تحقیق درباره نهضت هاى فکرى فرهنگى جهان اسلام با فرمتword

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 28

نهضت هاى فکرى فرهنگى جهان اسلام  1- نهضت حروفیه نهضت حروفیه رستاخیزى علیه قالب پرستى و کلیشه هاى لفظى و ذهنى عقاید و باورهاى عامه بود. اسناد و منابع موجود درباره نهضت حروفیه توسط مخالفان نوشته شده و بنابراین پژوهش درباره عقاید و شعائر این نهضت با اشکال روبرو است . از شعائر منسوب به این نهضت چنین مى توان فهمید که نهضت حروفیه ، نهضتى افسانگرایانه با تعابیرى انسانى از اسلام بوده است . قالب پرستان و متعصبان در تحریف شعائر و عقاید این نهضت بسیار کوشیده اند و اتهامات شگفتى بر آن وارد کرده اند. اما با توجه به مقطع زمانى پیدایش این نهضت ، زمینه هاى سیاسى - اجتماعى و پایگاه مردمى آن را مى توان ترسیم کرد. اگر اشتباه نکنیم نهضت حروفیه جبهه اى از تصوف مردمى است که در قرن هفتم و هشتم هجرى که دوره حساسى در تاریخ ایران و اسلام بشمار مى رود، شکل گرفته است . آتشى که مغولان در پهنه وسیع از ایران و جهان اسلام برافروختند و در ادامه آن ایلخانان و بعد تیموریان دود غلیظ و کشنده اى از آن متصاعد ساختند، رسالت بس بزرگى بر دوش تصوف مردمى که پشتوانه عرفانى - فلسفى نسلها و پناهگاه عقیدتى توده ها محسوب مى شد، گذاشته بود. فضل الله استرآبادى مؤ سس این نهضت در سال 740 هجرى در استرآباد بزاد و از عارفان بنام و زاهدان مشهور عصر خود گردید. او پایگاه اجتماعى وسیعى در میان توده ها داشت . او پیشه ورى سخت کوش بود که در باور توده ها به حلال خوار مشهور گشت ؛ یعنى که از دسترنج خویش زندگى مى کرد و مردى باانصاف بود. گویند نمد مال یا کلاه مال ؟ بوده است . او قبل از چهل سالگى در بلاد مختلفى اقامت گزید. از زادگاهش به حجاز رفت و پس از زیارت بیت الله در خوارزم اقامت گزید. اندکى بعد به اصفهان رفت و در آنجا شغل نمد مالى یا کلاه مالى برگزید و دوباره به تبریز شتافت و بار دیگر به اصفهان بازگشت . او خود را از سادات علوى معرفى مى کرد. گویند در سال 788 هجرى نهضت فکرى خود را آغاز کرد. کتاب جاویدان نامه را به او نسبت مى دهند که حاوى شعائر و تعابیر او از اسلام بوده است .مخالفان تاریخ مرگ او را در سال 796 هجرى نوشته اند. میرانشاه فرزند تیمور به فتواى فقهاء شریعت او را کشت و جسدش را در کوچه و بازار تبریز بگرداند تا عبرت خلق شود!! عقایدى را که به فضل الله استرآبادى نسبت داده اند، چنین است : عالم ، قدیم است و جهان در حرکت دائم ، کلیه تغییر و تحولات معلول حرکت است . پس از خداوند، انسان اصالت دارد. خوبى و بدى در خارج از وجود انسان قرار ندارد، بلکه در خود او است . این انسان است که آفریننده خوبى و بدى است . انسان بر دیگر موجودات به قوه ناطقه کلمه نیاز دارد و... نهضت حروفیه براى شکستن الفاظ جامد و بى روح ، تکیه بر ارزش ‍ عددى حروف الفبا داشت تا مخاطبان را به تاءمل و تفکر وادارد و این رمز مبارزه با خرافات و اوهام و الفاظى بود که قشریون مذهبى با آن سر خلق را به بند مى کشیدند. تیمور که مانند اسلاف خود با قدرت مذهبى علماء و فقهاء مذاهب در آمیخته بود، در قساوت و قتل عام و سرکوب مخالفان کوچک ترین تردیدى بخود راه نمى داد. اسلام پناهى او که به همت فقهاء و فتواى آنان به نفع او، سیطره سیاسى شگفتى پدیدار ساخته بود، شکست ناپذیر مى نمود نهضت حروفیه در ستیز با سلطه سیاسى - اقتصادى بر عنصر آگاهى توده ها تکیه کرد تا با زر و زور و تزویر پیکار کند. استخدام شعر به عنوان زیان نهضت که با دو زبان فارسى و ترکى و دیگر گویش هاى محلى و منطقه اى ایران همراه بود، نقش مهمى در انگیزش خلق داشت .شعارهاى استراتژیکى نهضت حروفیه آگاهى انسان و برابرى و مساوات و عدالت اجتماعى بود.برخى محققان فضل الله استرآبادى : نعیمى را متولد استرآباد مازندران دانسته اند که عقایدش را در سفرهایش بدست آورد. میراثهاى فرهنگى نهضت حروفیه به دو زبان ترکى و فارسى نگاشته شده که بخشهائى از آن نقل شده است. نتایج این نهضت قیام توده ها علیه حکام تیمورى در ولایات و شهرهاى بزرگ بود. قیام مردم اصفهان علیه خراج گزاران تیمور و قتل عام مردم آن سامان ، نخستین واکنش توده ها بشمار مى رود. گویند فضل الله پس از خود جانشینانى معرفى کرده است که راه او را ادامه دهند. نهضت حروفیه تا اقصاى ایران و کشورهاى مجاور آن زمان راه یافت . در آناطولى خانقاهى به تعلیم و ترویج حروفیان پرداخته بود. دختر فضل الله در ادامه راه پدرش نقش مؤ ثرى در تنویر افکار زنان داشت . او نیز به دستور قراقویونلو در تبریز کشته شد. حروفیان طبیعت را از معنویت و انسانیت را از مادیت جدا نمى دانستند. محتواى فکرى - فلسفى این نهضت زیربناى عقیدتى نهضت هاى دیگرى در ایران گردید که تا اواخر دوره قاجاریه ظهور