شیو ه های تحقیق 23 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 27

شیوه‌هاى اصلی تحقیق

پرسشنامه

عوامل اخلالگری (آثار ناشی از پرسشگر)

مشاهده

تجربه

سایر شیوه های تحقیق

پرسشنامه

در درون جامعه‌شناسى ـ و شاید و استثناء مکتب تعامل‌گرائى نمادى ـ پرسشنامه مى‌تواند رایج‌ترین تکنیک تحقیق کاربردى باشد. در این مورد نیز باید به منابع مطالعاتى تخصصى اشاره کرد (از جمله آنگر ـ Anger، ۱۹۶۹؛ فیلیپس ـ Phillips، ۱۹۷۰؛ شویش ، ۱۹۷۳؛ هولم Holm ـ ؛ ۱۹۷۹ ـ ۱۹۷۵)؛ ما مى‌توانیم در این رابطه فقط ملاحظاتى چند براى جهت‌گیرى‌هاى نخستین داشته باشیم.

ابتدا تفکیک چند مطلب لازم مى‌نماید. از لحاظ محتواى پرسشنامه اغلب بین پرسش‌هاى‌ واقعى (مثلاً مربوط به سن، گذاران زندگی) و پرسش‌هاى مربوط به عقاید (مثلاً در مورد سیاستمداران یا نوعى کالا) تفاوت وجود دارد. تا آنجا که پرسش‌ها مربوط به باورها است، باز با کلیه مسائل نظرى و روش سنجش برداشت‌ها و اهمیت این برداشت‌ها براى رفتار واقعى مواجهیم (مثلاً رفتار انتخاب کنندگان، رفتار خریداران). بر این اساس آنچه در اینجا تحت عنوان ”آموزش پرسش‌ها“ عنوان شده، نقطه عطف نظرى‌اش را در تحقیق برداشت‌ها و همچنین در تحلیل اهمیت ”زبان“ به منزله ”محور اصلی“ فرآیندهاى ارتباطی، مى‌یابد.

براساس شکل پرسش‌گرى مى‌توان بین پرسش‌هاى شفاهى و کتبى فرق گذاشت. در مورد پرسش‌هاى کتبى مسائل نظارت خاصى مطرح مى‌شود، به‌علاوه پرسش‌هاى مجدد و تکمیلى (Rücklaudquote) مى‌تواند نتایج لازم را براى طرح برخى مسائل، از شکل اصلى خارج سازد. یکى از اشکال مهم پرسشگری، شیوه پرسش از طریق تلفن است که وقتى به‌کار برده مى‌شود که تسریع در رسیدن به نتایج، مورد نظر باشد.

برحسب بسامد، در مورد پرسشگرى یک‌باره یا چندباره تفاوت قائل مى‌شویم. گاه‌گاهى هم تحلیل‌هاى مقطعى و عرضى و یا طولى (Querschnitt) مطرح مى‌شود. در تحقیقات مبتنى بر مقاطع طولى جریانات و فرآیندهاى گسترش مورد آزمون قرار مى‌گیرند. به این ترتیب مثلاً نوع پرسش‌هاى مشابه در طى چند سال ”یا چند ماه“ دوباره در بین گروهى از افراد مشخص ارائه مى‌شود (فى‌المثل: تحول در برداشت‌هاى نسل جوان در مورد کار طى سال‌هاى ۱۹۷۰ ـ ۱۹۸۰) یا به همین گروه (مثلاً: تغییرات در برداشت‌هاى سیاسى آنان در تحقیق طولى وسیله طى نیم‌سال‌هاى متعدد). شکل فوق‌العاده و خاص تحقیق طولى وسیله پرسشگرى پانل (Panel) است: در اینجا محفل خاصى از افراد به‌طور منظم و مکرر درباره موضوع واحد (مثلاً شیوه مصرف) مورد پرسش قرار مى‌گیرند.

برحسب شیوه مصاحبه‌اى مى‌توان بین مصاحبه گروهى تفاوت قائل شد. در پرسشگرى گروهى اغلب مسئله تأثیرات یا اختلالات متقابل پیش مى‌آید. همچنین بیشتر اوقات یک یا چندین عقیده رهبرى کننده در گروه تبلور مى‌یابد که به نمایندگى از گروه جواب مى‌دهند. براى برخى از پرسشنامه‌ها ـ فى‌المثل تحقیق درباره فرآیندهاى گروهى ـ این آثار و نتایج متقابل به منزله عوامل اخلالگر شناخته نمى‌شوند، بلکه خود به منزله موضوع تحقیق اصلى به حساب مى‌آیند. در مقوله مصاحبه گروهى نیز مى‌توان تکنیک گفتگوى گروهى را مورد تأکید قرار داد که اغلب در خدمت کسب پیشنهادهاى اصلاحى یا اکتشاف عقیده واحد به‌کار مى‌رود.

برحسب درجه‌بندى ساختاری، پرسش‌هاى تهیه شده به‌صورت باز و بسته را از هم تمیز مى‌دهیم. در مورد پرسش‌هاى بسته مسئله اصلى عبارت است از ساختار حاکم بر محیط پرسش‌هاوئى که آنها را محدود مى‌کند، یعنى آنچه به‌طور کلى به ‌منزله نتیجه ممکن به نظر مى‌آید. پرسش‌هاى باز را اغلب به زحمت مى‌توان مورد ارزیابى قرار داد، اما با وجود این بیشتر از آنچه قبلاً به‌طور تلویحى مطرح شده، امکانات جوابگوئى را فراهم مى‌آورند. شکل فوق‌العاده پرسشگرى تکنیک پرسش‌هاى غیرمستقیم است که در آن جواب‌ها به‌طور مستقیم هدف قرار گرفته نمى‌شوند، بلکه از طریق راه‌هاى انحرافى طراحى شده به‌دست مى‌آیند. این نوع روش‌هاى طراحى شده نمونه‌ گویائى هستند براى آنچه از آنها به‌عنوان گفتگوى عمیق (مصاحبه‌هاى ژرفانگر) یاد مى‌کنند که در این نوع مصاحبه‌ها و پرسش‌گرى‌ها، از طریق پرسش‌هاى زیاد و بررسى دقیق عواطف، احساسات، انگیزه‌ها، اشکال گوناگون مشاهدات و غیره ... به کشف قضایا مى‌پردازند که در شیوه‌هاى سطحى و ساختارى اکثراً به‌دست نمى‌آیند. با وجود این، طول این نوع مصاحبه‌ها به هیچ‌وجه معیارى براى کیفیت محتواى مصاحبه به شمار نمى‌آید: هر چه مطالعه وسیع‌تر باشد، به همان نسبت سهم احکام غیرمهم بیشتر بوده و به همراه آن اشکالات ارزشیابى نتایج، زیادتر خواهد بود. به این ترتیب این چنین شیوه‌هائى به‌ویژه براى مرحله اکتشافى بیشتر مناسب هستند؛ به‌طورى که نقش‌هاى عبور دهند مورد تأکید قرار مى‌گیرند و این موضوعى است که در روش‌هاى غیرساختارى فرآیند تحقیق، نقش بازى مى‌کنند و در نتیجه اهمیت بیان فرضى‌هاى کاری، کم و بیش تقلیل مى‌یابد.

فرآیند پرسشگرى یک وضعیت تعامل (Interaktionssituation) است و از این رو این شیوه به منزله جایگاه وقوع خطاها و عوامل اخلالگرى به شمار مى‌آید که به‌علت تحقیق تعاملى