تحقیق درباره ماه رجب ، طلیعه انس

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 6

ماه رجب ، طلیعه انس

مقدمه

رجب، هفتمین ماه سال قمری است که در اسلام به آن اهمیت ویژه‏ای داده شده و در شمار ماه‏های پرفضیلتْ و یکی از چهارماه برخوردار از حرمت و قداست ویژه است. رجب، ماهی است که در آنْ بندگان و مؤمنان و ره‏پویان، خود را برای شرکت در مهمانی بزرگ خداوند آماده می‏کنند. ماهِ زدودن غبار تیرگی از روح و جان، ماهِ تمرین حضور و توجه به بیشتر به معنویات، و ماه بندگی و فرمان‏بری و در نهایتْ سرآغاز اُنس و الفتی جانانه به پروردگار هستی‏بخش است.

سلام بر ماه رجب

سلام بر ماه رجب، ماه پیوند بندگان با معبود مهربان، ماه بارش باران مهر و محبت الهی، ماه رسیدن به سر منزل مقصود، و ماه اُنس شب زنده‏دارانِ همیشه بیدار با محبوب و معبود بی‏همتا.

سلام بر هلال رجب که آمدنش مژده پایان اندوه است و بدر آنْ یادآور تولد ماه تمام، امامِ هُمام و حیدر کرّار و پایانشْ نوید رهایی بشر از جهل و نادانی، شکوفایی اخلاق انسانی، بعثت آن بزرگْ مردِ تاریخ برای همیشه زمان.

سلام بر بهار مناجات و بندگی. سلام بر نجوای شبانه اهالی رجب. سلام بر شب‏های رجب که پذیرای زاهدان است و سلام بر روزهایش که میزبان عاشقان وصال الهی است و سلام بر لحظه لحظه رجب که شاهد ذکرِ ذاکران است.

اهالی رجب

اهالی رجب، مردان و زنان با ایمانی‏اند که آرزویی جز وصال یار ندارند و اشتیاقی غیر از دیدارْ در آن‏ها نیست. ذکرشان اللّه‏، کارشان لِلّه و هدفشان کسب خشنودی پروردگار است. «رجبیّون» قصدی جز رضوان الهی ندارند. بهشتِ آنان توجه محبوب است و دوزخشانْ حرمان یاد او. آن‏گاه که یارشان به اشک شوقی آن‏ها را می‏نوازد، برایشان از آن‏چه در دنیاست بهتر و خوش‏گوارتر است. هر کس توشه‏ای از سفره رجب برمی‏دارد و در خانه تکانی آن، همه می‏کوشند تا غباری بر گرد جان باقی نگذارند.

عقده دل وانما، ماه رجب می‏رسد

هلهله کن عاکفا، ماه طرب می‏رسد

آفتاب رجب، گرمی‏بخش دل‏های اهالی آن است و مهتابشْ نوازش‏دهنده دیدگان نجواکنندگان و ستاره‏های آن، آیات تفکر و تأمل اندیشمندان است.

مناسبت‏های رجب

ماه رجب، از ماه‏های بزرگی است که طلوع سه امام معصوم، امام علی علیه‏السلام ، امام محمد باقر علیه‏السلام و امام جواد علیه‏السلام را در آن شاهدیم و شروع بزرگ ترین جنبش تاریخ بشری، یعنی برانگیخته شدن پیام آور مهر و محبت، محمد مصطفی صلی‏الله‏علیه‏و‏آله برای هدایت و سعادت انسان‏ها، در آن اتفاق افتاده است. یاد و نام پیشوایان شهید این ماه، حضرت امام موسی کاظم علیه‏السلام و امام هادی علیه‏السلام و نیز پیام‏آور کربلا، زینب کبری علیهاالسلام گرمی‏بخش دل‏های مؤمنان است و نیمه رجب هم، پذیرای معتکفان کوی دوست خواهد بود و شاهدِ خلوتِ مشتاقان.

رجب در قرآن

خداوند در آیه 36 سوره توبه می‏فرماید: «به درستی که تعداد ماه‏ها نزد خداوند و در کتاب تکوین او از همان روزی که آسمان‏ها و زمین را آفرید، دوازده ماه است که چهار ماه آن، ماه حرام می‏باشد» طبق بیان روایات، یکی از چهار ماه حرام، ماه رجب است که بر خلاف سه ماهِ ذی قعده، ذی حجّه و محرّم که به دنبال هم آمده‏اند، این ماه به تنهایی و جدای از آن‏ها واقع شده است. منظور از حرام بودن چهار ماه، این است که مردم در این ماه‏ها، از جنگیدن با یکدیگر دست بکشند و امنیت عمومی همه جا حکم‏فرما شود تا مردمان به زندگی خود و فراهم آوردن وسایل آسایش و سعادت خویش برسند و به عبادت و طاعت خود بپردازند.

فلسفه ماه‏های حرام

ماه رجب، یکی از چهار ماه حرام است که در آنْ از جنگ و خون‏ریزی نهی شده است. تحریم جنگ در این چهار ماه، یکی از راه‏های پایان دادن به جنگ‏های طولانی و وسیله‏ای برای دعوت به صلح و آرامش بود؛ زیرا هنگامی که جنگ‏جویان چهار ماه از سال اسلحه را بر زمین گذاشته و صدای چکاچک شمشیرها خاموش گردد و مجالی برای تفکر و اندیشه به وجود آید، احتمال پایان یافتن جنگ بسیار زیاد است. اسلام در هر سال برای پیروان خود یک آتش‏بس چهارماهه اعلام می‏دارد که اینْ خود نشانه روح صلح‏طلبی اسلام است. البته اگر دشمن بخواهد از این قانون اسلامی سوء استفاده کند و حریم ماه‏های حرام را بشکند، اجازه مقابله به مثل به مسلمانان داده شده است.

رجب در کلامِ پیامبر خاتم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله

رجب، ماهی است که پیامبر اسلام (صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و سلّم) در آن مأمور شد تا خوبی‏ها را تکمیل کرده و انسانِ متحیّرِ سرگردان را منزل بنمایاند و آیینی آورد که برای همیشه تاریخ، انسان‏ها را راهنما باشد. مبعوثِ رجب، درباره فضیلت‏های آن می‏فرماید: «رجب، ماهِ نزول رحمت الهی است و خداوند در این ماه، رحمت خود را بر بندگان خویش فرو می‏ریزد».

و در کلام زیبای دیگر می‏فرماید: «در بهشت قصری است که غیر از روزه‏داران ماه رجب؛ کسی وارد آن نمی‏شود». و بدین ترتیب، حضرت لزوم توجه بیش‏تر به این ماه و تفاوت قائل شدن بین رجب و سایر ماه‏ها را متذکر می‏شود و بر پیروان ایشان است که این ماه را، چونان فرصتی طلایی غنیمت بشمارند و در حفظ حرمت و بهره‏مندی از آن کوشا باشند.

رجب در نگاه پیشوای هفتم

ماه رجب، زمینه‏ای مناسب برای نزدیک شدن به خداوند و زدودن زنگار گناه از جان و دل است. پیشوای هفتم، امام موسی کاظم علیه‏السلام که خود در این ماه به دیدار معبود شتافت، در خصوص ماه رجب به امتیازی که خداوند در این ماه برای انسان‏ها برای روی آوردن به نیکی و پاک کردن سیاهی‏ها داده، اشاره می‏کند و می‏فرماید: «رجب، ماه بزرگی است که خداوند نیکی‏ها را در آنْ دو چندان پاداش می‏دهد».

شرافت رجب در بیان استاد بزرگ اخلاق

مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، استاد بزرگ اخلاق و عرفان، در کتاب شریف و ارجمند المراقبات درباره دلایل شرافت ماه رجب، می‏نویسد: «ماه رجب، یکی از ماه‏های حرام می‏باشد و از اوقات دعاست.[این ماه] حتی در زمان جاهلیت نیز به این مطلب مشهور بوده و مردم آن زمان منتظر این ماه بودند تا در آن دعا کنند. هم‏چنین این ماه، ماهِ امیرالمؤمنین است، چنان‏چه طبق روایاتْ شعبان ماهِ رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و رمضان ماه خدای متعال می‏باشد». ایشان هم‏چنین همه سالکان راه حق را بر مواظبت این ماه و بجا آوردن اعمال مخصوص آن توصیه می‏کنند.

نام‏های رجب

ماه رجب، به دلیل برخورداری از مزایای گوناگون و توجه به ابعاد معنوی آن، نام‏های دیگری نیز دارد؛ نام‏هایی مثل ماه آمرزش خواهی (شهرُ الاستغفار)؛ ماه تک (رَجَبُ الفَرد) به دلیل تنها واقع شدن و جدا شدن آن از سایر ماه‏های حرام؛ سرشار (رَجَبُ الاَصَبّ) به دلیل نزول سرشار رحمت الهی؛ ماه امیرمؤمنان (شهرُ امیرِالمؤمنین)، ریسمان الهی و اَصَمْ یعنی برخوردار از فضیلت‏های بسیار.

رجب، تمرین تزکیه

ماه رجب، ماه آمادگی برای حضور در مهمانی خداوند است و برنامه‏های پیشنهادی اسلام در این ماه، همه از نوعی تمرین و یافتن آمادگی حکایت دارند. تأکید بزرگان دینی بر گرفتن روزه در این ماه و ذکر پاداش‏های بسیار برای روزه‏داری در ماه رجب، برای تشویق مسلمانان برای کسب آمادگیِ بار یافتن به ضیافت الهی، مؤید این مطلب است.

در روایتی از یکی از یاران امام صادق علیه‏السلام می‏خوانیم: «در روزهای پایانی ماه رجب، به محضر امام صادق علیه‏السلام مشرّف شدم. حضرت با دیدنِ من، فرمودند: آیا در این ماه روزه گرفته‏ای، عرض کردم: خیر. حضرت فرمود: آن قدر ثواب از دست داده‏ای که اندازه‏اش را جز خداوند نمی‏داند، همانا این ماهی است که خداوند آن‏را بر دیگر ایام برتری داده و حرمت آن‏را بزرگ شمرده است و برای روزه‏داران آن، کرامت خویش را واجب کرده است».

توجه امام خمینی رحمه‏الله به ماه رجب

برای عارفان و پویندگان راهِ حق، فرصت‏هایی چون ماه رجب با آن فضایل و کرامتش، دُرّی قیمتی است که به راحتی از آن نمی‏گذرند. سالکان کوی دوست که هر لحظه در اندیشه نزدیکی بیش‏تر و برتر به حضرت سبحان هستند، از هیچ فرصت و کوششی در این راه کوتاهی نمی‏کنند و با استفاده از شب‏ها و روزهای ماهی چون ماه نزول باران رحمت الهی، رجب، در اُنس بیش تر با خداوند می‏کوشند. «حضرت امام خمینی رحمه‏الله نیز با توجه به آگاهی از فضایل این ماه، عنایت بیش‏تری نسبت به این ماه و خلوت و انس باخدای بی‏همتا و دوری از اغیارنشان می‏دادند».

شهید مطهری رحمه‏الله و ماه رجب

استاد مرتضی مطهری، درباره خاطراتش از ماه رجب می‏نویسد: «ما که بچه بودیم در منزل خود، انتظار آمدن ماه رجب را می‏کشیدیم و چند روز مانده به آمدن ماه، همه جا صحبت از این ماه شریف بود. شب اول آن برای مشاهده هلال رجب، در مسجد جمع می‏شدیم».

ایشان هم‏چنین درباره انتقال فرهنگ اهتمام به سنت‏های اسلامی چون احترام به ماه رجب، و استفاده از فرصت‏های آن، در پیامی انتقادی می‏فرمایند: «این ماه، ماه استغفار و ماه عبادت و روزه است و این سنت‏ها در میان ما، در حال فراموشی است. بچه‏های ما کم کم حتی نام ماه‏های قمری را هم از یاد می‏برند و نمی‏توانند آن‏ها را ذکر کنند، ولی به هر حال تکلیف (بیان سنت‏های اسلامی) از ما ساقط نمی‏شود».

برخی از اعمال مستحبی رجب