تحقیق در مورد لایه ی ا وزون چیست 12ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 12 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

لایه ی ا وزون چیست ؟

انسان روز به روز بیشتر متوجه می شود که کارهای روزانه اش میتواند بر آب و هوای کره ی زمین آب و غذای مصرفی خودش هوای تنفسی اش و بسیاری چیزهای دیگر تاثیر بگذارد.

امروزه عدهای اختیار می کنند که بسیاری از وسایلی که انسان به فضا پرتاب می کند ممکن است برای لایه خطرناک و زیان بار باشد .

لایه اوزون چه اهمیتی دارد؟

کره زمین را لایه ضخیمی از هوا به نام اتمسفر یا جو کشنده است اتمسفر زمین امکان پیدایش و ادامه حیات در روی این کره رافراهم می کند هوایی که تنفس می کنیم از همین اتمسفر است این اتمسفر ما در برابر برخی تابشهای خطرناک خورشید محفوظ می داردکره زمین را نیز در برابر گرماو سرمای شدیدحفظ می کند گذشته از اینها اتمسفر فواید بسیاری دیگر برای انسان دارد اوزون شکلی از اکسیژن است در این لایه اثری از باد نیست و هوا گرم است انچه باعث گرمی هوا می شود همین گاز اوزون است

چرا آب بخار می شود ؟

همه ما دیده ایم که هرگاه لباسهای خیس را روی طناب بیندازیم پس از مدتی خشک می شود تبخیر به عمل تبدیل یک مایع به بخار یا گاز مجاورت در هوا گفته می شود همه مایعات بایک سرعت تبخیر نمی شوند مثلا الکل دو نیرو وجود دارند که برمولکولهای تشکیل دهنده هر جسم تاثیر می گذارند یکی جاذبه مولکولی است که مولکولهارابه هم دیگر نزدیک و تشکیل قطره ها و لایه های نازک را ممکن می سازد دیگری جنبش گرمایی مولکولهاست که باعث دوری وگریختن انها از یکدیگر می شود وقتی میان این دو نیرو تناسبی نسبی برقرار باشد مایع تشکیل می شودوقتی هوا در بالای مایعی حرکت کند برسرعت تبخیر می افزاید و اگر سطح بیشتری از مایع در معرض هوا قرار گیرد تبخیر سریعتر صورت می گیرد آب داخل یک طشت کم عمق زودتر از اب یک کوزه یا سبوی دراز تبخیر می شود .

چرا غروب خورشید زیبا است ؟

خورشید هیچ نقشی در زیبا شدن غروب ندارد و انچه که ادمی را به شگفت وا میدارد این است که یکی از عوامل پیدایش این زیبایی وجود گرد و غبار در هوا است . در واقع ذرات گرد و غبار رنگ آبی درآسمان می دهند و غروب خورشید را سرخگون می گردانند نور سفید خورشید عملا ترکیبی از تمام رنگهای تشکیل دهنده رنگین کمان است .هر رنگ طول موجی خاص خود دارد طول موج رنگ بنفش از همه کوتاهتر و طول موج رنگ قرمز از همه بلندتر است اما لازم به تذکر است که سرخی نور خورشید به هنگام غروب به نوعی ذراتی بستگی دارد که در هوا وجود دارند و نور خورشید را پراکنده خواهند ساخت در این کار مخصوصا قطرات و ذرات بسیار ریز آب نیز موثر اند و به همین علت است که بعضی از تکه ابر ها به هنگام غروب خورشید به رنگ سرخ دیده می شوند .

چرا هوای نوک کوه سردتر از پایین کوه است ؟

جو یا اتمسفر زمین از چند لایه تشکیل شده است که هر یک با دیگری فرق می کند لایه های اصلی عبارتند از : تروپسفر – استراتسفر – ویون کره یا یونوسفر . این لایه ها برروی هم پوششی به ضخامت چند صد کیلومتر در اطراف کره زمین پدید می اورند .

هوا در مجاورت سطح زمین هممیشه گرمتر از هر جای دیگر است علتش انست که نور خورشید زمین را گرم می کند و زمین گرمایی از خود تولید می کند که باعث گرمی هوا می شود خورشید اتمسفر زمین را مستقیما گرم نمی کند در اخرین لایه در یون کره هوا بسیار رقیق است و اتم ها و مولکولها در معرض بمباران تشعشعات خورشید قرار دارند د رارتفاع 90 کیلو متری زمین درجه حرارت بسیار بالا است و در هنگام روز به 1650درجه سانتیگراد می رسد .

چگونه ستارگان تشکیل شده اند ؟

نخست ببینیم ستاره چیست . ستاره گوی بزرگی است از گازهای درخشان و بسیار داغ ستارگان مقدار زیادی هیدروژن دارند که منبع اصلی تامین انرژی انها است ستاره ها درابر های پهناور غیار گازی که در فضای کیهانی شناور است به وجود می اید تشکیل ستاره زمانی اغاز می شود که تعداد زیادی ذرات گازی در درون چنین ابری یکجا به چرخش در می اید ذراتچرخنده ذرات دیگری را به خود جذب می کنند و

همچنان که گروه ذرات مزبور تدریجا بزرگتر بزرگتر می شود کشش جاذبه ان نیرومند تر می شود این ذرات گوی غول اسایی از گاز تشکیل می دهند همزمان با بزرگتر شدن این گوی ذرات بالایی به ذرات زیرین فشار می اورند و رون فشار اوری در درون گوی اعاز می شود سر انجام این فشار چنان شدتی می یابد که می تواند دمای گازهار ا بالا ببرد و از ان لحظه به بعد گازها درخشان می شوند وقتی فشار دمای درونی گوی گازی خیلی بالا برود واکنشهای هسته ای اغاز می شود در این لحظه است که گازها تبدیل به ستاره شده اند.

چرا ستاره دنباله دار دم دارد ؟

اگر با تلسکوپ به ستاره دنباله دار بنگرید خواهید دید که هر ستاره دنباله دار یک سر دارد و یک دم . سر ابری است از گازهای درخشان که گیسوی ستاره دنباله دار نامیده می شود .این گیسو ممکن است تا بیش از 1500کیلومتر قطر داشته باشد دم یا دنباله ستاره دنباله دار زمانی تشکیل می شود که گازها مجددا به وسیله باد خورشید به جای خود برگردانده می

تحقیق در مورد لایه ی ا وزون چیست 12ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 12 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

لایه ی ا وزون چیست ؟

انسان روز به روز بیشتر متوجه می شود که کارهای روزانه اش میتواند بر آب و هوای کره ی زمین آب و غذای مصرفی خودش هوای تنفسی اش و بسیاری چیزهای دیگر تاثیر بگذارد.

امروزه عدهای اختیار می کنند که بسیاری از وسایلی که انسان به فضا پرتاب می کند ممکن است برای لایه خطرناک و زیان بار باشد .

لایه اوزون چه اهمیتی دارد؟

کره زمین را لایه ضخیمی از هوا به نام اتمسفر یا جو کشنده است اتمسفر زمین امکان پیدایش و ادامه حیات در روی این کره رافراهم می کند هوایی که تنفس می کنیم از همین اتمسفر است این اتمسفر ما در برابر برخی تابشهای خطرناک خورشید محفوظ می داردکره زمین را نیز در برابر گرماو سرمای شدیدحفظ می کند گذشته از اینها اتمسفر فواید بسیاری دیگر برای انسان دارد اوزون شکلی از اکسیژن است در این لایه اثری از باد نیست و هوا گرم است انچه باعث گرمی هوا می شود همین گاز اوزون است

چرا آب بخار می شود ؟

همه ما دیده ایم که هرگاه لباسهای خیس را روی طناب بیندازیم پس از مدتی خشک می شود تبخیر به عمل تبدیل یک مایع به بخار یا گاز مجاورت در هوا گفته می شود همه مایعات بایک سرعت تبخیر نمی شوند مثلا الکل دو نیرو وجود دارند که برمولکولهای تشکیل دهنده هر جسم تاثیر می گذارند یکی جاذبه مولکولی است که مولکولهارابه هم دیگر نزدیک و تشکیل قطره ها و لایه های نازک را ممکن می سازد دیگری جنبش گرمایی مولکولهاست که باعث دوری وگریختن انها از یکدیگر می شود وقتی میان این دو نیرو تناسبی نسبی برقرار باشد مایع تشکیل می شودوقتی هوا در بالای مایعی حرکت کند برسرعت تبخیر می افزاید و اگر سطح بیشتری از مایع در معرض هوا قرار گیرد تبخیر سریعتر صورت می گیرد آب داخل یک طشت کم عمق زودتر از اب یک کوزه یا سبوی دراز تبخیر می شود .

چرا غروب خورشید زیبا است ؟

خورشید هیچ نقشی در زیبا شدن غروب ندارد و انچه که ادمی را به شگفت وا میدارد این است که یکی از عوامل پیدایش این زیبایی وجود گرد و غبار در هوا است . در واقع ذرات گرد و غبار رنگ آبی درآسمان می دهند و غروب خورشید را سرخگون می گردانند نور سفید خورشید عملا ترکیبی از تمام رنگهای تشکیل دهنده رنگین کمان است .هر رنگ طول موجی خاص خود دارد طول موج رنگ بنفش از همه کوتاهتر و طول موج رنگ قرمز از همه بلندتر است اما لازم به تذکر است که سرخی نور خورشید به هنگام غروب به نوعی ذراتی بستگی دارد که در هوا وجود دارند و نور خورشید را پراکنده خواهند ساخت در این کار مخصوصا قطرات و ذرات بسیار ریز آب نیز موثر اند و به همین علت است که بعضی از تکه ابر ها به هنگام غروب خورشید به رنگ سرخ دیده می شوند .

چرا هوای نوک کوه سردتر از پایین کوه است ؟

جو یا اتمسفر زمین از چند لایه تشکیل شده است که هر یک با دیگری فرق می کند لایه های اصلی عبارتند از : تروپسفر – استراتسفر – ویون کره یا یونوسفر . این لایه ها برروی هم پوششی به ضخامت چند صد کیلومتر در اطراف کره زمین پدید می اورند .

هوا در مجاورت سطح زمین هممیشه گرمتر از هر جای دیگر است علتش انست که نور خورشید زمین را گرم می کند و زمین گرمایی از خود تولید می کند که باعث گرمی هوا می شود خورشید اتمسفر زمین را مستقیما گرم نمی کند در اخرین لایه در یون کره هوا بسیار رقیق است و اتم ها و مولکولها در معرض بمباران تشعشعات خورشید قرار دارند د رارتفاع 90 کیلو متری زمین درجه حرارت بسیار بالا است و در هنگام روز به 1650درجه سانتیگراد می رسد .

چگونه ستارگان تشکیل شده اند ؟

نخست ببینیم ستاره چیست . ستاره گوی بزرگی است از گازهای درخشان و بسیار داغ ستارگان مقدار زیادی هیدروژن دارند که منبع اصلی تامین انرژی انها است ستاره ها درابر های پهناور غیار گازی که در فضای کیهانی شناور است به وجود می اید تشکیل ستاره زمانی اغاز می شود که تعداد زیادی ذرات گازی در درون چنین ابری یکجا به چرخش در می اید ذراتچرخنده ذرات دیگری را به خود جذب می کنند و

همچنان که گروه ذرات مزبور تدریجا بزرگتر بزرگتر می شود کشش جاذبه ان نیرومند تر می شود این ذرات گوی غول اسایی از گاز تشکیل می دهند همزمان با بزرگتر شدن این گوی ذرات بالایی به ذرات زیرین فشار می اورند و رون فشار اوری در درون گوی اعاز می شود سر انجام این فشار چنان شدتی می یابد که می تواند دمای گازهار ا بالا ببرد و از ان لحظه به بعد گازها درخشان می شوند وقتی فشار دمای درونی گوی گازی خیلی بالا برود واکنشهای هسته ای اغاز می شود در این لحظه است که گازها تبدیل به ستاره شده اند.

چرا ستاره دنباله دار دم دارد ؟

اگر با تلسکوپ به ستاره دنباله دار بنگرید خواهید دید که هر ستاره دنباله دار یک سر دارد و یک دم . سر ابری است از گازهای درخشان که گیسوی ستاره دنباله دار نامیده می شود .این گیسو ممکن است تا بیش از 1500کیلومتر قطر داشته باشد دم یا دنباله ستاره دنباله دار زمانی تشکیل می شود که گازها مجددا به وسیله باد خورشید به جای خود برگردانده می

تحقیق در مورد خوریشد 12ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 13 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

مقدمه

خورشید ستاره‌ای است از ستارگان رشته اصلی که 5 میلیارد سال از عمرش می‌گذرد. این ستاره کروی شکل بوده و عمدتا از گازهای هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است. وسعت این ستاره 1.4 میلیون کیلومتر (870000 مایل) است. جرم این ستاره 7 برابر جرم یک ستاره معمولی بوده و همچنین 750 برابر جرم تمام سیاراتی است که به دورش می‌چرخند. در هسته خورشید ، جرم توسط واکنشهای هسته‌ای تبدیل به تشعشعات الکترومغناطیسی که نوعی انرژی هستند، می‌شود. این انرژی به سمت بیرون تابانده شده و باعث درخشنگی خورشید می‌گردد. سایر اجسام آسمانی موجود در منظومه شمسی که توسط جاذبه خورشید در مدارهایشان قرار گرفته‌اند نیز گرمایشان را از این انرژی می‌گیرند

مواد تشکیل دهنده خورشید حالت گازی دارند، بنابراین خورشید محدوده دقیق و معینی نداشته و مواد اطراف آن بتدریج در فضا منتشر می‌شوند. اما چنین به نظر می‌رسد که خورشید لبه تیزی داشته باشد، چرا که بیشتر نوری که به زمین می‌رسد از یک لایه که چند صد کیلومتر ضخامت دارد ساطع می‌شود. این لایه فوتوسفر نام داشته و به عنوان سطح خورشید شناخته شده است. بالای سطح خورشید ، کروموسفر یا رنگین کره و هاله خورشیدی قرار دارند که با همدیگر جو خورشید را تشکیل می‌دهند.

مرکز خورشید مانند کوره‌ای هسته‌ای است با دمای 15 میلیون درجه سانتیگراد (27 میلیون درجه فارنهایت) که چگالی‌اش 160 برابر آب می‌باشد. تحت چنین شرایطی هسته‌های اتم هیدروژن باهم ترکیب شده و تبدیل به هسته‌های هلیووم می‌شوند. در این حین، 0.7 درصد جرم ترکیب شده ، تبدیل به انرژی می‌شود. از 590 میلیون تن هیدروژنی که در هر ثانیه در مرکز خورشید ترکیب می‌شوند، 3.9 میلیون تن به انرژی تبدیل می‌شود. این سوخت هیدروژنی ، تا 5 میلیارد سال دیگر دوام خواهد داشت. مسیر نامنظم 2 میلیون سال طول می‌کشد تا انرژی تولید شده در مرکز خورشید به سطح آن رسیده و بصورت نور و گرما تابش کند، سپس بعد از فقط 8 دقیقه ، این انرژی به زمین می‌رسد.

هنگامی که خورشید منبسط می شود تا تبدیل به یک غول سرخ شود، قطرش حدود 150برابر بزرگتر خواهد شد. گازهای منبسط شده و داغ، رنگ زرد و حرارت خود را از دست داده و قرمز رنگ و سرد خواهند شد. اما بخاطر بزرگتر شدن سطح خورشید،درخشندگی آن 1000برابر افزایش یافته و نور بیشتری ساطع خواهد کرد

زبانه‌ها و شعله‌های خورشیدی

زبانه حلقوی در شکل پایین ، خطوط میدان مغناطیسی ، دو لکه خورشیدی را به هم متصل کرده است. در سال 1973 ، یک زبانه خورشیدی (سمت چپ تصویر) 000/588 کیلومتر (365.000 مایل) از سطح خورشید را پوشاند. اغلب فعالیتهای شدید خورشید در نزدیکی لکه‌های خورشیدی رخ می‌دهند. شعله‌های خورشیدی ، جرخه‌هایی از انرژی هستند که عمر چند ساعته دارند، این شعله‌ها هنگامی بوجود می‌آیند که مقدار زیادی انرژی مغناطیسی بطور ناگهانی آزاد شود. زبانه‌های خورشیدی ، فوارانهایی از گاز مشتعل هستند که ممکن است صدها هزار کیلومتر در فضا پیش بروند. میدان مغناطیسی خورشید می‌تواند زبانه‌های حلقوی را هفته‌ها در فضا پیش بروند معلق نگاه دارد

باد خورشیدی

هاله (جو بیرونی) خورشید حاوی ذراتی است که انرژی کافی برای فرار از جاذبه خورشید را دارند. این ذرات بصورت مارپیچی با سرعتی معادل900 کیلومتر (560 مایل) در ثانیه از خورشید دور شده و باد خورشیدی را بوجود می‌آورند. این ذرات در همان مسیرهای میدان مغناطیسی خورشید حرکت می‌کنند و از آنجا که دارای بار الکتریکی هستند، منظومه شمسی را پر از جریانات الکتریکی می‌کنند. ناحیه فعالیتهای خورشیدی ، هلیوسفر (کره خورشیدی) نامیده می‌شود. باد خورشیدی در هر ثانیه حدود یک میلیون تن هیدروژن حورشید را از بین می‌برد. 100000 میلیارد سال طول خواهد کشید تا باد خورشیدی تمام جرم خورشید را در فضای بین سیاره‌ای پخش کند، اما طول عمر طبیعی خورشید فقط 10 میلیارد سال است.

چرخه‌ها و لکه‌های خورشیدی

تحقیق در مورد کولیس ورنیه 12ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 12 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

کولیس ورنیه

کولیس ورنیه از متداولترین و پرکاربردترین وسایل اندازه گیری است که در صنعت تراشکاری و قالبسازی ، هنگام ساخت قطعات با دقت بالا ، از آن استفاده می شو د . شکل 1 ، نمونه ای از این وسیله را نشان می دهد

با توحه به شکل فوق ، می توان قسمتهای مهم یک کولیس را چنین معرفی کرد :

خط کش

ورنیه

پیچ قفل کننده

فک های ثابت ( شاخک های ثابت )

فک های متحرک ( شاخک های متحرک )

زبانه عمق سنج

1-2- کاربرد قسمتهای مهم کولیس

1-1-2- خط کش :

خط کش کولیس ، معمولاٌ در دو سیستم میلیمتری و ااینچی تقسیم بندی شده است ، که معمولاٌ قسمت پائین آن میلیمتری و قسمت بالایی اینچی می باشد . قسمت میلی متری معمولاٌ دارای دقتی معادل 1 میلی متر و قسمت اینچی آن اینچ دقت دارند ( منظور از دقت ، کمترین فاصله بین دو تقسیم روی خط کش می باشد ).

2-1-2- ورنیه :

ورنیه ، در واقع کشویی است که روی خط کش حرکت می کند و مثل خط کش که دارای تقسیمات میلی متری و اینچی می باشد ، دارای تقسیماتی تقریباٌ اینچنین می باشد ؛ معمولاٌ قسمت پائین ورنیه ، میلی متری و بالای آن تقسیمات اینچی وجود دارد . با توجه به تقسیمات ورنیه و خط کش ، می توان دقت کولیس را بدست آورد . البته این دقت ، معمولاٌ روی ورنیه نیز حک شده است و با توجه به آن می توان اندازه های گرفته شده را به سادگی قرائت کرد .

2-1-2 – پیچ قفل کننده :

با این پیچ ، می توان کولیس را در هر نقطه ای که اندازه گیری انجام گرفته ، قفل کرده و مقدار صحیح را به طور دقیق قرائت نمود .

4-1-2- شاخک های ثابت :

به کمک این شاخک ها میتوان اندازه گیری های داخلی یا خارجی را انجام داد . در واقع از این شاخک ها به عنوان یک تکیه گاه برای قطعه استفاده می شود .

5-1-2- شاخک های متحرک :

این شاخک ها متصل به ورنیه اند که با حرکت آن ، به عقب یا جلو کشیده می شوند . هنگام اندازه گیری ، این شاخک ها به قطعه نزدیک می شوند .

6-1-2- زبانه عمق سنج :

با کمکاین زبانه می توان عمق بعضی از سوراخ ها ، پله ها و قطعاتی از این قبیل را اندازه گیری نمود . شکل 2 علت شکستگی انتهای این زبانه را مشخص می نماید .

با معرفی و شناخت قسمت های اصلی کولیس ، می تو.ان کاربرد سه گانه آن را در شکل زیر مشاهده نمود . کاربرد صحیح شاخک ها و زبانه عمق سنج از اهمیت خاصی برخوردار است .

همانگونه که گفته شد ، کولیس ها در دو سیستم اینچی و میلیمتری ساخته شده و در اختیار صنعتگران قرار گرفته ، که امروزه به خاطر سهولت در خواندن مقادیر ؛ و رواج سیستم میلیمتری ، بیشتر به قسمت میلیمتری پرداخته شده است .

2-2- خواندن کولیس

برای خواندن کولیس ، مراحلی را باید انجام داد که عمدتاٌ به شرح زیرمی باشد:

ابتدا باید از روی ورنیه کولیس ، دقت کولیس را مشاهده و به خاطر سپرد . البته در بعضی از کولیس ها دقت آن نوشته نشده ، که از روی کاتالوگ مربو طه می توان آن را یافت و برا ی همیشه ، هنگام اندازه گیری منظور داشت .

حال کولیس را باید به اندازه ای دلخواه باز ، یا قطعه کاری را بین فک ثابت و متحرک آن قرار داد . اگرخط صفر ورنیه ، در راستای یکی از خطوط اصلی خط کش قرار گرفت ، عدد خونده شده ، همان مقدار اندازه گرفته شده است . شکل 4 این حالت را نشان می دهد .

بیشتر اوقات ، صفر ورنیه مابین دو حط اندازه از خط کش قرار می گیرد . در این حالت عددی که صفر ورنیه از آن گذشته باید یه عنوان عدد صحیح خوانده شود . حال باید به ورنیه نگاه کرد و به خطوط آن دقت نمود که کدامشان با یکی از خطوط خطکش در یک راستا قرار گرفته اند . حال باید تعداد خطوط سمت چپ این دو خط همراستا را از روی ورنیه شمرد و آن را در دقت کولیس ضرب کرده حاصل را با عدد صحیحی که قبلاٌ خوانده شده جمع نمود . عدد به دست آمده ، مقدار اندازه گرفته شده است . شکل زیر نیز این حالت را نشان می دهد .

شکل فوق را می توان چنین توضیح داد :

از قبل می دانیم که دقت کولیس 1/0 میلیمتر می باشد .

تحقیق در مورد سوره المائده آیه 6 12ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 12 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

سوره المائده

آیه 6

یَأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلى الصلَوةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلى الْمَرَافِقِ وَ امْسحُوا بِرُءُوسِکُمْ وَ أَرْجُلَکمْ إِلى الْکَعْبَینِ وَ إِن کُنتُمْ جُنُباً فَاطهَّرُوا وَ إِن کُنتُم مَّرْضى أَوْ عَلى سفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِّنکُم مِّنَ الْغَائطِ أَوْ لَمَستُمُ النِّساءَ فَلَمْ تجِدُوا مَاءً فَتَیَمَّمُوا صعِیداً طیِّباً فَامْسحُوا بِوُجُوهِکمْ وَ أَیْدِیکُم مِّنْهُ مَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکم مِّنْ حَرَجٍ وَ لَکِن یُرِیدُ لِیُطهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکمْ تَشکُرُونَ(6)

ترجمه :

6 - اى کسانى که ایمان آورده اید هنگامى که براى نماز بپاخاستید صورت و دستها را تا آرنج بشوئید و سر و پاها را تا مفصل (یا برآمدگى پشت پا) مسح کنید و اگر جنب باشید خود را بشوئید (غسل کنید) و اگر بیمار یا مسافر باشید یا یکى از شما از محل پستى آمده (قضاى حاجت کرده ) یا با زنان تماس گرفته باشید (آمیزش جنسى کرده اید) و آب (براى غسل یا وضو) نیابید با خاک پاکى تیمم کنید و از آن بر صورت (پیشانى ) و دستها بکشید، خداوند نمى خواهد مشکلى براى شما ایجاد کند بلکه مى خواهد شما را پاک سازد و نعمتش را بر شما تمام نماید شاید شکر او را بجا آورید.

تفسیر :

پاک سازى جسم و جان

در آیات سابق ، بحثهاى گوناگونى درباره ((طیبات جسمى و مواهب مادى )) مطرح شد، در این آیه به ((طیبات روح )) و آنچه باعث پاکیزگى جان انسان مى گردد، اشاره شده است و قسمت قابل ملاحظهاى از احکام وضو و غسل و تیمم که موجب صفاى روح است ، تشریح گردیده ، نخست خطاب به افراد با ایمان کرده ، احکام وضو را به این ترتیب بیان مى کند:

((اى کسانى که ایمان آورده اید هنگامى که براى نماز بپاخاستید صورت و دستهاى خود را تا آرنج بشوئید و قسمتى از سر و همچنین پا را تا مفصل (یا برآمدگى پشت پا) مسح کنید.

(یا ایها الذین آمنوا اذا قمتم الى الصلوة فاغسلوا وجوهکم و ایدیکم الى المرافق و امسحوا برؤ وسکم و ارجلکم الى الکعبین ).

در آیه حدود صورت ، که باید در وضو شسته شود توضیح داده نشده ولى در روایات ائمه اهلبیت (علیهمالسلام ) که وضوى پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) را مشروحا بیان کرده اند.

1 - حد صورت از طرف طول از رستانگاه مو تا چانه و از طرف عرض ‍آنچه در میان انگشت وسط و ابهام (انگشت شست ) قرار مى گیرد، ذکر شده و این در حقیقت توضیح همان معنائى است که از کلمه ((وجه )) در عرف فهمیده مى شود، زیرا وجه همان قسمتى است که انسان به هنگام برخورد بر دیگرى با آن مواجه مى شود.

2 - حد دست که باید در وضو شسته شود، تا آرنج ذکر شده ، زیرا مرافق جمع ((مرفق )) به معنى ((آرنج )) است ، و چون هنگامى گفته شود دست را بشوئید ممکن است به ذهن چنین برسد که دستها را تا مچ بشوئید، زیرا غالبا این مقدار شسته میشود، براى رفع این توهم مى فرماید: تا آرنج بشوئید

(الى المرافق ).

و با این توضیح روشن مى شود، کلمه ((الى )) در آیه فوق تنها براى بیان حد شستن است نه کیفیت شستن ، که بعضى توهم کرده اند و چنین پنداشته اند که آیه مى گوید: باید دستها را از سر انگشتان به طرف آرنج بشوئید (آنچنانکه در میان جمعى از اهل تسنن رائج است ).

توضیح اینکه این درست به آن میماند که انسان به کارگرى سفارش ‍میکند دیوار اطاق را از کف تا یک متر، رنگ کند، بدیهى است منظور این نیست که دیوار از پائین به بالا رنگ شود، بلکه منظور این است که این مقدار باید رنگ شود نه بیشتر و نه کمتر.

بنابراین فقط مقدارى از دست که باید شسته شود در آیه ذکر شده ، و اما کیفیت آن در سنت پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) که بوسیله اهلبیت به ما رسیده است آمده است و آن شستن آرنج است به طرف سر انگشتان .

باید توجه داشت که ((مرفق )) هم باید در وضو شسته شود، زیرا در اینگونه

موارد به اصطلاح غایت داخل در مغیا است یعنى حد نیز داخل در حکم ((محدود)) است .

3 - کلمه ((ب‍)) که در ((برؤ وسکم )) مى باشد طبق صریح بعضى از روایات و تصریح بعضى از اهل لغت به معنى ((تبعیض )) مى باشد، یعنى قسمتى از سر را مسح کنید که در روایات ما محل آن به یکچهارم پیش سر، محدود شده و باید قسمتى از این یکچهارم هر چند کم باشد با دست مسح کرد - بنابراین آنچه در میان بعضى از طوائف اهل تسنن معمول است که تمام سر و حتى گوشها را مسح مى کنند، با مفهوم آیه سازگار نمى باشد.

4 - قرار گرفتن ((ارجلکم )) در کنار ((رؤ وسکم )) گواه بر این است که پاها نیز باید مسح شود نه اینکه آن را بشویند (و اگر ملاحظه مى کنیم ((ارجلکم )) بفتح لام قرائت شده بخاطر آن است که عطف بر محل ((برؤ وسکم )) است نه عطف بر ((وجوهکم ))).

5 - کعب در لغت بمعنى برآمدگى پشت پاها و هم بمعنى مفصل یعنى نقطه اى که استخوان ساق پا با استخوان کف پا مربوط میشود آمده است .

سپس به توضیح حکم غسل پرداخته و چنین مى فرماید: ((و اگر جنب باشید غسل کنید)).

(و ان کنتم جنبا فاطهروا).

روشن است که مراد از جمله ((فاطهروا)) شستن تمام بدن مى باشد، زیرا اگر شستن عضو خاصى لازم بود مى بایست نام آن برده شود، بنابراین هنگامى که مى گوید خود را شستشو دهید، مفهومش ‍شستشوى تمام بدن است ، نظیر این در سوره نساء آیه 43 نیز آمده است که میگوید: حتى تغتسلوا.

((جنب )) - همانطور که در جلد سوم تفسیر نمونه ذیل آیه 43 سوره نساء اشاره کرده ایم - مصدرى است که بمعنى ((اسم فاعل )) آمده ، و در اصل بمعنى ((دور شونده )) است زیرا ریشه اصلى آن که ((جنابت )) بمعنى ((بعد)) و دورى است ، و اگر شخص ‍ ((جنب )) به این عنوان نامیده مى شود بخاطر آن است که باید در آن حال ، از نماز و توقف در مسجد و مانند