واضی فایل
دانلود کتاب، جزوه، تحقیق | مرجع دانشجوییواضی فایل
دانلود کتاب، جزوه، تحقیق | مرجع دانشجوییمقاله درمورد تفسیر سوره حمد
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 6
تفسیر سوره حمد
آیه:الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
ترجمه:(خدایى که) بخشنده و مهربان است.
تفسیر:کلمه «رحمن» به معناى مبالغه و شدّت در رحمت و گستردگى آن است. از کاربرددو صفت «رحمن» و «رحیم» در قرآن، استفاده مىشود که رحمانیّت درباره همهىمخلوقات ورحیم بودن، مربوط به انسان وموجودات مکلّف است.
خداوند رحمت را برخود واجب کرده است، «کتب ربّکم على نفسه الرّحمة» و رحمت او بر همه چیز سایه گسترده است، «و رحمتى وسعت کلّ شیىء» همچنین پیامبر و کتاب او مایه رحمتند، «رحمةً للعالمین» آفرینش وپرورش او براساس رحمت است و اگر عقوبت نیز مىدهد از روى لطف است.بخشیدن گناهان و قبول توبهى بندگان و عیبپوشى از آنان و دادن فرصت براىجبران اشتباهات، همه مظاهر رحمت و مهربانى اوست.
آیه:مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ
ترجمه:(خدایى که) مالک روز جزاست.
تفسیر:مالکیّت خداوند، حقیقى است و شامل احاطه و سلطنت است، ولى مالکیّتهاىاعتبارى، از سلطهى مالک خارج مىشود و تحت سلطهى واقعى او نیست. «مالکیوم الدین»
با آنکه خداوند مالک حقیقى همه چیز در همه وقت است، ولى مالکیّت او در روز قیامت و معاد جلوهى دیگرى دارد؛ * در آن روز تمام واسطهها واسباب قطع مىشوند. «تقطّعت بهم الاسباب»
* نسبتها و خویشاوندىها از بین مىرود. «فلا انساب بینهم»
* مال و ثروت و فرزندان، ثمرى ندارند. «لا ینفع مال و لا بنون»
* بستگان و نزدیکان نیز فایدهاى نمىرسانند. «لن تنفعکم ارحامکم»
* نه زبان، اجازه عذر تراشى دارد و نه فکر، فرصت تدبیر. تنها راه چاره لطف خداوند است که صاحب اختیار آن روز است. لفظ «دین» در معانى گوناگون به کار رفته است:
الف: مجموعهى قوانین آسمانى. «إنّ الدّین عنداللَّه الاسلام»
ب: عمل و اطاعت. «للّه الدّین الخالص»
ج: حساب و جزا. «مالک یوم الدّین»
«یوم الدّین» در قرآن به معناى روز قیامت است که روز کیفر و پاداش مىباشد. «یسئلون ایّان یوم الدّین» [36]مىپرسند روز قیامت چه وقت است؟ قرآن در مقام معرّفى این روز، چنینمىفرماید: «ثم ما ادریک ما یوم الدّین . یوم لا تملک نفس شیئاً و الامریومئذ للّه» (اى پیامبر!) نمىدانى روز دین چه روزى است؟ روزى که هیچ کس براى کسى کارآیى ندارد وآن روز تنها حکم و فرمان با خداست.
«مالک یوم الدّین» نوعى انذار و هشدار است، ولى با قرار گرفتن در کنارآیهى «الرّحمن الرّحیم» معلوم مىشود که بشارت و انذار باید در کنار همباشند. نظیر آیه شریفه دیگر که مىفرماید: «نبّىء عبادى انّى أنا الغفورالرّحیم . و أنّ عذابى هو العذاب الالیم» [38]به بندگانم خبر ده که من بسیار مهربان و آمرزندهام، ولى عذاب و مجازات مننیز دردناک است. همچنین در آیه دیگر خود را چنین معرّفى مىکند: «قابلالتَّوب شدید العقاب» خداوند پذیرندهى توبه مردمان وعقوبت کنندهى شدید گناهکاران است.
در اوّلین سورهى قرآن، مالکیتَ خداوند عنوان شده است، «مالکِ یوم الدّین» و در آخرین سوره، مَلِکیت او. «ملک النّاس»
آیه:إِیّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ
ترجمه:(خدایا) تنها ترا مىپرستیم و تنها از تو یارى مىجوئیم
تفسیر:انسان باید به حکم عقل، بندگى خداوند را بپذیرد. ما انسانها عاشق کمالهستیم و نیازمند رشد و تربیت، و خداوند نیز جامع تمام کمالات و ربّ همهىهستى است. اگر به مهر و محبّت نیازمندیم او رحمان و رحیم است و اگر ازآینده دور نگرانیم، او صاحب اختیار و مالک آن روز است. پس چرا به سوىدیگران برویم؟! عقل حکم مىکند که تنها باید او را پرستید و از او کمکخواست. نه بنده هوى و هوس خود بود و نه بنده زر و زور دیگران.
درنماز، گویا شخص نمازگزار به نمایندگى از تمام خداپرستان مىگوید: خدایا نهفقط من که همهى ما بنده توایم، ونه تنها من که همهى ما محتاج و نیازمندلطف توایم
خدایا! من کسى جز تو را ندارم «ایّاک» ولى تو غیر مرا فراوان دارى و همههستى عبد و بندهى تو هستند. «ان کلّ من فى السموات و الارض الاّ اتىالرّحمن عبداً» در آسمانها و زمین هیچ چیزى نیست مگر این که بنده و فرمان بردار تو هستند. جمله «نعبد» هم اشاره به این دارد که نماز به جماعت خوانده شود و هم بیانگر این است که مسلمانان همگى برادر و در یک خط هستند.
مراحل پرواز معنوى، عبارت است از: ثنا، ارتباط و سپس دعا. بنابراین اوّلسورهى حمد ثناست، آیهى «ایّاک نعبد» ارتباط و آیات بعد، دعا مىباشد.
چون گفتگو با محبوب واقعى شیرین است، لذا کلمه «ایّاک» تکرار شد.
ایه :اهْدِنَا الصِّرَ طَ الْمُستَقِیمَ
ترجمه :(خداوندا!) ما را به راه راست هدایت فرما.
تفسیر:در قرآن مجید دو نوع هدایت مطرح شده است:
الف: هدایت تکوینى، نظیرهدایت زنبور عسل که چگونه از شهد گلها بمکد و چگونه کندو بسازد. و یاهدایت و راهنمایى پرندگان در مهاجرتهاى زمستانى و تابستانى. آنجا که قرآنمىفرماید: «ربّنا الّذى اعطى کلّ شىء خلقه ثم هدى» [43]بیانگر این نوع از هدایت است.
ب: هدایت تشریعى که همان فرستادن انبیاى الهى و کتب آسمانى براى هدایت بشر است.
کلمهى «صراط» بیش از چهل مرتبه در قرآن آمده است. انتخاب راه و خط فکرى صحیح، نشانهى شخصیت انسان است.
راههاى متعدّدى در برابر انسان قرار دارد که او باید یکى را انتخاب کند:
* راه خواستهها وهوسهاى خود.
* راه انتظارات وهوسهاى مردم.
* راه وسوسههاى شیطان.
* راه طاغوتها.
* راه نیاکان و پیشینیان.
* راه خدا و اولیاى خدا.
آیه:صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَلاَ الضَّآلِّینَ.
ترجمه :(خداوندا! ما را به) راه کسانى که آنها را مشمول نعمت خود ساختى، (هدایت کن) نه غضب شدگان و نه گمراهان!
تفسیر:
