوریدند و در جریان یک مقابله او را شکست دادند . و پارت را از سلطه مقدونیان خارج کردند بلافاصله بعد از این قیام اشک به عنوان نخستین پادشاه در شهر « آساک » پادشاهی خود را اعلام کرد.

سرزمین پارت در زمان فرهاد دوم اشکانی (130پ.م) توسط سکاها ویران شد و فرهاد در نبرد با آنان کشته شد .

مجد وعظمت پارت در زمان مهرداد دوم اشکانی به کمال رسید او بسیاری از قبایل همجوار را به حکومت پارت منضم ساخت احتمالاً جنوب خراسان یا ساگارتیه نیز در همین دوران به پارت ملحق شد وس اگارتیان در پارتیان مستهلک شدند .

دولت پارت که از اواخر قرن دوم میلادی رو به انحطاط گذاشته بو.د درسال 224 میلادی توسط اردشیر ساسانی منقرض شد . خراسان در دوران ساسانیان یکی ازبخشهای چهار گانه ایران بود . شاهزادگانی که در خراسان به حکومت می رسیدند لقب « کوشان شاه »می گرفتند . درمیان پادشاهان ساسانی شاهپور اول ، هرمز اول ، بهرام اول و بهرام دوم پیش از سلطنت حکومت خراسان را داشتند و در دوران حکومت هرمز بر خراسان در سال 283 م شورشی مردمی بر علیه او شکل گرفت . در دوران ساسانیان شمال خراسان توسط اقوام وحشی « خیونی » یا « هپتالی » تهدید می شد و مورد حمله قرار میگرفت هجومهای مکرر آنها به خراسان بعد از مرگ شاپور صورت می گرفت . بهرام پنجم ساسانی شخصا در شمال خراسان به مقابله آنها رفت و برآنها پیروز شد و آن سامان آرامش یافت اما آنها در جنوب خراسان همواره حضور داشتند ، در بررسیهای اخیر باستان شناسی آثاری از آنها در منطقه بیرجند دیده شده و در متون تاریخی هپتالیان تا ظهور اسلام بر قهستان مسلط بوده و از معارضین عمده مسلمانان در آغاز فتح خراسان بوده اند.

در سال 31 ه.ق مسلمانان به فرماندهی احنف بن قیس رهسپار خراسان شدند و به سرعت سرتاسر خراسان را فتح کردند در سال 52 هجری خراسان مورد حمله سپاهیان بنی امیه واقع شد در آن واقعه دو سردار بی رحم بنی امیه « مهلب بن ابی صغره » و «قتیبه بن مسلم باهلی » تا سال 87 ه.ق درخراسان به جنگ و کشتار مشغول بودند.

در سال 130 ه.ق ابومسلم خراسانی بر علیه بنی امیه قیام کرد و آن قیام منجر به شکست نصربن سیار فرمانروای عرب خراسان شد و سرزمین خراسان به تصرف طرفداران بنی عباس درآمد .

در سال 193 ه.ق هارون الرشید که به خراسان آمده بود در سناباد توس درگذشت ودرسال 200 هجری مامون حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع) را به مرو در خراسان دعوت کرد در سال 203 هجری قمری حضرت امام رضا (ع) رد سناباد به دستور مامون ، شهید و پیکر پاکش در مجاورت گور هارون الرشید به خاک سپرده شد در سال 205 هجری خراسان به وسیله طاهر بن حسین « ذوالیمینین » استقلال نسبی یافت و رد سال 283 ه .ق ضمیمه متصرفات عمر و لیث صفاری شد و پس از غلبه امیر اسماعیل سامانی بر عمر و لیث در سال 287 ه.ق خراسان جزو قلمرو سامانیان گردید.

در سال 383ه.ق غزنویان توسط سامانیان به خراسان دعوت شدند و تا 438 ه.ق حاکم خراسان بودند از آن به بعد سلجوقیان بر خراسان مسلط شدند و به همت وزرای

مروری بر تاریخ خراسان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 70

مروری بر تاریخ خراسان

منشاء و ماهیت اقوام اولیه ساکن در خراسان چندان مشخص نیست و اشاراتی که جسته گریخته در برخی از متون به اقوام یا حوادثی در این سامان شده به طور محدود آگاهیهای ناچیزی به ما می دهد . در اوستا اسامی 16 شهر ذکر شده است که در واقع خط سیر آریاییها در اوایل هزاره اول پیش از میلاد بوده اند . آن شهرها عمدتاً در قلمرو خراسان بزرگ قرار داشته اند . برخی بومیان خراسان را «آسیایی » ذکر کرده اند که در حدود سه هزار سال پیش ، درمقابل هجوم آریاها مغلوب شده اند . نام آسیایی برای اقوام ساکن در آن منطقه در هجوم اولیه آریائیها ( حدود چهار هزار سال پیش ) به شمال شرق ایران در متون نیز آمده است بنابراین می توانیم ساکنین کهن خراسان را اقوام «آسیایی » بنامیم که در اوایل هزاره دوم پیش از میلاد توفیق یافته اند هجوم آریاها را به شمال خراسان دفع کنند ولی در اوایل هزاره اول پیش از میلاد مقهور آریائی ها شده اند. شاخه هایی از آریائیها پس از ورود به ایران در بدو امر گویا خراسان را برای استقرار برگزیدند و در آن سرزمین شهرهای «شادی بخش » بنیان نهادند .

در دوران ماد حد شرقی قلمرو تحت سلطه پادشاهان آن سلسله شمال خراسان یا سرزمین پارت بود . در جنوب خراسان مردم پارسی نژاد دامداری بنام ( ساگارتیان ) زندگی می کردند که عملا مستقل بودند و احتمالا در اوایل سلطنت هوخشتره(635 ق.م) دولت ماد توانسته است با دشواری از آنها خراج بگیرد

در دوره هخامنشی خراسان شمالی از جنوب تا حدود خواف ، تربت حیدریه و کاشمر فعلی مسکن پارتها بود و پرثو نامیده می شد و خراسان جنوبی مسکن ساگارتیها که هر دو تیره هایی از اقوام آریایی بودند . اقامت قوم پارت در شمال خراسان سابقه ای طولقانی داشته و آشوریان آن ایالت را می شناختند . زیرا در کتیبه « اسرهدون» در سال 673 پیش از میلاد از آن بنام « پارتاک کا » یاد شده و ساگارتیان حداقل از قرن پنجم پیش از میلاد جنوب خراسان اقامت داشتند زیرا هرودت ( 484-425 پ.م) از آن قوم در ردیف اقوام شرقی دیگر نام برده است . خراسان در سال 548پ.م به تصرف کورش هخامنشی درآمد . در دوره هخامنشی شمال خراسان ( قلمرو پارتیان جزو ایالت شانزدهم و جنوب خراسان (ساگارتیه )) جزو ایالت چهاردهم بودو حکومت هخامنشی در هردو ایالت شاهد ناآرامی و طغیان بود .

بر اساس کتیبه تخت جمشید در سال 490 پیش از میلاد و اواخر دوران پادشاهی داریوش پارت و ساگارتیه ( سرتاسر خراسان ) تابع و خراجگزار هخامنشیان بود اما گویا حداقل نواحی شمالی خراسان یا سرزمین پارت غالب اوقات ناآرام و برای هخامنشیان ناامن بوده به طوریکه سلاطین هخامنشی در سفرهای شرقی خود سعی می کردند حتی الامکان به سرعت از پارت بگذرند . ناآرامی و عدم فرمانبرداری پارتیان در دوران اسکندر و سلوکیان نیز ادامه یافت . ساتراپ ایرانی بود اما از همان ابتدا در کنار او ناظر مقدونی الاصل که فرمانروایی قوای مسلح نیز بود حضور داشت و بر اوضاع نظارت می کرد سخت گیری عمال حکومت سلوکی درپارت حس انتقامجویی و طرد بیگانه را در قبایل پارتی بریم انگیخت و ‌آنها در فرصت مناسب به سلوکیان شبیخون میزدند . ازجمله دو برادر بنام « اشک » و «تیرداد » در مقابل سخت گیریهای « فرکلس »والی انتیوخوس در « استوا » براوشوریدند و در جریان یک مقابله او را شکست دادند . و پارت را از سلطه مقدونیان خارج کردند بلافاصله بعد از این قیام اشک به عنوان نخستین پادشاه در شهر « آساک » پادشاهی خود را اعلام کرد.

سرزمین پارت در زمان فرهاد دوم اشکانی (130پ.م) توسط سکاها ویران شد و فرهاد در نبرد با آنان کشته شد .

مجد وعظمت پارت در زمان مهرداد دوم اشکانی به کمال رسید او بسیاری از قبایل همجوار را به حکومت پارت منضم ساخت احتمالاً جنوب خراسان یا ساگارتیه نیز در همین دوران به پارت ملحق شد وس اگارتیان در پارتیان مستهلک شدند .

دولت پارت که از اواخر قرن دوم میلادی رو به انحطاط گذاشته بو.د درسال 224 میلادی توسط اردشیر ساسانی منقرض شد . خراسان در دوران ساسانیان یکی ازبخشهای چهار گانه ایران بود . شاهزادگانی که در خراسان به حکومت می رسیدند لقب « کوشان شاه »می گرفتند . درمیان پادشاهان ساسانی شاهپور اول ، هرمز اول ، بهرام اول و بهرام دوم پیش از سلطنت حکومت خراسان را داشتند و در دوران حکومت هرمز بر خراسان در سال 283 م شورشی مردمی بر علیه او شکل گرفت . در دوران ساسانیان شمال خراسان توسط اقوام وحشی « خیونی » یا « هپتالی » تهدید می شد و مورد حمله قرار میگرفت هجومهای مکرر آنها به خراسان بعد از مرگ شاپور صورت می گرفت . بهرام پنجم ساسانی شخصا در شمال خراسان به مقابله آنها رفت و برآنها پیروز شد و آن سامان آرامش یافت اما آنها در جنوب خراسان همواره حضور داشتند ، در بررسیهای اخیر باستان شناسی آثاری از آنها در منطقه بیرجند دیده شده و در متون تاریخی هپتالیان تا ظهور اسلام بر قهستان مسلط بوده و از معارضین عمده مسلمانان در آغاز فتح خراسان بوده اند.

در سال 31 ه.ق مسلمانان به فرماندهی احنف بن قیس رهسپار خراسان شدند و به سرعت سرتاسر خراسان را فتح کردند در سال 52 هجری خراسان مورد حمله سپاهیان بنی امیه واقع شد در آن واقعه دو سردار بی رحم بنی امیه « مهلب بن ابی صغره » و «قتیبه بن مسلم باهلی » تا سال 87 ه.ق درخراسان به جنگ و کشتار مشغول بودند.

در سال 130 ه.ق ابومسلم خراسانی بر علیه بنی امیه قیام کرد و آن قیام منجر به شکست نصربن سیار فرمانروای عرب خراسان شد و سرزمین خراسان به تصرف طرفداران بنی عباس درآمد .

در سال 193 ه.ق هارون الرشید که به خراسان آمده بود در سناباد توس درگذشت ودرسال 200 هجری مامون حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع) را به مرو در خراسان دعوت کرد در سال 203 هجری قمری حضرت امام رضا (ع) رد سناباد به دستور مامون ، شهید و پیکر پاکش در مجاورت گور هارون الرشید به خاک سپرده شد در سال 205 هجری خراسان به وسیله طاهر بن حسین « ذوالیمینین » استقلال نسبی یافت و رد سال 283 ه .ق ضمیمه متصرفات عمر و لیث صفاری شد و پس از غلبه امیر اسماعیل سامانی بر عمر و لیث در سال 287 ه.ق خراسان جزو قلمرو سامانیان گردید.

در سال 383ه.ق غزنویان توسط سامانیان به خراسان دعوت شدند و تا 438 ه.ق حاکم خراسان بودند از آن به بعد سلجوقیان بر خراسان مسلط شدند و به همت وزرای

مروری بر تاریخ خراسان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 70

مروری بر تاریخ خراسان

منشاء و ماهیت اقوام اولیه ساکن در خراسان چندان مشخص نیست و اشاراتی که جسته گریخته در برخی از متون به اقوام یا حوادثی در این سامان شده به طور محدود آگاهیهای ناچیزی به ما می دهد . در اوستا اسامی 16 شهر ذکر شده است که در واقع خط سیر آریاییها در اوایل هزاره اول پیش از میلاد بوده اند . آن شهرها عمدتاً در قلمرو خراسان بزرگ قرار داشته اند . برخی بومیان خراسان را «آسیایی » ذکر کرده اند که در حدود سه هزار سال پیش ، درمقابل هجوم آریاها مغلوب شده اند . نام آسیایی برای اقوام ساکن در آن منطقه در هجوم اولیه آریائیها ( حدود چهار هزار سال پیش ) به شمال شرق ایران در متون نیز آمده است بنابراین می توانیم ساکنین کهن خراسان را اقوام «آسیایی » بنامیم که در اوایل هزاره دوم پیش از میلاد توفیق یافته اند هجوم آریاها را به شمال خراسان دفع کنند ولی در اوایل هزاره اول پیش از میلاد مقهور آریائی ها شده اند. شاخه هایی از آریائیها پس از ورود به ایران در بدو امر گویا خراسان را برای استقرار برگزیدند و در آن سرزمین شهرهای «شادی بخش » بنیان نهادند .

در دوران ماد حد شرقی قلمرو تحت سلطه پادشاهان آن سلسله شمال خراسان یا سرزمین پارت بود . در جنوب خراسان مردم پارسی نژاد دامداری بنام ( ساگارتیان ) زندگی می کردند که عملا مستقل بودند و احتمالا در اوایل سلطنت هوخشتره(635 ق.م) دولت ماد توانسته است با دشواری از آنها خراج بگیرد

در دوره هخامنشی خراسان شمالی از جنوب تا حدود خواف ، تربت حیدریه و کاشمر فعلی مسکن پارتها بود و پرثو نامیده می شد و خراسان جنوبی مسکن ساگارتیها که هر دو تیره هایی از اقوام آریایی بودند . اقامت قوم پارت در شمال خراسان سابقه ای طولقانی داشته و آشوریان آن ایالت را می شناختند . زیرا در کتیبه « اسرهدون» در سال 673 پیش از میلاد از آن بنام « پارتاک کا » یاد شده و ساگارتیان حداقل از قرن پنجم پیش از میلاد جنوب خراسان اقامت داشتند زیرا هرودت ( 484-425 پ.م) از آن قوم در ردیف اقوام شرقی دیگر نام برده است . خراسان در سال 548پ.م به تصرف کورش هخامنشی درآمد . در دوره هخامنشی شمال خراسان ( قلمرو پارتیان جزو ایالت شانزدهم و جنوب خراسان (ساگارتیه )) جزو ایالت چهاردهم بودو حکومت هخامنشی در هردو ایالت شاهد ناآرامی و طغیان بود .

بر اساس کتیبه تخت جمشید در سال 490 پیش از میلاد و اواخر دوران پادشاهی داریوش پارت و ساگارتیه ( سرتاسر خراسان ) تابع و خراجگزار هخامنشیان بود اما گویا حداقل نواحی شمالی خراسان یا سرزمین پارت غالب اوقات ناآرام و برای هخامنشیان ناامن بوده به طوریکه سلاطین هخامنشی در سفرهای شرقی خود سعی می کردند حتی الامکان به سرعت از پارت بگذرند . ناآرامی و عدم فرمانبرداری پارتیان در دوران اسکندر و سلوکیان نیز ادامه یافت . ساتراپ ایرانی بود اما از همان ابتدا در کنار او ناظر مقدونی الاصل که فرمانروایی قوای مسلح نیز بود حضور داشت و بر اوضاع نظارت می کرد سخت گیری عمال حکومت سلوکی درپارت حس انتقامجویی و طرد بیگانه را در قبایل پارتی بریم انگیخت و ‌آنها در فرصت مناسب به سلوکیان شبیخون میزدند . ازجمله دو برادر بنام « اشک » و «تیرداد » در مقابل سخت گیریهای « فرکلس »والی انتیوخوس در « استوا » براوشوریدند و در جریان یک مقابله او را شکست دادند . و پارت را از سلطه مقدونیان خارج کردند بلافاصله بعد از این قیام اشک به عنوان نخستین پادشاه در شهر « آساک » پادشاهی خود را اعلام کرد.

سرزمین پارت در زمان فرهاد دوم اشکانی (130پ.م) توسط سکاها ویران شد و فرهاد در نبرد با آنان کشته شد .

مجد وعظمت پارت در زمان مهرداد دوم اشکانی به کمال رسید او بسیاری از قبایل همجوار را به حکومت پارت منضم ساخت احتمالاً جنوب خراسان یا ساگارتیه نیز در همین دوران به پارت ملحق شد وس اگارتیان در پارتیان مستهلک شدند .

دولت پارت که از اواخر قرن دوم میلادی رو به انحطاط گذاشته بو.د درسال 224 میلادی توسط اردشیر ساسانی منقرض شد . خراسان در دوران ساسانیان یکی ازبخشهای چهار گانه ایران بود . شاهزادگانی که در خراسان به حکومت می رسیدند لقب « کوشان شاه »می گرفتند . درمیان پادشاهان ساسانی شاهپور اول ، هرمز اول ، بهرام اول و بهرام دوم پیش از سلطنت حکومت خراسان را داشتند و در دوران حکومت هرمز بر خراسان در سال 283 م شورشی مردمی بر علیه او شکل گرفت . در دوران ساسانیان شمال خراسان توسط اقوام وحشی « خیونی » یا « هپتالی » تهدید می شد و مورد حمله قرار میگرفت هجومهای مکرر آنها به خراسان بعد از مرگ شاپور صورت می گرفت . بهرام پنجم ساسانی شخصا در شمال خراسان به مقابله آنها رفت و برآنها پیروز شد و آن سامان آرامش یافت اما آنها در جنوب خراسان همواره حضور داشتند ، در بررسیهای اخیر باستان شناسی آثاری از آنها در منطقه بیرجند دیده شده و در متون تاریخی هپتالیان تا ظهور اسلام بر قهستان مسلط بوده و از معارضین عمده مسلمانان در آغاز فتح خراسان بوده اند.

در سال 31 ه.ق مسلمانان به فرماندهی احنف بن قیس رهسپار خراسان شدند و به سرعت سرتاسر خراسان را فتح کردند در سال 52 هجری خراسان مورد حمله سپاهیان بنی امیه واقع شد در آن واقعه دو سردار بی رحم بنی امیه « مهلب بن ابی صغره » و «قتیبه بن مسلم باهلی » تا سال 87 ه.ق درخراسان به جنگ و کشتار مشغول بودند.

در سال 130 ه.ق ابومسلم خراسانی بر علیه بنی امیه قیام کرد و آن قیام منجر به شکست نصربن سیار فرمانروای عرب خراسان شد و سرزمین خراسان به تصرف طرفداران بنی عباس درآمد .

در سال 193 ه.ق هارون الرشید که به خراسان آمده بود در سناباد توس درگذشت ودرسال 200 هجری مامون حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع) را به مرو در خراسان دعوت کرد در سال 203 هجری قمری حضرت امام رضا (ع) رد سناباد به دستور مامون ، شهید و پیکر پاکش در مجاورت گور هارون الرشید به خاک سپرده شد در سال 205 هجری خراسان به وسیله طاهر بن حسین « ذوالیمینین » استقلال نسبی یافت و رد سال 283 ه .ق ضمیمه متصرفات عمر و لیث صفاری شد و پس از غلبه امیر اسماعیل سامانی بر عمر و لیث در سال 287 ه.ق خراسان جزو قلمرو سامانیان گردید.

در سال 383ه.ق غزنویان توسط سامانیان به خراسان دعوت شدند و تا 438 ه.ق حاکم خراسان بودند از آن به بعد سلجوقیان بر خراسان مسلط شدند و به همت وزرای

مروری بر تاریخ خراسان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 70

مروری بر تاریخ خراسان

منشاء و ماهیت اقوام اولیه ساکن در خراسان چندان مشخص نیست و اشاراتی که جسته گریخته در برخی از متون به اقوام یا حوادثی در این سامان شده به طور محدود آگاهیهای ناچیزی به ما می دهد . در اوستا اسامی 16 شهر ذکر شده است که در واقع خط سیر آریاییها در اوایل هزاره اول پیش از میلاد بوده اند . آن شهرها عمدتاً در قلمرو خراسان بزرگ قرار داشته اند . برخی بومیان خراسان را «آسیایی » ذکر کرده اند که در حدود سه هزار سال پیش ، درمقابل هجوم آریاها مغلوب شده اند . نام آسیایی برای اقوام ساکن در آن منطقه در هجوم اولیه آریائیها ( حدود چهار هزار سال پیش ) به شمال شرق ایران در متون نیز آمده است بنابراین می توانیم ساکنین کهن خراسان را اقوام «آسیایی » بنامیم که در اوایل هزاره دوم پیش از میلاد توفیق یافته اند هجوم آریاها را به شمال خراسان دفع کنند ولی در اوایل هزاره اول پیش از میلاد مقهور آریائی ها شده اند. شاخه هایی از آریائیها پس از ورود به ایران در بدو امر گویا خراسان را برای استقرار برگزیدند و در آن سرزمین شهرهای «شادی بخش » بنیان نهادند .

در دوران ماد حد شرقی قلمرو تحت سلطه پادشاهان آن سلسله شمال خراسان یا سرزمین پارت بود . در جنوب خراسان مردم پارسی نژاد دامداری بنام ( ساگارتیان ) زندگی می کردند که عملا مستقل بودند و احتمالا در اوایل سلطنت هوخشتره(635 ق.م) دولت ماد توانسته است با دشواری از آنها خراج بگیرد

در دوره هخامنشی خراسان شمالی از جنوب تا حدود خواف ، تربت حیدریه و کاشمر فعلی مسکن پارتها بود و پرثو نامیده می شد و خراسان جنوبی مسکن ساگارتیها که هر دو تیره هایی از اقوام آریایی بودند . اقامت قوم پارت در شمال خراسان سابقه ای طولقانی داشته و آشوریان آن ایالت را می شناختند . زیرا در کتیبه « اسرهدون» در سال 673 پیش از میلاد از آن بنام « پارتاک کا » یاد شده و ساگارتیان حداقل از قرن پنجم پیش از میلاد جنوب خراسان اقامت داشتند زیرا هرودت ( 484-425 پ.م) از آن قوم در ردیف اقوام شرقی دیگر نام برده است . خراسان در سال 548پ.م به تصرف کورش هخامنشی درآمد . در دوره هخامنشی شمال خراسان ( قلمرو پارتیان جزو ایالت شانزدهم و جنوب خراسان (ساگارتیه )) جزو ایالت چهاردهم بودو حکومت هخامنشی در هردو ایالت شاهد ناآرامی و طغیان بود .

بر اساس کتیبه تخت جمشید در سال 490 پیش از میلاد و اواخر دوران پادشاهی داریوش پارت و ساگارتیه ( سرتاسر خراسان ) تابع و خراجگزار هخامنشیان بود اما گویا حداقل نواحی شمالی خراسان یا سرزمین پارت غالب اوقات ناآرام و برای هخامنشیان ناامن بوده به طوریکه سلاطین هخامنشی در سفرهای شرقی خود سعی می کردند حتی الامکان به سرعت از پارت بگذرند . ناآرامی و عدم فرمانبرداری پارتیان در دوران اسکندر و سلوکیان نیز ادامه یافت . ساتراپ ایرانی بود اما از همان ابتدا در کنار او ناظر مقدونی الاصل که فرمانروایی قوای مسلح نیز بود حضور داشت و بر اوضاع نظارت می کرد سخت گیری عمال حکومت سلوکی درپارت حس انتقامجویی و طرد بیگانه را در قبایل پارتی بریم انگیخت و ‌آنها در فرصت مناسب به سلوکیان شبیخون میزدند . ازجمله دو برادر بنام « اشک » و «تیرداد » در مقابل سخت گیریهای « فرکلس »والی انتیوخوس در « استوا » براوشوریدند و در جریان یک مقابله او را شکست دادند . و پارت را از سلطه مقدونیان خارج کردند بلافاصله بعد از این قیام اشک به عنوان نخستین پادشاه در شهر « آساک » پادشاهی خود را اعلام کرد.

سرزمین پارت در زمان فرهاد دوم اشکانی (130پ.م) توسط سکاها ویران شد و فرهاد در نبرد با آنان کشته شد .

مجد وعظمت پارت در زمان مهرداد دوم اشکانی به کمال رسید او بسیاری از قبایل همجوار را به حکومت پارت منضم ساخت احتمالاً جنوب خراسان یا ساگارتیه نیز در همین دوران به پارت ملحق شد وس اگارتیان در پارتیان مستهلک شدند .

دولت پارت که از اواخر قرن دوم میلادی رو به انحطاط گذاشته بو.د درسال 224 میلادی توسط اردشیر ساسانی منقرض شد . خراسان در دوران ساسانیان یکی ازبخشهای چهار گانه ایران بود . شاهزادگانی که در خراسان به حکومت می رسیدند لقب « کوشان شاه »می گرفتند . درمیان پادشاهان ساسانی شاهپور اول ، هرمز اول ، بهرام اول و بهرام دوم پیش از سلطنت حکومت خراسان را داشتند و در دوران حکومت هرمز بر خراسان در سال 283 م شورشی مردمی بر علیه او شکل گرفت . در دوران ساسانیان شمال خراسان توسط اقوام وحشی « خیونی » یا « هپتالی » تهدید می شد و مورد حمله قرار میگرفت هجومهای مکرر آنها به خراسان بعد از مرگ شاپور صورت می گرفت . بهرام پنجم ساسانی شخصا در شمال خراسان به مقابله آنها رفت و برآنها پیروز شد و آن سامان آرامش یافت اما آنها در جنوب خراسان همواره حضور داشتند ، در بررسیهای اخیر باستان شناسی آثاری از آنها در منطقه بیرجند دیده شده و در متون تاریخی هپتالیان تا ظهور اسلام بر قهستان مسلط بوده و از معارضین عمده مسلمانان در آغاز فتح خراسان بوده اند.

در سال 31 ه.ق مسلمانان به فرماندهی احنف بن قیس رهسپار خراسان شدند و به سرعت سرتاسر خراسان را فتح کردند در سال 52 هجری خراسان مورد حمله سپاهیان بنی امیه واقع شد در آن واقعه دو سردار بی رحم بنی امیه « مهلب بن ابی صغره » و «قتیبه بن مسلم باهلی » تا سال 87 ه.ق درخراسان به جنگ و کشتار مشغول بودند.

در سال 130 ه.ق ابومسلم خراسانی بر علیه بنی امیه قیام کرد و آن قیام منجر به شکست نصربن سیار فرمانروای عرب خراسان شد و سرزمین خراسان به تصرف طرفداران بنی عباس درآمد .

در سال 193 ه.ق هارون الرشید که به خراسان آمده بود در سناباد توس درگذشت ودرسال 200 هجری مامون حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع) را به مرو در خراسان دعوت کرد در سال 203 هجری قمری حضرت امام رضا (ع) رد سناباد به دستور مامون ، شهید و پیکر پاکش در مجاورت گور هارون الرشید به خاک سپرده شد در سال 205 هجری خراسان به وسیله طاهر بن حسین « ذوالیمینین » استقلال نسبی یافت و رد سال 283 ه .ق ضمیمه متصرفات عمر و لیث صفاری شد و پس از غلبه امیر اسماعیل سامانی بر عمر و لیث در سال 287 ه.ق خراسان جزو قلمرو سامانیان گردید.

در سال 383ه.ق غزنویان توسط سامانیان به خراسان دعوت شدند و تا 438 ه.ق حاکم خراسان بودند از آن به بعد سلجوقیان بر خراسان مسلط شدند و به همت وزرای