تحقیق درمورد- فعالیت ها و اهداف انجمن اولیاء و مربیان در مدارس

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 17

فعالیت ها و اهداف انجمن اولیاء و مربیان در مدارس

مقدمه:

مسأله تربیت مسأله حیات وسرنوشت فردوملت است وهدف ومقصود آن سازندگی وآفرینندگی مداوم وایجادتعدیل وتعادل درامرنیازهاومقاصد واندیشه آدمی است.

علمی است عمدی وآگاهانه دارای هدف وطرح ونقشه،به منظورتکمیل وتکامل انسان.

تربیت دارای جنبه سازندگی وآفرینندگی است،موجدتحول آفرینی درفردوسبب هدایت هاوروشنگری هاست.

ابعادوجودی انسان درسایه آن ساخته وپرورده می شود وآدمی ازجنبه حیوانی نجات یافته وبه اوج مقام انسانیت رسیده ومتعالی می گردد.

تربیت انسان را،کتابی،گشوده می سازد.شخصیت واستعدادهای اوراآشکاروبرملامی گرداند.چه بسیارنداستعدادهای بالقوه وویژگی هایی که براثرتربیت درانسان وجودآمده ویازائل می شوند(صدری،سیدضیاءالدین ،1367).

حال باتوجه به سخنانی که گفته شدبایدبدانیم فلسفه وجودی انجمن اولیاءومربیان چه بایدباشد؟اگرآنچه راکه هست بافلسفه وجودی انجمن تطبیق بدهیم،می بینیم که همخوانی چندانی ندارد.

چون خوشبختی لازم نسبت به انجمن اولیاءومربیان درحدمطلوب نیست.

یعنی همه تصورمی کنندکه انجمن اولیاءومربیان برای این تشکیل می شودکه ازخانواده هاکمک مالی دریافت کندوبه مسائل تعمیراتی مدرسه ومانندآن بپردازد.

حال آنکه درپشت این هدف،هدف عالی تری نهفته است وآن این است که،ازطریق انجمن اولیاءومربیان مدرسه رابه جامعه وجامعه رابه مدرسه پیوندبدهیم،تامحصلینی که ازمدرسه هاواردجامعه میشوند،باجامعه بیگانه نباشند.

برای جمع بندی این بحث نکاتی راکه اشاره شد مرورمی کنیم که عمده ترین آن تعدیل مسائل مادی وانجمن اولیاءومربیان وخوشایندکردن جلسات انجمن است.

کارشناسان تربیتی معتقدندبرای اینکه این گونه مسائل به وجودنیاید،بهتراست قبل ازتشکیل انجمن،یک جلسه سیاست گذاری باشرکت متخصصان رشته های مختلف درمدرسه و به دعوت مدیرمدرسه تشکیل شودکه دراین جلسه،افراد صاحب نظردرزمینه روان شناسی اجتماعی،جامعه شناسی وتعلیم وتربیت ونماینده خانواده حضورداشته باشند.آنان باید دراین جلسه بگویندکه بهتراست چه سیاستی برای انجمن داشته باشیم وطبق آن سیاست،انجمن راتشکیل دهند. (معاونت تأمین وتربیت نیروی انسانی-مدیریت درآموزش وپرورش-تهران،سال اول شماره 3،تابستان 1372)

تاریخچه انجمن های اولیاومربیان درجهان:

ضرورت تشکیل انجمن اولیاومربیان:

تدوین قانون اساسی پس ازانقلاب مشروطیت ومتاقب آن تصویب قانون معارف درسا ل 1290هجری شمسی موجب شدتحصیلات عمومی درسطح کشوراجباری شده وبه عنوان یکی ازوظایف دولت تلقی شود،زیراموارد3و4و22قانون مزبورمقررمی دارد:"تعلیمات ابتدائیه برای عموم ایرانیان اجباری است.هرکس مکلف است اطفال خودراازسن هفت سالگی به تحصیل معلومات ابتدائیه وادارد.

را دارنومخارج آنهاازمحل مالیاتی که درهرمحل دریافت خواهدشد، تأمین می گردد"(وزارت آ.پ،1373،ص6وص7).

تصویب واجرای این قوانین تحولی اساسی دروضعیت تعلیم وتربیت بوجودآورده وآموزش وپرورش راباافزایش تقاضای آموزش مواجه ساخت وروندثبت نام در آموزشگاهها رابه سرعت گسترش داد،اماتقاضای عمومی برای آموزش تبعاتی رانیزدرپی داشت،ازجمله آن که موجب شدهزینه های آموزشی موردنیازبرای گسترش فضاهای آموزشی،توسعه وتجهیزوتهیه ی امکانات آموزشی وتأمین واستخدام وتربیت معلمان موردنیازنیزبه شدت افزایش یابدو درنتیجه فشارسنگینی رابرمنابع محدوددولت واردنماید.این امرمسئولین آموزش وپرورش رابه اتخاذراهکارهای لازم به منظوربهره گیری مناسب ازکلیه ی امکانات ترغیب نموده،به طوری که آنان بازنگری درروش هاوساختار آموزش وبررسی ومطالعه نظام های آموزشی سایرکشورها رادردستورکارخودقراردادندوحتی به منظوررفع کمبودنیروی متخصص موردنیازنظام آموزشی،قوانینی نیزجهت اعزام دانشجوبه خارج ازکشورتصویب وبه مورد اجرادرآوردند.این اقدامات به روندشکل گیری نظام آموزشی سرعت بخشید.

همزمان باافزایش تقاضابرای آموزش،گسترش همکاری عمومی برای پیشبردامرآموزش وپرورش نیزموردتوجه قرارگرفت ودراین راستامشارکت خانه ومدرسه درتعلیم وتربیت به عنوان یک راهبرداساسیانتخاب شد.به این ترتیب،تشکیل انجمن اولیاومربیان ازطرح های مقدماتی دولت درزمینه واگذاری تعلیم وتربیت به مردم قلمدادگردید، به طوری که وزیرفرهنگ وقت دراین موردمی نویسد"در سال 1326بازهم برای دخالت دادن مردم درامرتعلیم و تربیت انجمن همکاری خانه ومدرسه راتأمین کردیم،به طوری که تشکیل انجمنهای خانه ومدرسه کاربسیارمفیدی دردخالت دادن مردم بکارکه به آن علاقه دارند،بوده است"(صدیق اعلم،1349،ص6).

می توان گفت به طورکلی افزایش تقاضای اجتماعی برای تسهیل،تبادل افکاروتجارب فرهنگی میان کشورهای مختلف ووضعیت اقتصادی وسیاسی کشور،زمینه های فرهنگی، اجتماعی وسیاسی لازم برای شکل گیری وفعالیت انجمن های خانه ومدرسه درآموزشگاه هارابوجود آورد.

آموزش وپرورش وانجمن اولیا ومربیان:

جایگاه انجمن اولیاومربیان درآموزش وپرورش:

آموزش وپرورش همواره تلاش نموده است بااجرای برنامه های مناسب آموزشی،به پیشبردمطلوبی دروضعیت تحصیلی دانش آموزان نایل آید.اولیانیزبه طورروزافزون بربهبود درروندتحصیلی وتربیتی فرزندان خودتوجه دارند. این خواست مشترک،زمینه های لازم برای فعالیت انجمن اولیا ومربیان رابوجودآوردوتشکیل آن درهرآموزشگاهی این امکان رافراهم ساخت که همکاری معلمان ووالدین به طور انسجام یافته ای انجام پذیرد تابدین وسیله ارتباط و هماهنگی بیشترخانه ومدرسه محقق گردد.به همین دلیل، انجمن ازجایگاهی خاص درآموزش وپرورش برخوردار شده است.این جایگاه اززوایای مختلف قابل بررسی می باشد که اهم آنهاعبارت است از:

1- جایگاه تربیتی:

فراگیری کودکان،به خصوص درسالهای اولیه ی زندگی، عمدتاً درمحیط خانواده صورت می گیرد وحتی احتمال حضورمداوم دانش آموزان درمدرسه ونیزمقاومت وپایداری آنان تافارغ التحصیلی ازمدارس به طورقابل ملاحظه ای متأثراززمینه های خانوادگی ومحیطی خانه ی آنهاست.به همین دلیل،فعالیت های آموزشی وتربیتی مدارس بدون جلب توجه وهمکاری اولیای دانش آموزان نتایج مطلوبی نخواهد داشت،زیراتأثیرپذیری کودک ازعامل خانواده بیش ازسایر عوامل است وباید برای تعلیم وتربیت بهترکودکان ازاین قابلیت خانواده به نحو احسن استفاده نموده وازموقعیت ویژه واستثنائی آنان برای بهبودآموزش نیزبهره جست.باتوجه به اینگونه موارد،اصولاً هدف ازتشکیل انجمن اولیا ومربیان این است که ازسویی اولیا ومربیان باهم آشنا شوند وازسوی دیگراولیا ازروش هاوطرزکارمعلمان ونیزپیشرفت واحیانا ًمشکلات تحصیلی وتربیتی فرزندخودمطلع گردند.چنین جایگاهی درآموزش وپرورش ازآن جهت حائزاهمیت است که دانشآموزان رامتوجه می سازد بین خانه ومدرسه جدایی نیست وتضادودوگانگی بین روشهای تربیتی این دومحیط وجودندارد ودرواقع همگان تلاش دارندتاعلاقه،توجه،تشویق وتقویت رابه فرآیند یادگیری دانش آموزان منتقل سازند. همگام باخانواده مدرسه ازعوامل مهم تربیتی وسازندگی معیارها وارزشهای ذهنی وراه وروش کودکان درجامعه به شمارمی رود.اما یادگیری کودکان حتی درمدرسه،می بایست باهمکاری ومشارکت خانواده انجام گیرد،این ارتباط وهمکاری والدین ومربیان ازچنان اهمیتی برخورداراست که برخی ازدانشمندان اعتقاد دارند"ازجمله عواملی که درمدرسه می تواندباعث انحراف ویاسلامت کودکان باشد، عدم تماس دائم میان مربیان وخانواده هاست"(احدی،1372، ص272).

در این میان،انجمن های اولیا و مربیان با فراهم آوردن زمینه ها وشرایط مناسب برای ارتباط وتبادل نظر بیشتر میان مربیان وخانواده ها توانسته است نقش تربیتی مؤثری را درآموزش وپرورش ایفا نماید وبدین وسیله از جایگاه خاصی بهره مند باشد.

شرایط ویژه اولیا ایجاب می کندکه آنان درموقعیت های مختلف زندگی بافرزندان خود درارتباط باشند،بنابراین آنها می توانند ازنحوه ی رفتاروچگونگی پیشرفت تحصیلی وتربیتی آنان ارزیابی نسبتاًدرستی ارائه نمایندوحتی اقداماتی رادرجهت استمرارفعالیت آموزشی ورفع نواقص احتمالی به انجام رساندتافرآیندیادگیری آنان به طورکامل انجام گیرد بررسی های به عمل آمده دراین خصوص توسط سازمان "یونسکو"منجربه ارائه ی توصیه ای بدین مضمون گردیده که "بایدساختارهایی درمدارس به وجود آید که با افزایش همکاری بین والدین ومعلمان وفراگیران،توسعه فرآیند ارزشیابی واجرای آن به نحوبهتری انجام گیرد"(وفادار، جوان بخت اول،ص1383، ص92).

انجمن های اولیا ومربیان،کانون چنین ساختارهایی درهر مرکز آموزشی می باشند ونقشی فعا ل دراستمرارفراگیری دانش آموزان نیزهمسویی روشهای تربیتی خانه ومدرسه و بهره گیری از ظرفیت های تربیتی خانواده رابه عهده دارند.

2- جایگاه مشارکتی-حمایتی:

لازمه دستیلبی به پیشرفتی چشمگیردرآموزش وپرورش، عملکردهماهنگ ومستمرکلیه ی نهادها درنظام تعلیم وتربیت است.دراین کوشش مشارکت جویانه وهماهنگ برای فراگیری دانش آموزان،خانواده مسئول حمایت ازنقش مدرسه فراهم آوردن یک محیط عاطفی سالم برای کودک

تحقیق درمورد- اهداف حکومت اسلامى

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 15

اهداف حکومت اسلامى

حکومتها بر حسب ماهیت و مصدر مشروعیت مى خویش اهداف و مقاصدى دارند که در جهت نیل به آن تلاش مى‏کنند.هدف مهم حکومتهاى غیر دینى، تأمین نیازهاى مادى و معیشتى مردم خود است .اما حکومتهاى دینى علاوه بر غایت فوق دغدغه‏ى دین و ارزشهاى آن را نیز دارند.

حکومت اسلامى هم به نوبه خود، دغدغه‏ى تأمین سعادت دنیوى و اخروى جامعه‏ى خود را دارد .که تبیین آن مجال دیگرى مى‏طلبد.استاد شهید با استناد به روایت ذیل امام على (ع) اهداف کلى حکومت اسلامى را تشریح مى‏کند.که به اختصار ذکر مى‏شود.

امام على (ع) ضمن رد هدف جاه طلبگى و تحصیل مال و منال دنیا در حکومت خویش، مى‏فرماید .

و لکن لنرد المعالم من دینک و نظهر الأصلاح فى بلادک فیأمن المظلومون من عبادک و تقام المعطلة من حدودک. (62) .بازگشت به اسلام راستین: هر دینى به مرور زمان، اصول و ارزش‏هاى آن که راه سعادت و تکامل انسان‏اند، مورد بى‏مهرى و کم توجهى مردم یا گروه خاصى قرار مى‏گیرد.چه بسا، اصول آن «فروع» و فروع آن «اصول» انگاشته شود.کما این که امر فوق درباره‏ى احکام و آموزه‏هاى اجتماعى اسلام اتفاق افتاده است.مثلا ارج و تکریم دین از آزادى، عدالت و مخالفت با تبعیض طبقاتى از آموزه‏هایى است که گوهر آنها طى قرون متمادى بر مسلمانان ناشناخته مانده بود .و کشف و عرصه‏ى آن یک هدف مقدس براى حاکم اسلامى است که دغدغه‏ى دین دارد.

به دیگر سخن حاکم اسلامى در اولین گام باید دین را از غیر دین تفکیک کرده و آموزه‏هاى ناب و سره آن را ـ که مطابق فطرت و سازگار با هر عصرى است ـ به تشنگان معرفت و جهانیان عرضه نماید.

تعلیمات لیبرالیستى در متن تعالیم اسلامى وجود دارد.این گنجینه‏ى عظیم از ارزشهاى انسانى که در معارف اسلامى نهفته بود، تقریبا از سنه‏ى (1320) به بعد در ایران به وسیله‏ى یک عده از اسلام شناس‏هاى خوب و واقعى وارد خود آگاهى مردم شد.یعنى به مردم گفته شد، اسلام دین عدالت است.اسلام با تبعیض‏هاى طبقاتى مخالف است.اسلام دین حریت و آزادى است. (63)

استاد در تبیین فراز اول روایت فوق (لنرد المعالم من دینک) مى‏گوید.

یعنى بازگشت به اسلام نخستین و اسلام راستین، بدعت را از میان بردن و سنت‏هاى اصیل را جایگزین کردن، یعنى اصلاحى در فکرها و اندیشه‏ها و تحولى در روح‏ها و ضمیرها و قضاوت‏ها در زمینه خود اسلام. (64)

2.توسعه‏ى اقتصادى: برخى بر این گمانند که دین و حکومت دینى همه هم و غم خود را معطوف نیازهاى معنوى و اخروى مردم نموده و بدینسان از عمران و آبادى و توسعه کشور باز مى‏ماند .در حالى که خود دین عکس آن را بیان مى‏کند.به این معنا که توسعه‏ى اقتصادى کشور آن هم به نحو شاخص و چشمگیر جزء اهداف حکومت دینى و اسلامى است.امام على (ع) به عنوان جانشین مقام نبوت و حاکم اسلامى در خطبه‏ى فوق به وضوح به این هدف تاکید مى‏کند.

استاد در توضیح «نظهر الأصلاح فى بلادک» مى‏گوید.

«نظهر الأصلاح فى بلادک» خیلى عجیب است! «نظهر» یعنى آشکار کنیم، اصلاح نمایان و چشمگیر، اصلاحى که روشن باشد.در شهرهایت به عمل آوریم.آن قدر این اصلاح اساسى باشد که احتیاج به فکر و مطالعه نداشته باشد.علایمش از در و دیوار پیداست.به عبارت دیگر، سامان به زندگى مخلوقات تو دادن، شکمها را سیراب کردن، تن‏ها را پوشاندن، بیماریها را معالجه کردن، جهل‏ها را از میان بردن، اقدام براى بهبود زندگى مادى مردم، زندگى مادى مردم را سامان دادن. (65)

باز حضرت على (ع) در فرمان معروف خود به مالک اشتر، یکى از وظایف حاکم را عمران شهرها «عمارة بلادها» یاد مى‏کند. (66)

3.اصلاح روابط اجتماعى: یکى دیگر از اهداف حکومت دینى اصلاح روابط طبقات مختلف جامعه است مثلا حکومت با طرفدارى از مظلوم به احقاق حق وى از ظالم در هر مقام و منصبى که باشد، بپردازد و امنیت جامعه را به نحوى تنظیم نماید که طبقات مختلف جامعه به یکدیگر تعدى نکنند.و این امنیت دو طرفه است یعنى در جامعه‏ى اسلامى باید سرمایه‏هاى مردم از امنیت کامل برخوردار باشند و کسى به آن تعدى نکند و در سوى دیگر، در صورت تعدى شخص متمول به حقوق ضعیف باید حکومت از آن دفاع کند.

شهید مطهرى درباره حفظ امنیت سرمایه و اجتماع مى‏گوید.

[حضرت على (ع) در آن فرمانى که به مالک اشتر نوشته است ـ جمله‏اى دارد که عین آن در اصول کافى هم هست ـ به او مى‏فرماید.مالک! تو باید به گونه‏اى حکومت بکنى که مردم تو را به معناى واقعى تأمین کننده‏ى امنیت‏شان و نگه‏دار هستى و مالشان و دوست عزیز خودشان بدانند. (67)

و درباره‏ى تأمین امنیت قضایى براى تمامى طبقات خصوصا قشر آسیب پذیر و ضعیف مى‏گوید .

امیر المؤمنین مى‏فرماید که من این جمله را غیر مرة یعنى نه خیال کنى که یک بار بلکه مکرر از پیغمبر شنیدم که: «لن تقدس امة حتى یؤخذ للضعیف حقه من القوى غیر متتعتع» ، «پیغمبر فرمود: امتى (کلمه‏ى امت مساوى است با آنچه امروز جامعه مى‏گوییم)، جامعه‏اى‏به مقام قداست، به مقامى که قابل تقدیس و تمجید باشد که بشود گفت این جامعه، جامعه‏ى انسانى است، نمى‏رسد مگر آن وقت که وضع به این منوال باشد که ضعیف حقش را از قوى بگیرد بدون لکنت کلمه.

وقتى ضعیف در مقابل قوى مى‏ایستد لکنتى در بیانش وجود نداشته باشد، این شامل دو مطلب است: یکى این که مردم به طور کلى روحیه‏ى ضعف و زبونى را از خود دور کنند و در مقابل قوى هر اندازه قوى باشد، شجاعانه بایستند، لکنت به زبان‏شان نیفتد، ترس نداشته باشند ـ که ترس از جنود ابلیس است ـ و دیگر این که اصلا نظامات اجتماعى باید طورى باشد که در مقابل قانون، قوى و ضعیفى وجود نداشته باشد. (68)

علامه‏ى شهید در جاى دیگر، دفاع از حقوق مظلوم و از بین بردن فاصله‏ى طبقاتى را هدف حکومت على (ع) ذکر مى‏کند.

على (ع) از آن جهت خلافت را به عهده گرفت که جامعه به ظالم و مظلوم و مرفه و محروم تقسیم شده بود. (69)

4.قانون گرایى: «و تقام المعطلة من حدودک» ، مراد از اجراى حدود تعطیل شده، احیاى مطلق قوانین الهى اعم از جزایى و غیر است.حضرت در این فراز اشاره به بعضى مسامحه کارى‏هاى خلفاى پیشین مى‏کند که بعضا روى حساب‏هاى شخصى از اجراى حدود و احکام شریعت جلوگیرى مى‏کردند.

حضرت همه‏ى مردم را در مقابل «قانون» الهى یکسان مى‏بیند.و از هر کس و از هر گروه و صاحب منصبى جرم و خلافى صادر شود بدون هیچگونه ملاحظه کارى‏هاى سیاسى، اجتماعى، فامیلى و آشنایى او را به پاى محکمه کشانده و تاوان خلافش را مى‏دهد. (70)

حضرت در مقام عمل خود به این اصل مهم پاى بند بود و همانطورى که تاریخ ضبط کرده است، آنحضرت برخوردهایى با بستگان نزدیک خود مثل ابن عقیل برادرش، ابن عباس دانشمند معروف و معتمدش و دیگر نمایندگان خود داشته است.

حقوق مردم در حکومت اسلامى

پیشتر بیان شد که حکومتهایى که در مغرب زمین به نام دین یا با اتکاى به آن حکومت‏کردند، نوعا سر از استبداد در آورده و حقوق مردم را به بهانه‏هاى مختلف نادیده انگاشتند.اما آیین مقدس اسلام اهتمام و عنایت خاصى به حقوق مردم در مقابل حکومت داشته است.و چهارده سده پیش مردم خود را ـ که مردمى قبیله‏اى و به دور از تمدن و دموکراسى بودند ـ صاحبان

تحقیق درباره. فعالیت ها و اهداف انجمن اولیاء و مربیان در مدارس

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 17

فعالیت ها و اهداف انجمن اولیاء و مربیان در مدارس

مقدمه:

مسأله تربیت مسأله حیات وسرنوشت فردوملت است وهدف ومقصود آن سازندگی وآفرینندگی مداوم وایجادتعدیل وتعادل درامرنیازهاومقاصد واندیشه آدمی است.

علمی است عمدی وآگاهانه دارای هدف وطرح ونقشه،به منظورتکمیل وتکامل انسان.

تربیت دارای جنبه سازندگی وآفرینندگی است،موجدتحول آفرینی درفردوسبب هدایت هاوروشنگری هاست.

ابعادوجودی انسان درسایه آن ساخته وپرورده می شود وآدمی ازجنبه حیوانی نجات یافته وبه اوج مقام انسانیت رسیده ومتعالی می گردد.

تربیت انسان را،کتابی،گشوده می سازد.شخصیت واستعدادهای اوراآشکاروبرملامی گرداند.چه بسیارنداستعدادهای بالقوه وویژگی هایی که براثرتربیت درانسان وجودآمده ویازائل می شوند(صدری،سیدضیاءالدین ،1367).

حال باتوجه به سخنانی که گفته شدبایدبدانیم فلسفه وجودی انجمن اولیاءومربیان چه بایدباشد؟اگرآنچه راکه هست بافلسفه وجودی انجمن تطبیق بدهیم،می بینیم که همخوانی چندانی ندارد.

چون خوشبختی لازم نسبت به انجمن اولیاءومربیان درحدمطلوب نیست.

یعنی همه تصورمی کنندکه انجمن اولیاءومربیان برای این تشکیل می شودکه ازخانواده هاکمک مالی دریافت کندوبه مسائل تعمیراتی مدرسه ومانندآن بپردازد.

حال آنکه درپشت این هدف،هدف عالی تری نهفته است وآن این است که،ازطریق انجمن اولیاءومربیان مدرسه رابه جامعه وجامعه رابه مدرسه پیوندبدهیم،تامحصلینی که ازمدرسه هاواردجامعه میشوند،باجامعه بیگانه نباشند.

برای جمع بندی این بحث نکاتی راکه اشاره شد مرورمی کنیم که عمده ترین آن تعدیل مسائل مادی وانجمن اولیاءومربیان وخوشایندکردن جلسات انجمن است.

کارشناسان تربیتی معتقدندبرای اینکه این گونه مسائل به وجودنیاید،بهتراست قبل ازتشکیل انجمن،یک جلسه سیاست گذاری باشرکت متخصصان رشته های مختلف درمدرسه و به دعوت مدیرمدرسه تشکیل شودکه دراین جلسه،افراد صاحب نظردرزمینه روان شناسی اجتماعی،جامعه شناسی وتعلیم وتربیت ونماینده خانواده حضورداشته باشند.آنان باید دراین جلسه بگویندکه بهتراست چه سیاستی برای انجمن داشته باشیم وطبق آن سیاست،انجمن راتشکیل دهند. (معاونت تأمین وتربیت نیروی انسانی-مدیریت درآموزش وپرورش-تهران،سال اول شماره 3،تابستان 1372)

تاریخچه انجمن های اولیاومربیان درجهان:

ضرورت تشکیل انجمن اولیاومربیان:

تدوین قانون اساسی پس ازانقلاب مشروطیت ومتاقب آن تصویب قانون معارف درسا ل 1290هجری شمسی موجب شدتحصیلات عمومی درسطح کشوراجباری شده وبه عنوان یکی ازوظایف دولت تلقی شود،زیراموارد3و4و22قانون مزبورمقررمی دارد:"تعلیمات ابتدائیه برای عموم ایرانیان اجباری است.هرکس مکلف است اطفال خودراازسن هفت سالگی به تحصیل معلومات ابتدائیه وادارد.

را دارنومخارج آنهاازمحل مالیاتی که درهرمحل دریافت خواهدشد، تأمین می گردد"(وزارت آ.پ،1373،ص6وص7).

تصویب واجرای این قوانین تحولی اساسی دروضعیت تعلیم وتربیت بوجودآورده وآموزش وپرورش راباافزایش تقاضای آموزش مواجه ساخت وروندثبت نام در آموزشگاهها رابه سرعت گسترش داد،اماتقاضای عمومی برای آموزش تبعاتی رانیزدرپی داشت،ازجمله آن که موجب شدهزینه های آموزشی موردنیازبرای گسترش فضاهای آموزشی،توسعه وتجهیزوتهیه ی امکانات آموزشی وتأمین واستخدام وتربیت معلمان موردنیازنیزبه شدت افزایش یابدو درنتیجه فشارسنگینی رابرمنابع محدوددولت واردنماید.این امرمسئولین آموزش وپرورش رابه اتخاذراهکارهای لازم به منظوربهره گیری مناسب ازکلیه ی امکانات ترغیب نموده،به طوری که آنان بازنگری درروش هاوساختار آموزش وبررسی ومطالعه نظام های آموزشی سایرکشورها رادردستورکارخودقراردادندوحتی به منظوررفع کمبودنیروی متخصص موردنیازنظام آموزشی،قوانینی نیزجهت اعزام دانشجوبه خارج ازکشورتصویب وبه مورد اجرادرآوردند.این اقدامات به روندشکل گیری نظام آموزشی سرعت بخشید.

همزمان باافزایش تقاضابرای آموزش،گسترش همکاری عمومی برای پیشبردامرآموزش وپرورش نیزموردتوجه قرارگرفت ودراین راستامشارکت خانه ومدرسه درتعلیم وتربیت به عنوان یک راهبرداساسیانتخاب شد.به این ترتیب،تشکیل انجمن اولیاومربیان ازطرح های مقدماتی دولت درزمینه واگذاری تعلیم وتربیت به مردم قلمدادگردید، به طوری که وزیرفرهنگ وقت دراین موردمی نویسد"در سال 1326بازهم برای دخالت دادن مردم درامرتعلیم و تربیت انجمن همکاری خانه ومدرسه راتأمین کردیم،به طوری که تشکیل انجمنهای خانه ومدرسه کاربسیارمفیدی دردخالت دادن مردم بکارکه به آن علاقه دارند،بوده است"(صدیق اعلم،1349،ص6).

می توان گفت به طورکلی افزایش تقاضای اجتماعی برای تسهیل،تبادل افکاروتجارب فرهنگی میان کشورهای مختلف ووضعیت اقتصادی وسیاسی کشور،زمینه های فرهنگی، اجتماعی وسیاسی لازم برای شکل گیری وفعالیت انجمن های خانه ومدرسه درآموزشگاه هارابوجود آورد.

آموزش وپرورش وانجمن اولیا ومربیان:

جایگاه انجمن اولیاومربیان درآموزش وپرورش:

آموزش وپرورش همواره تلاش نموده است بااجرای برنامه های مناسب آموزشی،به پیشبردمطلوبی دروضعیت تحصیلی دانش آموزان نایل آید.اولیانیزبه طورروزافزون بربهبود درروندتحصیلی وتربیتی فرزندان خودتوجه دارند. این خواست مشترک،زمینه های لازم برای فعالیت انجمن اولیا ومربیان رابوجودآوردوتشکیل آن درهرآموزشگاهی این امکان رافراهم ساخت که همکاری معلمان ووالدین به طور انسجام یافته ای انجام پذیرد تابدین وسیله ارتباط و هماهنگی بیشترخانه ومدرسه محقق گردد.به همین دلیل، انجمن ازجایگاهی خاص درآموزش وپرورش برخوردار شده است.این جایگاه اززوایای مختلف قابل بررسی می باشد که اهم آنهاعبارت است از:

1- جایگاه تربیتی:

فراگیری کودکان،به خصوص درسالهای اولیه ی زندگی، عمدتاً درمحیط خانواده صورت می گیرد وحتی احتمال حضورمداوم دانش آموزان درمدرسه ونیزمقاومت وپایداری آنان تافارغ التحصیلی ازمدارس به طورقابل ملاحظه ای متأثراززمینه های خانوادگی ومحیطی خانه ی آنهاست.به همین دلیل،فعالیت های آموزشی وتربیتی مدارس بدون جلب توجه وهمکاری اولیای دانش آموزان نتایج مطلوبی نخواهد داشت،زیراتأثیرپذیری کودک ازعامل خانواده بیش ازسایر عوامل است وباید برای تعلیم وتربیت بهترکودکان ازاین قابلیت خانواده به نحو احسن استفاده نموده وازموقعیت ویژه واستثنائی آنان برای بهبودآموزش نیزبهره جست.باتوجه به اینگونه موارد،اصولاً هدف ازتشکیل انجمن اولیا ومربیان این است که ازسویی اولیا ومربیان باهم آشنا شوند وازسوی دیگراولیا ازروش هاوطرزکارمعلمان ونیزپیشرفت واحیانا ًمشکلات تحصیلی وتربیتی فرزندخودمطلع گردند.چنین جایگاهی درآموزش وپرورش ازآن جهت حائزاهمیت است که دانشآموزان رامتوجه می سازد بین خانه ومدرسه جدایی نیست وتضادودوگانگی بین روشهای تربیتی این دومحیط وجودندارد ودرواقع همگان تلاش دارندتاعلاقه،توجه،تشویق وتقویت رابه فرآیند یادگیری دانش آموزان منتقل سازند. همگام باخانواده مدرسه ازعوامل مهم تربیتی وسازندگی معیارها وارزشهای ذهنی وراه وروش کودکان درجامعه به شمارمی رود.اما یادگیری کودکان حتی درمدرسه،می بایست باهمکاری ومشارکت خانواده انجام گیرد،این ارتباط وهمکاری والدین ومربیان ازچنان اهمیتی برخورداراست که برخی ازدانشمندان اعتقاد دارند"ازجمله عواملی که درمدرسه می تواندباعث انحراف ویاسلامت کودکان باشد، عدم تماس دائم میان مربیان وخانواده هاست"(احدی،1372، ص272).

در این میان،انجمن های اولیا و مربیان با فراهم آوردن زمینه ها وشرایط مناسب برای ارتباط وتبادل نظر بیشتر میان مربیان وخانواده ها توانسته است نقش تربیتی مؤثری را درآموزش وپرورش ایفا نماید وبدین وسیله از جایگاه خاصی بهره مند باشد.

شرایط ویژه اولیا ایجاب می کندکه آنان درموقعیت های مختلف زندگی بافرزندان خود درارتباط باشند،بنابراین آنها می توانند ازنحوه ی رفتاروچگونگی پیشرفت تحصیلی وتربیتی آنان ارزیابی نسبتاًدرستی ارائه نمایندوحتی اقداماتی رادرجهت استمرارفعالیت آموزشی ورفع نواقص احتمالی به انجام رساندتافرآیندیادگیری آنان به طورکامل انجام گیرد بررسی های به عمل آمده دراین خصوص توسط سازمان "یونسکو"منجربه ارائه ی توصیه ای بدین مضمون گردیده که "بایدساختارهایی درمدارس به وجود آید که با افزایش همکاری بین والدین ومعلمان وفراگیران،توسعه فرآیند ارزشیابی واجرای آن به نحوبهتری انجام گیرد"(وفادار، جوان بخت اول،ص1383، ص92).

انجمن های اولیا ومربیان،کانون چنین ساختارهایی درهر مرکز آموزشی می باشند ونقشی فعا ل دراستمرارفراگیری دانش آموزان نیزهمسویی روشهای تربیتی خانه ومدرسه و بهره گیری از ظرفیت های تربیتی خانواده رابه عهده دارند.

2- جایگاه مشارکتی-حمایتی:

لازمه دستیلبی به پیشرفتی چشمگیردرآموزش وپرورش، عملکردهماهنگ ومستمرکلیه ی نهادها درنظام تعلیم وتربیت است.دراین کوشش مشارکت جویانه وهماهنگ برای فراگیری دانش آموزان،خانواده مسئول حمایت ازنقش مدرسه فراهم آوردن یک محیط عاطفی سالم برای کودک

تحقیق درباره. اهداف حکومت اسلامى

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 15

اهداف حکومت اسلامى

حکومتها بر حسب ماهیت و مصدر مشروعیت مى خویش اهداف و مقاصدى دارند که در جهت نیل به آن تلاش مى‏کنند.هدف مهم حکومتهاى غیر دینى، تأمین نیازهاى مادى و معیشتى مردم خود است .اما حکومتهاى دینى علاوه بر غایت فوق دغدغه‏ى دین و ارزشهاى آن را نیز دارند.

حکومت اسلامى هم به نوبه خود، دغدغه‏ى تأمین سعادت دنیوى و اخروى جامعه‏ى خود را دارد .که تبیین آن مجال دیگرى مى‏طلبد.استاد شهید با استناد به روایت ذیل امام على (ع) اهداف کلى حکومت اسلامى را تشریح مى‏کند.که به اختصار ذکر مى‏شود.

امام على (ع) ضمن رد هدف جاه طلبگى و تحصیل مال و منال دنیا در حکومت خویش، مى‏فرماید .

و لکن لنرد المعالم من دینک و نظهر الأصلاح فى بلادک فیأمن المظلومون من عبادک و تقام المعطلة من حدودک. (62) .بازگشت به اسلام راستین: هر دینى به مرور زمان، اصول و ارزش‏هاى آن که راه سعادت و تکامل انسان‏اند، مورد بى‏مهرى و کم توجهى مردم یا گروه خاصى قرار مى‏گیرد.چه بسا، اصول آن «فروع» و فروع آن «اصول» انگاشته شود.کما این که امر فوق درباره‏ى احکام و آموزه‏هاى اجتماعى اسلام اتفاق افتاده است.مثلا ارج و تکریم دین از آزادى، عدالت و مخالفت با تبعیض طبقاتى از آموزه‏هایى است که گوهر آنها طى قرون متمادى بر مسلمانان ناشناخته مانده بود .و کشف و عرصه‏ى آن یک هدف مقدس براى حاکم اسلامى است که دغدغه‏ى دین دارد.

به دیگر سخن حاکم اسلامى در اولین گام باید دین را از غیر دین تفکیک کرده و آموزه‏هاى ناب و سره آن را ـ که مطابق فطرت و سازگار با هر عصرى است ـ به تشنگان معرفت و جهانیان عرضه نماید.

تعلیمات لیبرالیستى در متن تعالیم اسلامى وجود دارد.این گنجینه‏ى عظیم از ارزشهاى انسانى که در معارف اسلامى نهفته بود، تقریبا از سنه‏ى (1320) به بعد در ایران به وسیله‏ى یک عده از اسلام شناس‏هاى خوب و واقعى وارد خود آگاهى مردم شد.یعنى به مردم گفته شد، اسلام دین عدالت است.اسلام با تبعیض‏هاى طبقاتى مخالف است.اسلام دین حریت و آزادى است. (63)

استاد در تبیین فراز اول روایت فوق (لنرد المعالم من دینک) مى‏گوید.

یعنى بازگشت به اسلام نخستین و اسلام راستین، بدعت را از میان بردن و سنت‏هاى اصیل را جایگزین کردن، یعنى اصلاحى در فکرها و اندیشه‏ها و تحولى در روح‏ها و ضمیرها و قضاوت‏ها در زمینه خود اسلام. (64)

2.توسعه‏ى اقتصادى: برخى بر این گمانند که دین و حکومت دینى همه هم و غم خود را معطوف نیازهاى معنوى و اخروى مردم نموده و بدینسان از عمران و آبادى و توسعه کشور باز مى‏ماند .در حالى که خود دین عکس آن را بیان مى‏کند.به این معنا که توسعه‏ى اقتصادى کشور آن هم به نحو شاخص و چشمگیر جزء اهداف حکومت دینى و اسلامى است.امام على (ع) به عنوان جانشین مقام نبوت و حاکم اسلامى در خطبه‏ى فوق به وضوح به این هدف تاکید مى‏کند.

استاد در توضیح «نظهر الأصلاح فى بلادک» مى‏گوید.

«نظهر الأصلاح فى بلادک» خیلى عجیب است! «نظهر» یعنى آشکار کنیم، اصلاح نمایان و چشمگیر، اصلاحى که روشن باشد.در شهرهایت به عمل آوریم.آن قدر این اصلاح اساسى باشد که احتیاج به فکر و مطالعه نداشته باشد.علایمش از در و دیوار پیداست.به عبارت دیگر، سامان به زندگى مخلوقات تو دادن، شکمها را سیراب کردن، تن‏ها را پوشاندن، بیماریها را معالجه کردن، جهل‏ها را از میان بردن، اقدام براى بهبود زندگى مادى مردم، زندگى مادى مردم را سامان دادن. (65)

باز حضرت على (ع) در فرمان معروف خود به مالک اشتر، یکى از وظایف حاکم را عمران شهرها «عمارة بلادها» یاد مى‏کند. (66)

3.اصلاح روابط اجتماعى: یکى دیگر از اهداف حکومت دینى اصلاح روابط طبقات مختلف جامعه است مثلا حکومت با طرفدارى از مظلوم به احقاق حق وى از ظالم در هر مقام و منصبى که باشد، بپردازد و امنیت جامعه را به نحوى تنظیم نماید که طبقات مختلف جامعه به یکدیگر تعدى نکنند.و این امنیت دو طرفه است یعنى در جامعه‏ى اسلامى باید سرمایه‏هاى مردم از امنیت کامل برخوردار باشند و کسى به آن تعدى نکند و در سوى دیگر، در صورت تعدى شخص متمول به حقوق ضعیف باید حکومت از آن دفاع کند.

شهید مطهرى درباره حفظ امنیت سرمایه و اجتماع مى‏گوید.

[حضرت على (ع) در آن فرمانى که به مالک اشتر نوشته است ـ جمله‏اى دارد که عین آن در اصول کافى هم هست ـ به او مى‏فرماید.مالک! تو باید به گونه‏اى حکومت بکنى که مردم تو را به معناى واقعى تأمین کننده‏ى امنیت‏شان و نگه‏دار هستى و مالشان و دوست عزیز خودشان بدانند. (67)

و درباره‏ى تأمین امنیت قضایى براى تمامى طبقات خصوصا قشر آسیب پذیر و ضعیف مى‏گوید .

امیر المؤمنین مى‏فرماید که من این جمله را غیر مرة یعنى نه خیال کنى که یک بار بلکه مکرر از پیغمبر شنیدم که: «لن تقدس امة حتى یؤخذ للضعیف حقه من القوى غیر متتعتع» ، «پیغمبر فرمود: امتى (کلمه‏ى امت مساوى است با آنچه امروز جامعه مى‏گوییم)، جامعه‏اى‏به مقام قداست، به مقامى که قابل تقدیس و تمجید باشد که بشود گفت این جامعه، جامعه‏ى انسانى است، نمى‏رسد مگر آن وقت که وضع به این منوال باشد که ضعیف حقش را از قوى بگیرد بدون لکنت کلمه.

وقتى ضعیف در مقابل قوى مى‏ایستد لکنتى در بیانش وجود نداشته باشد، این شامل دو مطلب است: یکى این که مردم به طور کلى روحیه‏ى ضعف و زبونى را از خود دور کنند و در مقابل قوى هر اندازه قوى باشد، شجاعانه بایستند، لکنت به زبان‏شان نیفتد، ترس نداشته باشند ـ که ترس از جنود ابلیس است ـ و دیگر این که اصلا نظامات اجتماعى باید طورى باشد که در مقابل قانون، قوى و ضعیفى وجود نداشته باشد. (68)

علامه‏ى شهید در جاى دیگر، دفاع از حقوق مظلوم و از بین بردن فاصله‏ى طبقاتى را هدف حکومت على (ع) ذکر مى‏کند.

على (ع) از آن جهت خلافت را به عهده گرفت که جامعه به ظالم و مظلوم و مرفه و محروم تقسیم شده بود. (69)

4.قانون گرایى: «و تقام المعطلة من حدودک» ، مراد از اجراى حدود تعطیل شده، احیاى مطلق قوانین الهى اعم از جزایى و غیر است.حضرت در این فراز اشاره به بعضى مسامحه کارى‏هاى خلفاى پیشین مى‏کند که بعضا روى حساب‏هاى شخصى از اجراى حدود و احکام شریعت جلوگیرى مى‏کردند.

حضرت همه‏ى مردم را در مقابل «قانون» الهى یکسان مى‏بیند.و از هر کس و از هر گروه و صاحب منصبى جرم و خلافى صادر شود بدون هیچگونه ملاحظه کارى‏هاى سیاسى، اجتماعى، فامیلى و آشنایى او را به پاى محکمه کشانده و تاوان خلافش را مى‏دهد. (70)

حضرت در مقام عمل خود به این اصل مهم پاى بند بود و همانطورى که تاریخ ضبط کرده است، آنحضرت برخوردهایى با بستگان نزدیک خود مثل ابن عقیل برادرش، ابن عباس دانشمند معروف و معتمدش و دیگر نمایندگان خود داشته است.

حقوق مردم در حکومت اسلامى

پیشتر بیان شد که حکومتهایى که در مغرب زمین به نام دین یا با اتکاى به آن حکومت‏کردند، نوعا سر از استبداد در آورده و حقوق مردم را به بهانه‏هاى مختلف نادیده انگاشتند.اما آیین مقدس اسلام اهتمام و عنایت خاصى به حقوق مردم در مقابل حکومت داشته است.و چهارده سده پیش مردم خود را ـ که مردمى قبیله‏اى و به دور از تمدن و دموکراسى بودند ـ صاحبان

دانلود تحقیق اهداف حکومت اسلامى 15 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 15

اهداف حکومت اسلامى

حکومتها بر حسب ماهیت و مصدر مشروعیت مى خویش اهداف و مقاصدى دارند که در جهت نیل به آن تلاش مى‏کنند.هدف مهم حکومتهاى غیر دینى، تأمین نیازهاى مادى و معیشتى مردم خود است .اما حکومتهاى دینى علاوه بر غایت فوق دغدغه‏ى دین و ارزشهاى آن را نیز دارند.

حکومت اسلامى هم به نوبه خود، دغدغه‏ى تأمین سعادت دنیوى و اخروى جامعه‏ى خود را دارد .که تبیین آن مجال دیگرى مى‏طلبد.استاد شهید با استناد به روایت ذیل امام على (ع) اهداف کلى حکومت اسلامى را تشریح مى‏کند.که به اختصار ذکر مى‏شود.

امام على (ع) ضمن رد هدف جاه طلبگى و تحصیل مال و منال دنیا در حکومت خویش، مى‏فرماید .

و لکن لنرد المعالم من دینک و نظهر الأصلاح فى بلادک فیأمن المظلومون من عبادک و تقام المعطلة من حدودک. (62) .بازگشت به اسلام راستین: هر دینى به مرور زمان، اصول و ارزش‏هاى آن که راه سعادت و تکامل انسان‏اند، مورد بى‏مهرى و کم توجهى مردم یا گروه خاصى قرار مى‏گیرد.چه بسا، اصول آن «فروع» و فروع آن «اصول» انگاشته شود.کما این که امر فوق درباره‏ى احکام و آموزه‏هاى اجتماعى اسلام اتفاق افتاده است.مثلا ارج و تکریم دین از آزادى، عدالت و مخالفت با تبعیض طبقاتى از آموزه‏هایى است که گوهر آنها طى قرون متمادى بر مسلمانان ناشناخته مانده بود .و کشف و عرصه‏ى آن یک هدف مقدس براى حاکم اسلامى است که دغدغه‏ى دین دارد.

به دیگر سخن حاکم اسلامى در اولین گام باید دین را از غیر دین تفکیک کرده و آموزه‏هاى ناب و سره آن را ـ که مطابق فطرت و سازگار با هر عصرى است ـ به تشنگان معرفت و جهانیان عرضه نماید.

تعلیمات لیبرالیستى در متن تعالیم اسلامى وجود دارد.این گنجینه‏ى عظیم از ارزشهاى انسانى که در معارف اسلامى نهفته بود، تقریبا از سنه‏ى (1320) به بعد در ایران به وسیله‏ى یک عده از اسلام شناس‏هاى خوب و واقعى وارد خود آگاهى مردم شد.یعنى به مردم گفته شد، اسلام دین عدالت است.اسلام با تبعیض‏هاى طبقاتى مخالف است.اسلام دین حریت و آزادى است. (63)

استاد در تبیین فراز اول روایت فوق (لنرد المعالم من دینک) مى‏گوید.

یعنى بازگشت به اسلام نخستین و اسلام راستین، بدعت را از میان بردن و سنت‏هاى اصیل را جایگزین کردن، یعنى اصلاحى در فکرها و اندیشه‏ها و تحولى در روح‏ها و ضمیرها و قضاوت‏ها در زمینه خود اسلام. (64)

2.توسعه‏ى اقتصادى: برخى بر این گمانند که دین و حکومت دینى همه هم و غم خود را معطوف نیازهاى معنوى و اخروى مردم نموده و بدینسان از عمران و آبادى و توسعه کشور باز مى‏ماند .در حالى که خود دین عکس آن را بیان مى‏کند.به این معنا که توسعه‏ى اقتصادى کشور آن هم به نحو شاخص و چشمگیر جزء اهداف حکومت دینى و اسلامى است.امام على (ع) به عنوان جانشین مقام نبوت و حاکم اسلامى در خطبه‏ى فوق به وضوح به این هدف تاکید مى‏کند.

استاد در توضیح «نظهر الأصلاح فى بلادک» مى‏گوید.

«نظهر الأصلاح فى بلادک» خیلى عجیب است! «نظهر» یعنى آشکار کنیم، اصلاح نمایان و چشمگیر، اصلاحى که روشن باشد.در شهرهایت به عمل آوریم.آن قدر این اصلاح اساسى باشد که احتیاج به فکر و مطالعه نداشته باشد.علایمش از در و دیوار پیداست.به عبارت دیگر، سامان به زندگى مخلوقات تو دادن، شکمها را سیراب کردن، تن‏ها را پوشاندن، بیماریها را معالجه کردن، جهل‏ها را از میان بردن، اقدام براى بهبود زندگى مادى مردم، زندگى مادى مردم را سامان دادن. (65)

باز حضرت على (ع) در فرمان معروف خود به مالک اشتر، یکى از وظایف حاکم را عمران شهرها «عمارة بلادها» یاد مى‏کند. (66)

3.اصلاح روابط اجتماعى: یکى دیگر از اهداف حکومت دینى اصلاح روابط طبقات مختلف جامعه است مثلا حکومت با طرفدارى از مظلوم به احقاق حق وى از ظالم در هر مقام و منصبى که باشد، بپردازد و امنیت جامعه را به نحوى تنظیم نماید که طبقات مختلف جامعه به یکدیگر تعدى نکنند.و این امنیت دو طرفه است یعنى در جامعه‏ى اسلامى باید سرمایه‏هاى مردم از امنیت کامل برخوردار باشند و کسى به آن تعدى نکند و در سوى دیگر، در صورت تعدى شخص متمول به حقوق ضعیف باید حکومت از آن دفاع کند.

شهید مطهرى درباره حفظ امنیت سرمایه و اجتماع مى‏گوید.

[حضرت على (ع) در آن فرمانى که به مالک اشتر نوشته است ـ جمله‏اى دارد که عین آن در اصول کافى هم هست ـ به او مى‏فرماید.مالک! تو باید به گونه‏اى حکومت بکنى که مردم تو را به معناى واقعى تأمین کننده‏ى امنیت‏شان و نگه‏دار هستى و مالشان و دوست عزیز خودشان بدانند. (67)

و درباره‏ى تأمین امنیت قضایى براى تمامى طبقات خصوصا قشر آسیب پذیر و ضعیف مى‏گوید .

امیر المؤمنین مى‏فرماید که من این جمله را غیر مرة یعنى نه خیال کنى که یک بار بلکه مکرر از پیغمبر شنیدم که: «لن تقدس امة حتى یؤخذ للضعیف حقه من القوى غیر متتعتع» ، «پیغمبر فرمود: امتى (کلمه‏ى امت مساوى است با آنچه امروز جامعه مى‏گوییم)، جامعه‏اى‏به مقام قداست، به مقامى که قابل تقدیس و تمجید باشد که بشود گفت این جامعه، جامعه‏ى انسانى است، نمى‏رسد مگر آن وقت که وضع به این منوال باشد که ضعیف حقش را از قوى بگیرد بدون لکنت کلمه.

وقتى ضعیف در مقابل قوى مى‏ایستد لکنتى در بیانش وجود نداشته باشد، این شامل دو مطلب است: یکى این که مردم به طور کلى روحیه‏ى ضعف و زبونى را از خود دور کنند و در مقابل قوى هر اندازه قوى باشد، شجاعانه بایستند، لکنت به زبان‏شان نیفتد، ترس نداشته باشند ـ که ترس از جنود ابلیس است ـ و دیگر این که اصلا نظامات اجتماعى باید طورى باشد که در مقابل قانون، قوى و ضعیفى وجود نداشته باشد. (68)

علامه‏ى شهید در جاى دیگر، دفاع از حقوق مظلوم و از بین بردن فاصله‏ى طبقاتى را هدف حکومت على (ع) ذکر مى‏کند.

على (ع) از آن جهت خلافت را به عهده گرفت که جامعه به ظالم و مظلوم و مرفه و محروم تقسیم شده بود. (69)

4.قانون گرایى: «و تقام المعطلة من حدودک» ، مراد از اجراى حدود تعطیل شده، احیاى مطلق قوانین الهى اعم از جزایى و غیر است.حضرت در این فراز اشاره به بعضى مسامحه کارى‏هاى خلفاى پیشین مى‏کند که بعضا روى حساب‏هاى شخصى از اجراى حدود و احکام شریعت جلوگیرى مى‏کردند.

حضرت همه‏ى مردم را در مقابل «قانون» الهى یکسان مى‏بیند.و از هر کس و از هر گروه و صاحب منصبى جرم و خلافى صادر شود بدون هیچگونه ملاحظه کارى‏هاى سیاسى، اجتماعى، فامیلى و آشنایى او را به پاى محکمه کشانده و تاوان خلافش را مى‏دهد. (70)

حضرت در مقام عمل خود به این اصل مهم پاى بند بود و همانطورى که تاریخ ضبط کرده است، آنحضرت برخوردهایى با بستگان نزدیک خود مثل ابن عقیل برادرش، ابن عباس دانشمند معروف و معتمدش و دیگر نمایندگان خود داشته است.

حقوق مردم در حکومت اسلامى

پیشتر بیان شد که حکومتهایى که در مغرب زمین به نام دین یا با اتکاى به آن حکومت‏کردند، نوعا سر از استبداد در آورده و حقوق مردم را به بهانه‏هاى مختلف نادیده انگاشتند.اما آیین مقدس اسلام اهتمام و عنایت خاصى به حقوق مردم در مقابل حکومت داشته است.و چهارده سده پیش مردم خود را ـ که مردمى قبیله‏اى و به دور از تمدن و دموکراسى بودند ـ صاحبان حقوق متعدد اجتماعى و سیاسى و طبیعى بر شمرده و حاکمان را ملزم به رعایت آن نمود.اینجا به تبیین برخى از این حقوق از منظر متکلم شهید مى‏پردازیم.

1.حاکم وکیل و امین مردم: شهید سعید با اختصاص یک فصل از کتاب نفیس «سیرى در نهج البلاغه» به حقوق مردم در مقابل حاکم، تحت عنوان «اعتراف به حقوق مردم» ابتدا به تبیین نوع رابطه‏ى حاکم و مردم در فلسفه‏هاى مختلف مى‏پردازد.