تحقیق در مورد فضائل وسیره فردی امام هادى

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .docx ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 8 صفحه

 قسمتی از متن .docx : 

فضائل وسیره فردی امام هادى (علیه السّلام)

نویسنده:سید على اکبر قریشى

نگین انگشتر

1- ثقه جلیل، کافور خادم (1) مى‏گوید: در محل سکونت امام هادى (ع) در سامراء، عده‏اى از صنعتگران بودند و آنجا روستایى بود، از جمله مردى بنام یونس نقاش که محضر امام مى‏آمد و خدمت مى‏کرد.روزى یونس محضر امام آمد و بشدت مى‏لرزید، گفت: مولاى من! خانواده‏ام را به شما مى‏سپارم، امام فرمود: قضیه چیست؟ گفت: مى‏خواهم از این محل بروم، حضرت در حال تبسم گفت: چرا یونس؟ گفت: موسى بن بغا (2) نگینى به من فرستاد که بتراشم و سوار انگشتر کنم، وقت تراشیدن آن را شکستم، نگین را نمى‏شود قیمت گذاشت تا از عهده غرامت برآیم، صاحبش هم موسى بن بغاست یا هزار تازیانه به من مى‏زند و یا مى‏کشد.امام فرمود: تا فردا برو به خانه‏ات جز خیر نخواهد بود، فردا اول روز آمد و بشدت مى‏لرزید، گفت: یابن رسول الله! فرستادها موسى آمده تا نگین را ببرد، امام فرمود: برو جز خیر نخواهى دید، گفت: مولاى من در جواب او چه بگویم؟! امام بحالت تبسم فرمود: برو پیش او ببین چه مى‏گوید، جز خیر نخواهد بود.او با ترس و لرز برگشت، بعد از ساعتى، خندان پیش امام آمد، گفت: مولاى من! فرستاده موسى گفت: شب کنیزان امیر دعوا کرده و هر یک گفته است انگشتر مال من خواهد بود، امیر گفت: اگر بتواند او را دو تکه کرده، دو تا نگین کند، تا هر یک یکى را بر دارد و دعوا نکنند، اجرتش هر چه باشد خواهیم داد.امام صلوات الله علیه با شنیدن این سخن گفت: «اللهّم لک الحمُد اذ جعلْتَنا ممن یحمُدک حقاً» بعد فرمود: خوب به فرستاده موسى چه جوابى دادى؟! گفت: گفتم: مهلت بدهید ببینم چطور درست بکنم، فرمود: خوب گفتى. (3)

* * * وعده و اطمینان‏

2- على بن جعفر از اهل «همینیا» از توابع بغداد، (4) وکیل امام هادى (ع) بود، از وى پیش متوکل عباسى سعایت کردند، متوکل وى را به زندان انداخت زندان او به طول انجامید، سرانجام قول داد که به عبدالرحمان بن خاقان سه هزار دینار بدهد تا درباره آزادى او فعالیت کند، در نتیجه عبیدالله بن یحیى بن خاقان وزیر متوکل درباره او پیش متوکل شفاعت کرد.متوکل گفت: یا عبیدالله! اگر درباره تو مشکوک بودم مى‏گفتم که رافضى هستى چه مى‏گویى؟! على بن جعفر وکیل على بن محمد (امام هادى) است و من تصمیم دارم که او را اعدام کنم!!این خبر در زندان به على بن جعفر رسید، او که بشدت ترسیده بود، نامه‏اى به محضر امام هادى (ع) نوشت که: «یا سیدى اللّه اللّه فىّ فقد واللّه خفتُ ان أَرتابَ» خدا را خدارا درباره من فکرى بکنید، به خدا قسم مى‏ترسم در امر امامت به شک بیفتم.امام (ع) در ذیل نامه او نوشتند: اگر کارت به آن جا کشد درباره تو از خدا کمک مى‏خواهم و آن وقت شب جمعه بود.فرداى آن روز متوکل عباسى را تب گرفت و بقدرى شدت کرد که تا روز دوشنبه خانواده‏اش بر وى گریسته و به فریاد درآمدند، او بدنبال آن مرض شدید گفت لا همه زندانیان را که اسامیشان به وى عرضه شده آزاد کنند، آنگاه على بن جعفر را یاد آورد، به وزیرش عبیدالله گفت: چرا نام او را به من عرضه نکردى؟!عبیدالله گفت: من دیگر درباره او سخنى نخواهم گفت، متوکل گفت: همین الآن او را آزاد کن و بگو: مرا حلال کند، عبیدالله او را آزاد کرد و او به دستور امام هادى (ع) به مکه رفت و مجاور شد، بدنبال این جریان متوکل صحت یافت.(رجال کشى: ص 505 رقم 503)

* * * خبر از قتل واثق و ابن زیات‏

3- مفید علیه الرحمة: از ثقه جلیل القدر، خیران اسباطى (5) نقل کرده گوید: در مدینه خدمت ابوالحسن هادى (ع) رسیدم، فرمود: از واثق (6) چه خبر دارى؟ گفتم: فدایت شوم، او را در سامراء سلامت گذاشتم و من ده روز است که او را دیده‏ام، فرمود: اهل مدینه مى‏گویند که او مرده است. گفتم: من از همه نسبت به او قریب العهد هستم، فرمود: مردم مى‏گویند که: او مرده است، من دانستم که مراد آن حضرت از «مردم» خودش است.بعد فرمود: جعفر در چه حالى (7) است؟ گفتم: او دربدترین حال در زندان است، فرمود: او صاحب حکومت (بعد از واثق است، بعد فرمود: ابن زیات (محمد بن عبدالملک زیات وزیر معتصم) در چه حالى است؟ گفتم: مردم با او هستند و فرمان، فرمان اوست، فرمود: کارش بر او شوم است .امام صلوات الله علیه ساکت شد، بعد فرمود: باید مقدرات و احکام خدا جاى خود را بگیرد، یا خیران! واثق عباسى از دنیا رفت، متوکل عباسى در جاى او نشست، ابن زیات کشته شد. گفتم: فدایت شوم، این کارها کى واقع گردید؟ فرمود: شش روز بعد از خروج تو. (ارشاد مفید: ص 309)ناگفته نماند: محمد بن عبدالملک زیات در زمان معتصم عباسى به وزارت رسید، در زمان واثق نیز وزیر و همه کاره بود .او متوکل برادر واثق را بسیار اذیت کرد، او تنور کوچک و تنگى از چوب ساخته بود، همه جاى آن میخ بود، سرمیخها به داخل تنور بود، هر وقت مى‏خواست کسى را شکنجه کند در آن تنور مى‏کرد و او بعد از مدتى مى‏مرد.متوکل دستور داد او را در تنور و شکنجه‏گاهى که خود ساخته بود انداختند چند روز در تب و تاب بود، نامه‏اى در آنجا براى متوکل نوشت که این دو شعر در آن بود: «هى السبیل فمن یومٍ الى یومٍ کانّه ما تُریک العینُ فى نوم»«لا تجزعنّ رویداً انّهادُولٌ‏دنیا تُنقل من قومٍ الى قومٍ»یعنى: زندگى دنیا مانند راه رفتن است از روزى به روزى، گویى که آن مانند خیالاتى است که در خواب مى‏بینى، جزع و بى تابى مکن، کمى صبر کن، زندگى داراى دورانهاست که از قومى به قومى منتقل مى‏شود.متوکل چون نامه را خواند، دلش به حال او سوخت، دستور آزادى او را صادر کرد، فرستاده براى خلاصى او به زندان آمد، ولى دید که در همان جا مرده است.

* * * نامه امام به محمد بن فرج‏

4- ثقه جلیل القدر، محمد بن فرج رخّجى گوید: امام هادى صلوات الله علیه نامه‏اى به من نوشت: یا محمد! کارهایت را بکن و با احتیاط باش، او پس از مدتى به رفیقش على بن محمد نوفلى گفت: من کارهایم را جمع و جور کردم ولى نمى‏دانستم منظور امام از این نامه چیست .در آن بین مأمورى از جانب خلیفه آمد تمام اموال مرا توقیف کرد و خودم را به زنجیر کشید و از مصر بیرون آورد و به زندان انداخت، هشت سال در زندان ماندم، روزى باز نامه‏اى از امام (ع) در زندان به من رسید، فرموده بود: یا محمد بن فرج! در ناحیه غرب فرود نیاى.پیش خود گفتم: امام (ع) به من اینطور مى‏نویسد با آن که من در زندانم و این عجیب است، چند روز نگذشته بود که زنجیر از من برداشتند و مرا از زندان آزاد کردند، پس از آزاد شدن به امام (ع) نوشتم که دعا بکنید تا خدا اموال مرا به من باز گرداند.در جواب نوشتند: به زودى ضیعه و مالت به خودت بر مى‏گردد و اگر بر نگردد بر تو ضررى نیست، على بن محمد نوفلى گوید: نامه امام به او نرسیده بود که از دنیا رفت. (ارشاد: ص 311)

* * * نصرانى و زن مسلمان‏

6- جعفر بن رزق الله نقل کرده: یک نفر نصرانى را پیش متوکل آوردندکه با زنى مسلمان زنا کرده بود، متوکل خواست به او اقامه حد کند، که اسلام آورد، در این باره مسأله‏اى پیش آمد که آیا حد بزنند یا نه؟یحیى بن اکثم قاضى گفت: حد از او ساقط شد، زیرا ایمان آوردن شرک و زناى او را از بین برده است، بعضى گفتند: باید به او سه حد زد، و بعضى فتواى دیگرى دادند، متوکل گفت: مسأله را از ابى الحسن عسکرى بپرسید، در این خصوص به امام نامه‏اى نوشتند.امام در جواب نامه مرقوم فرمودند: مى‏زنند تا بمیرد. یحیى بن اکثم و سایر فقهاء آن را قبول نکرده و به متوکل گفتند: یا امیرالمؤمنین! از علت این فتوا بپرس، چون چنین چیزى در کتاب و سنت نیامده است .متوکل به آن حضرت نوشت: فقهاء این فتوا راقبول نکرده و گفتند: روایتى در این باره نقل نشده و آیه‏اى در قرآن یافته نیست. بفرمایید چرا فرموده‏اید: مى‏زنند تا بمیرد؟ امام (ع) در جواب نوشت: «بسم الله الرحمن الرحیم فلمّا راوا بأسنا قالوا آمنّا باللّه وحدَه و کفرنا بما کُنّابه مشرکین فلم یکُ یَنفَعُهُم ایمانُهم لما راوا بأسنا...» (مؤمن: 84 و 85).متوکل با دیدن آن جواب دستور داد: او را زدند تا مرد.(8) ناگفته نماند: این استفاده بخصوصى است که امام صلوات الله علیه از آیه شریفه کرده است یعنى همانطور که ایمان مشرکان عذاب خدا را از آنها باز نداشت، اسلام آوردن این نصرانى نیز حد را ساقط نمى‏کند.

* * * کرامتى عجیب از امام هادی صلوات الله علیه‏

یحیى بن هرثمه گوید: متوکل عباسى مرا خواست و گفت: سیصد مسلح برادر و از طریق بادیه به مدینه بروید و على بن محمد بن رضا را محترمانه به سامرآء بیاورید.در پى فرمان او، من با افرادم به کوفه آمده و از آن جا راه مدینه را در پیش گرفتیم، در بین نفرات من فرماندهى بود از خوارج و حسابدارى بود از شیعه، در اثناى راه آن خارجى با آن شیعه مباحثه مى‏کرد، من نیز براى آن که خستگى راه را احساس نکنم به مباحثه آن دو گوش مى‏دادم و من در مذهب حشویه بودم.چون به وسط راه رسیدیم، خارجى به آن حسابدار گفت: آیا نمى‏گویید که امامتان على بن ابى طالب گفته: در زمین بقعه‏اى نیست مگر آنکه قبر است و یا قبر خواهد بود: «لیس من الارض بقعة الا و هى قبر أو سیکون قبرا؟» این بیابان وسیع را بنگر، کیست که در اینجا بمیرد تا خدا آن را پر از قبر کند.؟!من به آن حسابدار شیعه گفتم: آیا شما چنین مى‏گویید؟ گفت: آرى، گفتم: پس این خارجى راست مى‏گوید، کیست که در این بیابان پهناور بمیرد تا پر از قبر شود؟ او در مقابل ما جوابى نداشت، مدتى بر محکوم شدن او خندیدیم.وقتى که به مدینه رسیدیم، من به منزل ابى الحسن على بن محمد بن رضا (ع) آمدم، چون نامه متوکل را خواند، فرمود: از طرف من مانعى نیست،چند روز استراحت کنید تا برویم، فردا که محضر او رفتم دیدم خیاطى در نزد او از پارچه بسیار ضخیم، لباسى پالتو مانند براى او و غلامانش قطع مى‏کند، وسط تابستان بود، حرارت بیداد مى‏کرد. امام به خیاط فرمود: تو بتنهایى نمى‏توانى، عده‏اى از خیاطان را جمع کن، تا امروز آنها را دوخته، فردا پیش من بیاورى، بعد به من فرمود: یحیى! کارتان را امروز تمام کنید، فردا در همین وقت بیایید تا حرکت کنیم.من از نزد آن حضرت خارج شدم و از آن لباسها تعجب مى‏کردم و پیش خود مى‏گفتم: مادر وسط تابستان و حرارت حجاز هستیم، از این جا تا عراق ده روز راه است، این شخص این لباسهاى ضخیم را چه مى‏کند؟بعد گفتم: این شخصى است که مسافرت ندیده، فکر مى‏کند که در هر سفر به این گونه لباسها احتیاج پیدا میشود، تعجب از رافضیها که این شخص را امام مى‏گویند ؟! فردا به محضر او آمدم، لباسها آماده بود، به غلامانش فرمود: براى من و خودتان از این لباده‏ها و «برنسها» (9) بردارید، بعد فرمود: یا یحیى! حرکت کنید.من به خودم گفتم: این دیگر عجیبتر!! آیا مى‏ترسد که در بین راه زمستان فرا رسد تا این لباده و کلاهها را با خود بر مى‏دارد؟! از مدینه بیرون آمدیم، من در نظر خود فهم او را کوتاه مى‏شمردم.به راه رفتن ادامه دادیم تا رسیدیم به آن بیابان که خارجى با شیعه مناظره کرده بود، ناگاه در هوا ابرى پیدا شد، سیاه و ضخیم بود، با رعد و برق عجیبى مى‏آمد تا بالاى سر ما رسید، آنگاه تگرگى که مانند سنگها بود، بشدت شروع به باریدن گرفت .امام و یارانش لباده‏ها را پوشیده و کلاهها را به سر گذاشتند، فرمود: یک لباده هم به یحیى بدهید و یک کلاه به آن حسابدار، ما همان طور زیر تگرگ ماندیم تا هشتاد نفر از یاران من کشته شدند، بعد ابر و تگرگ و رعد و برق رفت، و حرارت هوا با شدت شروع شد.امام فرمود: یا یحیى! فرود آى تا یاران باقى مانده‏ات مردگان را دفن کنند، خداوند این چنین بیابان را با قبرها پر مى‏کند«فقال لى یا یحیى أنزل من بقى من اصحابک لیدفن من قدمات من اصحابک فهکذا یملاء الله البریة قبوراً»من که مناظره خارجى و شیعى در یادم بود، خودم را از مرکب به زیر انداخته و رکاب و پاى مبارک امام را مى‏بوسیدم و گفتم: «اشهد ان لا اله الاالله و ان محمدا عبده و رسوله و انکم خلفاء الله فى ارضه» من کافر بودم ولى الان بر دست شما اى مولاى من! اسلام آوردم.یحیى گوید: من با دیدن این معجزه به مذهب شیعه اعتقاد پیدا کردم و در خدمت امام بودم تا از این دنیا رحلت فرمودند. (بحار: ج 50 ص 143 از خرائج راوندى) نگارنده گوید: این کار از کارهاى عادى امامان صلوات الله علیهم اجمعین است، آنها از جانب پروردگار همه گونه مواهب را داشتند.یحیى بن هرثمة بن اعین چنان که گذشت از حشویه بود وآن نظر اخبارى در شیعه است که به ظاهر حدیث اکتفاء کرده و در آن تحقیق و بررسى نمى‏کنند.

* * * زندان و قتل متوکل‏

ثقه جلیل القدر حسن بن محمد بن جمهور گوید: برادرم حسین بن محمد به من نقل کرد و گفت: دوستى داشتم که مربى فرزندان «بغا» (10) بود، او به من گفت: روزى امیر قشون خلیفه «بغا» که از خانه متوکل به منزل آمد، گفت: امیرالمؤمنین این مرد را که «ابن الرضا» گویند زندانى کرد و به دست على بن کرکر سپرد.او بوقت زندان رفتن مى‏گفت: «اَنا اکرمُ علَى اللّه من ناقةِ صالح تمتّعُوا فى دارکم ثلاثة ایام ذلک وعدٌ غیرُمکذوب»، (11)، معنى این سخن چیست؟ گفتم: خدا تو را عزیز کند، کلامش تهدید است، سه روز منتظر باشد ببین چه پیش خواهد آمد.فرداى آن روز متوکل آن حضرت را آزاد کرد و از وى عذرخواهى نمود، روز سوم یاغز و یغلون و تامش و جماعتى دیگر متوکل را کشتند و پسرش منتصر را به جاى او به خلافت برگزیدند. (بحار: ج 50 ص 189).ناگفته نماند: متوکل عباسى علیه لعنة الله از دشمنان سرسخت على و آل على (ع) بود و در عداوات آنها آرامى نداشت، در مجلس عمومى به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه اهانت مى‏کرد، پسرش منتصر که از معلم شهیدش ابن سیکّیت رضوان الله علیه دوستى خاندان وحى را آموخته بود از جسارتهاى پدرش رنج مى‏برد، در سفینة البحار نقل شده: روزى منتصر شنیده که پدرش به فاطمه زهرا سلام الله علیها ناسزا مى‏گوید، از مردى حکم این کار را پرسید، او گفت: چنین کسى واجب القتل است، ولى هر که پدر خود را بکشد عمرش کوتاه مى‏شود.گفت: اگر در طاعت خدا پدرم را بکشم از کمى عمرم چه باک، لذا پدرش را کشت و بعد از او فقط شش ماه زنده ماند (12) و نیز هر موقع که پدرش به على (ع) جسارت مى‏کرد عداوت پدرش در سینه‏اش فرون مى‏گشت.مسعودى از بحترى نقل کرده: شبى متوکل از کثرت مستى بى اختیار شده بود، سه ساعت از شب گذشته در مجلس او بودیم ناگاه دیدم «یاغز» با ده نفر از ترکها داخل مجلس شدند، آن ده نفر همه لثام بسته و صورتهاى خویش را پوشانده بودند، شمشیرها در دستشان برق مى‏زد، آنها بر اهل مجلس هجوم آوردند، «یاغز» با یک نفر دیگر بالاى تخت رفته و از پهلوى راست متوکل چنان زد که تا خاصره پهلوى او را شکافت، آنگاه از پهلوى چپ او زد و او از تخت برانداخت، خودم نعره متوکل را شنیدم.فتح بن خاقان وزیر متوکل فریاد کشید: واى بر شما! این پیشواى شماست، یکى از اتراک با نوک شمشیر چنان بر شکم او زد که از پشتش خارج شد، فتح بن خاقان خود را بر روى متوکل انداخت و هر دو را کشته و در بساطى پیچیدند، منتصر پس از رسیدن به خلافت فرمان دفن آن دو را صادر کرد. (13)

* * * خبر ازقتل متوکل‏

ابوالقاسم بغدادى گوید: زراره (14) دربان متوکل عباسى به من گفت: روزى متوکل خواست على بن محمد بن رضا (ع) نیز در روز سلام، مانند دیگران راه برود، وزیرش به او گفت: این کار را نکن خوب نیست، پشت سرت بد میگویند. متوکل گفت: لابد باید این کار عملى شود.وزیرش گفت: حالا که چنین است بگذار اول، فرماندهان و اشراف در مقابل تو راه روند، آنگاه او بیاید تامردم گمان نکنند که تو فقط او را در این کار قصد کرده‏اى، متوکل چنین کرد، امام (ع) در آن راه رفتن شرکت کرد و به زحمت افتاد، فصل تابستان بود، آن حضرت را دیدم که عرق کرده است .با دستمالى عرق او را پاک کرده و گفتم: عموزاده‏ات (متوکل) در این کار تنها شما را قصد نکرده بود، دلگیر نباشید، امام (ع) فرمود: ساکت باش «تمتّعوا فى دارکم ثلثة ایام ذلک و عدٌ غیرُ مکذوب» (15).زراره گوید: نزد من معلمى بود از شیعه که گاهى اوقات با او درباره این مذهب شوخى و مزاح مى‏کردم، وقت شب که از دربار به منزل آمدم به آن معلم گفتم: اى رافضى! بیا تا به تو خبر دهم از چیزى که امروز از امامتان شنیده‏ام، گفت: چه چیز شنیده‏اى؟گفتم: درباره متوکل چنین گفت، آن مرد گفت: نصیحت مرا قبول کن، اگر على بن محمد (ع) این سخن را ؟فته باشد، احتایط کن هر چه مال و نقدینه دارى پنهان کن، متوکل بعد از سه روز یا مى‏میرد و یا کشته مى‏شود، در آن صورت ممکن است خلیفه بعدى اموال تو را توقیف نماید. من ازگفته او برآشفتم و او را فحش داده طردش کردم، او از پیش من رفت.چون خودم تنها ماندم به فکرم رسید: چه ضررى دارد، احتیاط را از دست ندهم اگر جریانى پیش آید برنده خواهم بود و گرنه

تحقیق در مورد فصاحت در نهج البلاغه

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 9 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

برخی علما اعتقاد دارند که نهج البلاغه جزء احادیث مرسل و استناد آن به امام علی(ع) مشکوک است، از این رو قابل عمل نمیباشد، پس چرا نهج‏البلاغه پس از قرآن بزرگ‏ترین کتاب است؟

مرحوم سید رضی از میان سخنان و کلمات امام علی(ع) برخی را که از جهت فصاحت و بلاغت بر دیگر سخنان حضرت برتر تشخیص داد، در کتابی جمع آوری نمود و نام آن را "نهج‏البلاغه" گذاشت اگر چه احادیث نهج البلاغه مرسل است و ایشان در یکایک خطبه‏ها و کلمات قصار اسناد آن را ذکر نکرده، لیکن بدین معنا نیست که سند ندارند و استنادشان به امام علی(ع) مشکوک میباشد. بر اثر حوادث زمان برخی از منابع قدیمی و کتاب‏های پرارزشی که در دست سید رضی بود، از جمله کتابخانه هشتاد هزار کتابی سید مرتضی، از بین رفت.لیکن خیلی از خطبه‏ها، نامه‏ها و کلمات حکمت‏آمیز نهج البلاغه را بسیاری از نویسندگانی که قبل از سید رضی میزیستند، در کتاب‏های خود آوردند، مانند محمد بن سائب کلینی (متوفای سال 146) محمد بن عمر واقدی (م 207) عبدالملک بن هشام (م‏213) احمد بن محمد برقی (م 274) احمد بن یحیی بلاذری (م 279) احمد بن عبد ربه اندلسی (م‏327) محمد بن یعقوب کلینی (م‏329) علی بن حسین (م‏346) ابوالفرج علی بن حسین اصفهانی (م‏356) محمد بن علی بن بابویه، شیخ صدوق (م‏381) و محمد بن محمد بن نعمان، شیخ مفید (م‏413). سید رضی اگر چه یکایک خطبه‏ها را با سند ذکر نکرده، لیکن مدارک خود را در شانزده مورد در نهج‏البلاغه ذکر کرده است. ابن‏ابیالحدید، ابن میثم و دیگران در شرح نهج‏البلاغه، اسناد و مدارک خطبه‏ها، نامه‏ها و کلمات قصار را متذکر شده‏اند. افزون بر این عالمان اسلامی در مورد مدارک و اسناد نهج‏البلاغه، کتاب‏های متعددی نوشته‏اند و یکایک خطبه‏ها، نامه‏ها و حکمت نهج‏البلاغه را با سند نوشته‏اند، مانند مرحوم شهرستانی در کتابی به نام "ما هو نهج البلاغه"، مرحوم شیخ هادی آل کاشف الغطا در کتابی به نام "مدارک نهج‏البلاغه"، امتیاز علی خان عرشی هندی در کتابی به نام "استناد نهج‏البلاغه". سید عبدالزهرا حسینی در کتاب مصادر نهج البلاغه حدود چهل کتاب دیگر را که میتواند از مدارک نهج البلاغه باشد، معرفی کرده است.آقای استادی در کتابی به نام مدارک نهج البلاغه مواردی را که احتمال دارد مدرک نهج البلاغه باشد، با آدرس دقیق به ترتیب ذکر کرده است. در نتیجه میتوان گفت در بیش از صد کتاب (که پیش از نهج البلاغه تألیف و تدریس شده است) قسمت زیادی از خطبه‏ها، نامه‏ها و کلمات قصار نهج البلاغه، با عین عبارت یا با تفاوت هایی یافت میشود. به دلیل رعایت اختصار از ذکر آن‏ها خودداری میکنیم. میتوانید برای اطلاع بیش‏تر به کتاب آقای رضا استادی، نیز کتاب استناد نهج البلاغه اثر امتیاز علی خان عرشی هندی، نیزمصادر و اسانید نهج البلاغه اثر محمد دشتی مراجعه نمایید.در پایان به ذکر دو نکته میپردازیم:1 - داشتن سند برای یکایک خطبه‏ها، نامه و کلمات حکمت نهج البلاغه بدین معنا نیست که هر آن چه سید رضی در نهج البلاغه جمع آوری نموده، بدون چون و چرا انتساب آن به امام علی و در پی آن حجیت آن قطعی و مسلّم است، بلکه معنایش این است که مندرجات این کتاب مانند دیگر کتاب‏ها (از جمله کتاب کافی که سلسله سند روایات در آن آمده است) میبایست با بهره‏گیری از سه علم: رجال، تراجم و حدیث، نیز با معیارهای حدیث شناسی بررسی گردد، چرا که ممکن است برخی از آن‏ها از نظر سند و انتساب، معیارهای لازم را برای این پذیرش و حجیت نداشته باشد، همان گونه که در تمام احادیثی که مستند به امامان است، این روش اتخاذ میشود.2 - اگر گفته میشود که نهج‏البلاغه پس از قرآن بزرگ‏ترین یا بهترین کتاب است، این جمله در صورت دوستی آن، بدین معنا نیست که همه آن چه در این کتاب است، از نظر صحت مطالب، بعد از قرآن قرار دارد، بلکه معنایش این است که خطبه‏ها و کلماتی که استناد آن به امام علی(ع) قطعی و مسلّم است، از نظر بلاغت و فصاحت بعد از قرآن سرآمد دیگر سخن‏ها است.

علی (ع) از دیدگاه اندیشمندان و متفکران:

" میخائیل نعمیه" نویسنده متفکر عرب مسیحی می گوید: " هیچ مورخ و نویسنده ای هر اندازه هم که از نیوغ برخوردار باشد نمی تواند سیمای کاملی از انسان بزرگی مانند پیشوای ما علی(ع) را حتی در هزار صفحه ترسیم کند"ابن ابی الحدید" از علمای اهل سنت در کتاب شرحی بر نهج البلاغه می نویسد:" فصاحت را ببین که چگونه مهار خود را به این مرد ( حضرت علی) سپرده است. نظم عجیب الفاظ را تماشا کن! یکی پس از دیگری می آیند و در اختیار او قرار می گیرند. مانند چشمه ای که از زمین می جوشد. سبحان الله جوانی در شهر مکه بزرگ می شود، با هیچ حکیمی برخورد نکرده ، اما سخنانش در حکمت ، بالاتراز افلاطون و ارسطو و سقراط است"

فایل گزارش کارآموزی روزنامه نگاری و گزارش نویسی.

دانلود گزارش کارآموزی روزنامه نگاری و گزارش نویسی

فرمت فایل: ورد

تعداد صفحات: 118

نگاهی کوتاه به روزنامه نگاری،به مناسبت 400 ساله شدن نخستین روزنامه چاپی جهان

به مناسبت گذشت چهارصد سال از انتشار نخستین روزنامه چاپی جهان که دارای همه گونه مطلب بود و اختصاص به یک طبقه و گروه نداشت (و طبق تعاریف تازه، عمومی و جامع بود) نگاهی کوتاه داریم به تاریخچه، و وضعیت روزنامه ها در جهان امروز که درعین حال پاسخی است به پرسشهای متعدد از نگارنده روزنامک در این زمینه. روزنامه ارتباط و یا «ریلیشن» در ماه ژوئن سال 1605 در شهر استراسبورگ آلمان آن زمان و فرانسه امروز پا به عرصه وجود نهاد. ریلیشن نخستین روزنامه جهان نبوده است، ولی اولین نشریه عمومی است که اختصاص به اخبار دربار پادشاه، دولت محلی و مدح این و آن نداشت، و همه گونه مطلب درباره هرکس را که احساس می کرد کاری کرده و یا این می توانسته کاری بکند ولی نکرده بود منتشر می ساخت و نشریه ای بود فروشی و با بهای معین. تاریخچه انتشار روزنامه در جهان خیلی قدیمی تر از «ریلیشن» است. در زمان حکومت ژولیوس سزار (دوهزار و اندی سال پیش) به ابتکار او روزنامه ای در شهر رم منتشر می شد به نام «اکتا دیوما» که در آن در آغاز کار، تنها کارها و تصمیمات سزار درج می شد که بعدا فعالیت های سنا و دولت هم بر آنها اضافه شد. این نشریه دستنویس برای مطالعه باسوادها در چند نقطه عمومی شهر و در جایی محفوظ از باد و باران نصب می شد. در سده سوم میلادی، به ابتکار اردشیر پاپکان شاه وقت ایران، کارنامه ای تحت نام «روزنامک (ک = ه)» فعالیت های انجام شده دربار، دولت و موبدان موبد (روحانی ارشد آیین زرتشت که این آیین، از سوی اردشیر دین رسمی ایران اعلام و وارد امور دولت شده بود) را درج و برای مقامات و رجال خاصی ارسال می شد (بمانند نشریه ویژه خبرگزاری های دولتی). این کار تا اواسط حکومت خسرو پرویز ادامه داشت. در سال 713 میلادی (نزدیک به یک قرن پس از توقف روزنامک دولتی ایران) در پکن (شهر بیژینگ پایتخت چین) روزنامه ای به همان شکل روزنامک ساسانیان انتشار یافت. با این تفاوت که گاهی هم مطلبی مربوط به مردم عادی داشت. این نشریه که نخست دستنویس بود بعدا به صورت چاپ بلوکی (مهر) منتشر می شد. به این ترتیب که مطالب بر تخته نوشته می شد و اطراف نوشته را خالی می کردند و به صورت مهر در می آوردند، آن را به مرکب آغشته می کردند و روی کاغذ می زدند و تکثیر می کردند. چینی ها قبل از آن با ساخت کاغذ و مرکب آشنا بودند. در دائرة المعارف کتاب و چاپ، نام این روزنامه «کای یووان» نوشته شده است که گویا از نام ماه انتشار آن گرفته شده است. سپس نوبت به «ریلیشن» رسید که «یوهان کارولوس» آن را در نخستین هفته از ماه ژوئن سال 1605 در استراسبورگ به دست چاپ سپرد و مادر روزنامه های امروز بشمار می رود. در سال 1621 در لندن نشریه عمومی «کورنت» به چاپ رسید. نخستین روزنامه به زبان فرانسه «گازت» بود که در سال 1631 کار انتشار آن آغاز شده بود. در سال 1646 در سوئد روزنامه ای به نام « پست اینریکس تیدنینگار» انتشار یافت که پس از 359 سال، همچنان منظما منتشر می شود. از سال 1701 روزنامه نگاری امر عادی و به تدریج به صورت یک حرفه درآمد و دارای اصول و قاعده شد و بعدا عنوان قوه چهارم دمکراسی را به خود اختصاص داد که یکی از تکالیف آن دفاع عمومی از ملت و وطن است.
سالهاست که انجمن جهانی روزنامه ها ( اختصارا: وان) کنوانسیون سالانه خود را به مناسبت ولادت روزنامه «ریلیشن» در شهر استاسبورگ برگذار می کند. در جلسات این کنوانسیون آمار و مشکلات و پیشرفتهای روزنامه نگاری چاپی در سال پیش از آن بررسی و مورد بحث قرار می گیرد. در کنوانسیون امسال 1300 ناشر و مدیر روزنامه از 81 کشور شرکت کرده اند. طبق آمار رسمی این انجمن، در سال گذشته (2004) در سراسر جهان شش هزار و 580 روزنامه (یومیه که دست کم هفته ای شش شماره منتشر کنند) ادامه حیات می دادند و هر روز اندکی بیش از 395 میلیون نسخه فروش داشتند (تعداد چاپ مورد نظر نیست). این انجمن، متوسط حداقل تیراژ هر روزنامه را در آن سال اندکی بیش از 60 هزار ذکر کرده که کمتر از آن، مگر در نقاطی که جمعیت بالغ و باسواد کمتر از سیصد هزار تن باشد، علامت بیماری روزنامه اعلام شده است. طبق این آمار، درصد روزنامه خوان در ژاپن بیش از هر کشور دیگر و برابر 64 درصد کل بزرگسالان است و پر تیراژترین روزنامه های جهان نیز در همین کشور منتشر می شوند. در مقایسه، این درصد در آمریکا 23 است. در هر روز 85 میلیون چینی، 72 میلیون هندی، نزدیک به هفتاد میلیون ژاپنی و 57 میلیون آمریکایی روزنامه می خرند. در سال گذشته، روزنامه ها در اروپا یک و چهار دهم درصد و در آمریکا دو دهم در صد تیراژ خود را از دست داده بودند. رقابت وبلاگها و رادیو ـ تلویزیون باعث این شکست بوده است. کنگره پنجاه و هفتم ژورنالیست ها (ژورنال به معنای محل ثبت رویدادهای جاری و تاریخ محل ثبت وقایع گذشته و این دو حرفه، قلمرو واحد دارند) که سال گذشته در استانبول برگذار شده بود توصیه کرده بود که روزنامه ها بکوشند که مکمل رادیو ـ تلویزیون و وبلاگها باشند و مطالبی منتشر کنند که آن رسانه ها قادر به انتشار نباشند و رقابت را شدیدتر کنند که برخی روزنامه ها در این مسابقه شکست خوردند. سال گذشته به مفسران و مقاله نگاران و اصحاب ستونهای ثابت (روزنامه نگاران قدیمی) توصیه شد که مطالب خود را نخست به روزنامه بدهند و بعد در سایت (وبلاگ خود) درج کنند، ولی این تدبیر هم زیاد موثر واقع نشد زیرا که یکی دو روز صبر کردن برای درج مطلب در وبلاگ مسئله را حل نمی کند. تنها راهی که برای روزنامه ها باقی مانده ابتکار تازه و از دست ندادن روزنامه نگاران ماهر و با تجربه است.

تحقیق در مورد اقتصاد هند 13 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 12

اقتصاد هند

این مقاله به تمیزکاری نیاز دارد. لطفاً آن را تا جایی که ممکن است از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید. سپس این الگو را از بالای مقاله حذف کنید. محتویات این مقاله ممکن است غیرقابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد

بورس اوراق بهادار بمبئی

طبق سنجشی که طبق برابری قدرت خرید صورت گرفته، اقتصاد هند با داشتن تولید ناخالص داخلی (GDP) ۶۱۱/۳ تریلیون دلار، در مقام چهارم را دارد. [۱] طبق محاسبه بر اساس نرخ برابری ارزی با دلار امریکا، تولید ناخالص داخلی این کشور با رسیدن به میزان ۸/۷۱۹ میلیارد دلار (۲۰۰۵)، در مقام بیستم را به خود اختصاص می‌دهد. [۱]در پایان سه ماهه اول سال ۲۰۰۶، اقتصادهند با رشد ۹/۸ درصدی تولید ناخالص داخلی[۲]، از نظر سرعت رشد دومین اقتصاد مهم جهان بود. الگو:Inote با این حال تعداد بسیار بالای جمعیت باعث شده‌است درآمد سرانه طبق برابری قدرت خرید به ۳۳۰۰ دلار و بر طبق تولید ناخالص داخلی اسمی به ۷۱۴ دلار برسد. [۱]

اقتصاد هند، اقتصادی متنوع است و کشاورزی، صنایع دستی، نساجی، صنعت و گستره وسیعی از خدمات را در بر می‌گیرد. اگر چه هنوز دوسوم نیروی کار هند، درآمد خود را بطور مستقیم یا غیر مستقیم از بخش کشاورزی بدست می‌آورند، نقش بخش خدمات در اقتصاد هند اهمیت روز افزونی به خود گرفته‌است. آغاز عصر دیجیتال و خیل فراوان جمعیت تحصیلکرده و مسلط به زبان انگلیسی در هند، به تدریج اقتصاد این کشور را برای آندسته از شرکت‌های بین‌المللی که خدمات به مشتریان و پشتیبانی فنی خود را برونسپاری می‌کنند به یک مقصد مهم تبدیل کرده‌است. هند یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان نیروی کار متخصص در زمینه‌های خدمات مالی و نرم‌افزاری و مهندسی نرم‌افزار است.

هند عمدتاً در طی دوران استقلالش، رویکردی سوسیالیستی نسبت به اقتصاد درپیش گرفته و بر مشارکت بخش خصوصی، بازرگانی خارجی و سرمایه‌کذاری مستقیم خارجی نظارتهای دولتی سختگیرانه‌ای را اعمال می‌کرد. با این حال در اوایل دهه نود، هند با درپیش‌گرفتن رویکرد اصلاحات اقتصادی و کاهش کنترل دولت بر تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی، به تدریج بازار خود را باز کرد. خصوصی‌سازی صنایع دولتی و آزاد کردن برخی بخش‌ها به نفع مناع بخش خصوصی و خارجی، در میان بحث و جدل‌های سیاسی به کندی پیش رفته‌است.

هند در حال حاضر با مسئله آغاز رشد جمعیت و چالش کاستن از نابرابری اقتصادی و اجتماعی روبروست. اگرچه از آغاز استقلال، میزان فقر عمدتاً به خاطر انقلاب سبز و انجام اصلاحات اقتصادی کاهش چشمگیری یافته‌است، اما همچنان به عنوان یک معضل جدی پا برجاست.

فهرست مندرجات

۱ تاریخ

۲ فعالیت های اقتصادی دولت

۲.۱ برنامه‌ریزی دولتی و اقتصاد مختلط

۲.۲ هزینه‌های عمومی

۲.۳ دریافتی‌های دولتی

۲.۴ بودجه همگانی

۳ پول هندوستان

۴ شناسگرها

۵ جمعیت‌شناسی

۶ جغرافیا و منابع طبیعی

۷ زیرساخت واقعی

۸ سیاست

۹ نهادهای مالی

۱۰ بخش‌ها

۱۰.۱ کشاورزی

۱۰.۲ صنعت

۱۰.۳ بخش خدمات

۱۰.۴ بخش بانکی و مالی

۱۱ ویژگی‌های اجتماعی- اقتصادی

۱۱.۱ فقر

۱۱.۲ فساد

۱۱.۳ اشتغال و بیکاری

۱۱.۴ عدم توازن منطقه ای

۱۲ تجارت خارجی و سرمایه گذاری در هندوستان

۱۳ همچنین مراجعه شود به

۱۴ پانویس

۱۵ منابع و پیوند به بیرون

۱۵.۱ کتابها

۱۵.۲ مقالات

۱۵.۳ انتشارات دولتی

۱۵.۴ اخبار

۱۵.۵ مقالات

۱۵.۶ دیگر لینکها

تاریخ

تاریخ اقتصاد هندوستان :

تاریخچه اقتصاد هند را می‌توان به سه دوره تقسیم کرد که دوره اول آن از دوران پیش از استعمار تا قرن هفدهم ادامه می‌یابد. دوران استعمار انگلیس از قرن هفدهم شروع می‌شود و با استقلال هند در سال ۱۹۴۷ پایان می‌گیرد. دوره سوم از سال ۱۹۴۷ تا حال حاضر ادامه دارد.

از سال ۱۹۹۰ تا کنون، هند به یکی از ثروتمندترین کشورهای درحال توسعه تبدیل شده است؛ در این مدت اقتصاد این کشوربه استثنای چند عقب‌گرد کوچک همواره رشدی چشمگیر داشته‌است. این رشد با مولفه‌هایی همچون افزایش امید به زندگی، میزان باسوادی و امنیت غذایی همراه شده‌است.

فعالیت های اقتصادی دولت

برنامه‌ریزی دولتی و اقتصاد مختلط

پس از استقلال، هند برای دستیابی موثرتر و عادلانه‌تر به منابع ملی و توسعه همه‌جانبه اقتصادی، به برنامه‌ریزی اقتصادیمرکزی روی آورد. روند تنظیم و جهت‌دهی برنامه‌های پنج ساله توسط کمیته‌ای به ریاست نخست وزیر هند انجام می‌گیرد. فهرست معاونان رؤسای کمیته برنامه‌ریزی هند [۳]

تعداد افرادی که در مشاغل غیر کشاورزی بخش‌های خصوصی و دولتی کار می‌کنند رند می‌شود. داده‌های بخش خصوصی به سازمان‌های غیرکشاورزی که 10 نفر یا بیشتر از آن کارمند دارند مربوط می‌شود. [۴]

اقتصاد مختلط هند ویژگیهای اقتصاد سرمایه‌داری بازار و اقتصاد دستوری سوسیالیسم را با هم درآمیخته اما طی دهه اخیر بیشتر به سمت نوع اول گرایش پیدا کرده‌است. بخش دولتی عمدتاً حوزه‌هایی را در بر می‌گیرد که یا بسیار مهم هستند و یا آنقدر سودآور نیستند که با سپردن آنها به بازار منفعت چشمگیری بدست آورد، مثل خدمات راه‌آهن و سیستم پست.

از زمان استقلال، حوزه‌هایی همچون بانکداری دولتی می‌شدند ولی اخیرا خصوصی‌سازی این حوزه‌ها آغاز شده‌است. [۴]

هزینه‌های عمومی

هزینه‌های عمومیهند به دو دسته هزینه‌های توسعه، از جمله هزینه برنامه مرکزی و کمک‌های مرکزی، و هزینه‌های غیر توسعه‌ای طبقه‌بندی می‌شود. هر یک از این دو دسته را می‌توان به هزینه‌های سرمایه‌ای و هزینه‌های درآمدی تقسیم‌بندی کرد. هزینه‌های برنامه مرکزی به طرحهای توسعه‌ای که در برنامه‌های دولت مرکزی و تعهدات بخش دولتی عنوان شده‌اند تخصیص داده می‌شود؛

گزارش کارآموزی آزمایشگاه .

دانلود گزارش کارآموزی آزمایشگاه

فرمت فایل: ورد

تعداد صفحات: 83

فهرست

بخش اول: سم شناسی

مقدمه

تاریخچه

طبقه بندی سموم

نامهای سموم

غلظت به کار رفته و آزمایشهای اولیه در سم شناسی

فرمولاسیون سموم

ترکیبات مهم استعمالی در فرمولاسیون

تعاریف مهم در سم شناسی

خانواده های شیمیایی سموم

ارگانوفسفره ها

پایروتروئیدها

کار با مات ها، دی نیتروفنل و دی تیو کاربامات ها

ترکیبات آلی لکره

روغن ها

آنتی بیوتیک ها

ایزو تیوسیانات ها، بنزیمیدازول ها و ترکیبات بنزنی

اکسانتئینها و تری آزول ها

ترکیبات معدنی، قارچ کش های استروئید، نیکوتین

سایر ترکیبات

بخش دوم: گزارش کارآموزی در بخش آفت کش ها

مقدمه

تاریخچه، اهداف و بخشهای موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی

آزمایشگاه باقیمانده سم

بخش مایکوتوکسین ها

بخش مقاومت آفات و سم پاشی

بخش سنتزفرمون

فرمون- کاربردها، تله ها و روند کاری آزمایشگاه

سنتزفرومون ها

آزمایشگاه  استخراج و عصاره گیره

بازدید از آزمایشگاه

FAO واقع در بخش و منابع

منابع

مقدمه

انسان از قدیم الایام از یک تعادل طبیعی اکوسیستم برخوردار بوده است ولی با افزایش جمعیت و تلاش انسانها برای تأمین غذا، تعادل طبیعی اکوسیستم ها برهم خورده و آفات ، بیماریها و علفهای هرزی ایجاد شده ، بطوریکه علیرغم تلاش انسانها برای حفظ محصولات، %30 تولیدات کشاورزی از بین می رود. البته در کشورهای در حال توسعه این رقم بالاتر است مثلا در آمریکای لاتین %40 محصولات دچار خسارت می‎شوند.

در قدیم روشهای سنتی فراوانی برای مبارزه با آفات وجود داشت از جمله روش مبارزه بیولوژیک (استفاده از اردک مرغابی و پرندگان در مزرعه برای خوردن آفات) استفاده از عصاره بعضی گیاهان به صورت محلول پاشی، استفاده از مترسک بوده است ولی با پیدایش سم تحولی در کنترل خسارت آفات و بیماریها ایجاد گردید به طوریکه حتی به اثرات سوء جانبی آنها نیز توجهی نشد. ولی به تدریج به اثرات جانبی (side effects) نیز در کشت و استفاده سموم آغاز شد به طوریکه از روشهای تلفیقی و مدیریت صحیح افات استفاده می کردند. ولی به تدریج حرکت جهانی به طرف کاهش مصرف سموم در امر مبارزه با آفات و بیماریها رفت به طوریکه در کنفرانس جهانی ریودژانیرو در سال 1992 که از کشور ایران نیز شرکت داشتند، در اغلب کشورها با برنامه ریزیهای مخصوص در جهت کاهش مصرف سموم تلاش فراوان به عمل آمد. در برخی کشورها بین 50 تا 70 درصد مصرف سموم کاهش پیدا نمود.

در ایران نیز از سال 1373 پروژه جدیدی به نام پروژه کاهش مصرف سموم و استفاده بهینه از کود با تلاش وزیرکشاورزی وقت در هیئت دولت به تصویب رسید و از سال 1374 اجرای این پروژه زیر نظر 3 کمیته تحقیقات ، اجرا و ترویج و هماهنگی شروع و هماهنگی شروع و همچنان با جدیت ادامه دارد.

در اثر اجرای کامل این پروژه و سایر مواد در طول 10 سال اخیر مصرف سموم %40- 50% در کشور کاهش یافته است. اینک اجرای این پروژه با عنوان جدید توسعه کاربرد مواد بیولوژیک و استفاده بهینه از کود و سم در کشاورزی از اهم برنامه های وزارت جهاد کشاورزی محسوب می‎شود.

لذا توصیه بر این است که به هنگام مواجه به افزایش جمعیت آفات در مرحله نخست از روشهای مبارزه زراعی، مبارزه بیولوژیکی و مبارزه تلفیقی برای جلوگیری از آفات استفاده شده، در صورت طغیان آفات و بیماریها استفاده از سموم آن هم در قالب یک روش مدیریتی تلفیقی (IPM) قابل توصیه می‎باشد.

پیدایش سموم به بیش از هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد. هومر (Homer) شاعر و مورخ معروف یونانی در حدود هزار سال قبل از میلاد مسیح اشاره به کندکش های گوگرد و خاصیت تدخینی آنها می‎کند. چینی ها در قرن شانزدهم میلادی از ترکیبات ارسنیکی، به عنوان یک ماده معدنی برای مبارزه با آفات نام می برند و کاربرد سموم ارسینکی در غرب به قرن هفدهم بر می گردد که به همراه مواد قندی برای مبارزه با مورچه استفاده می شد. نیکوتین اولین حشره کش طبیعی بود که در قرن 17 از برگهای تنباکو استخراج و برای مبارزه با سرخرطومی گیلاس به کار می رفت. پس از آن به ترتیب گرده گل داوودی در قرن 18، ماده پیرترین (که امروزه نیز از حشره کش های مهم می‎باشد) در سال 1850 موجود در شهد گلها، روتون موجود در ریشه گیاه، دریس، HCN در 1886 در کالیفرنیا علیه آفات مرکبات، ارسنیت مس در 1867 علیه سوسک برگخوار سیب زمینی، ارسنات سرب در 1892 علیه ابریشم باف ناجور (Lymantria dispar) ارسنات کلسیم در 1912 علیه آفات متعدد، روغن های نفتی و دی نیترو ارتوکرزول (DNOC) به عنوان یک سم کم دوام و کم خطر، تیوسیاناتها در 1930، مهمترین سموم مصرفی در جهان محسوب می‎شوند که همگی ترکیبات معدنی بودند در سال 1939 دانشمندی سوئدی به نام پل مولر به خاصیت DDT پی برد و جازه نوبل را برد.

البته DDT در سال 1978 توسط یک دانشمند آلمانی منتشر شده بود ولی وی از خواص حشره کشی آن بی خبر بود. این ترکیب، نخستین آفت کش با ساختار کربنی یا آلی بود.

این ترکیب در زمان جنگ جهانی دوم برای از بین بردن حشرات ناقل استفاده می‎شود و از سال 1943 در سطحی خیلی وسیع مصرف می شد.

ترکیبات کلره نظیر کامگسان، کلردان، آلدرین نیز سپس مصرف شدند که در ایران نیز مورد استعمال بودند ولی به علت دوام طولانی و مسمومیت های حاد و مزمن ترکیبات فسفره جایگزین آنها شدند که اولین گام در راه ساخت این ترکیبات را یک دانشمندان آلمانی به نام Gerh shrader برداشته بود ولی چندان کاربردی نداشت ولی به تدریج کاربرد آنها افزایش یافت به طوریکه امروزه مهمترین و پر کاربردترین سموم جهان خصوصا حشره کش ها را شامل می‎شوند. پاراتیون و مالاتیون در سالهای 1950 و 1951 مهمترین این ترکیبات بودند که در ایران نیز کاربرد وسیع داشتند.

امتیاز زیاد ترکیبات ارگانوفسفره، تجزیه و تحلیل سریع آنها به مواد غیر سمی پس از مصرف بوده و همچنین اینکه این سموم برخلاف بسیاری سموم از جمله سموم کلره، در بدن تجمع پیدا نمی کنند.

سپس سموم کار بامات در سال 1947 توسط کمپانی سوئیسی (Geigy) ساخته شدند که مهمترین آنها کار با ریل در سال 1949 نیز پیروتروئیدها ساخته شدند که اولین و مهمترین آنها «آلترین» بود که ترکیب تقریبا مصنوعی یک ترکیب طبیعی واقع در گلها به نام پیروتروم بود که در قدیم به عنوان آفت کش به کار می رفت.

تنظیم کننده های رشد نیز جدیدترین سموم به کار رفته هستند که در بین سالهای 1967- 1940 شناخته شده و ژیبرلیک اسید معروفترین ترکیب این خانواده بوده است. در انتها سموم را از نظر تاریخچه به چهار دسته تقسیم می کنند که در زیر آمده است:

تا قبل از کشف DDT : فقط ترکیبات معدنی داشته مانند ترکیبات ارسنیک، فلوئور، روغنهای گیاهی و حیوانی، ترکیبات گیاهی و به ندرت ترکیباتی با گروه های آلی محدود مثل تیوسیانات ولی هیچیک سنتز نبودند.از سال 1939 تا 1967: DDT مهمترین آفت کش در این دوره بوده و همچنین ترکیبات اورگانوکلر، اورگانو فسفر و کارباماتهااز سال 1967 تا کنون: شامل شبه هورمونها بیشتر بوده خصوصا جلب کننده ها، دور کننده ها، عقیم کننده ها، حشره کش های میکروبی، میکروارگانیزمهای بیماری از نظیر قارچها، باکتری ها، پروتوزوئرها، ویروس ها، ریکسیاها و نماتدهادوره بسیار جدید و آفت کش های مدرن که از چند سال پیش تا کنون به کار رفته که شامل آفت کش هایی که از درهم آمیختن سم شناسی و بیوتکنولوژی ایجاد می گردد. در حقیقت نوعی ایجاد مقاومت در گیاهان ایجاد می کنند. مثال مناسب وارد کردن ژن تولید توکیسن از باکتری "Bacillus thuringensis" به گیاه می‎باشد. این اقدام فعلا در برخی از محصولات مثل پنبه ذرت و برنج انجام می‎شود البته در کشورهای مدرن و صنعتی

طبقه بندی سموم:

به طور کلی روشهای مختلفی برای تقسیم بندی سموم وجود داشته که سه تا از معروفترین آنها تقسیم بندی براساس 1. منبع سم 2. کاربرد سم 3. ساختمان شیمیایی سم می‎باشد.

از لحاظ منبع سم، سموم یا طبیعی بوده یعنی در طبیعت وجود داشته و وظیفه تولید کننده سم، استخراج این سم از ترکیبات طبیعی موجود در گل ها و گیاهان است. مثل نیکوتین که از توتون استخراج می‎شود.

در حالت دوم ، سم مصنوعی بوده توسط سنتز شیمیایی ساخته می‎شود. ماده سنتز شده از نظر فیزیکی، شیمیایی، پایداری، چسبندگی، بو، فرم اختلاط با حلالها، آتش زایی و غیره باید مورد آزمایشات دقیق قرار گیرد. امروزه ترکیبات مصنوعی به مراتب از نظر تعداد بیشتر از سموم طبیعی هستند، برخلاف سالهای پیشین و گذشته دور

از لحاظ کاربرد سم، سموم می‎توانند حشره کش، علف کش، قارچ کش، کنه کش، موش کش، نماتدکش، باکتری کش، حلزون کش، تنظیم کننده رشد (هورمونی)، و حشره کش های میکروبی باشند که ترتیب بیان شده در بالا، نمایانگر کاهش تعداد این ترکیبات در جهان به ترتیب از حشره کش ها (که فراوانترین سموم از نظر تعداد هستند) تا حشره کش های میکروبی (نادرترین سموم از نظر کمیت) می‎باشد.از نظر ساختار شیمیایی که می‎توانند ارگانوکلره، ارگانوفسفره، کاربامات، پایروتروئید، فنیل اوره آزولن ها، بنزوئیک اسیدها، بنزوایمیدازول ها، و سایر گروههای آلی متفرقه باشد که راجع به خواص هر یک مختصرا توضیح داده خواهد شد.

نامهای سموم:

الف) نام شیمیایی : این نام براساس قوانین اتحادیه بین المللی شیمی محض و کاربردی انتخاب می‎شود. در حقیقت این نام بیان کننده اجزاء تشکیل دهنده ساختار شیمیایی ترکیب و نحوه قرار گرفتن آنها نسبت به هم است.

ب) نام عمومی: این نام توسط موسسه یا کمپانی سازنده پیشنهاد شده و ابتدا در کشور سازنده و سپس به صورت یک نام بین المللی به استانداردهای جهانی (ISO) پیشنهاد می گردد. مثال بارز نام کارباریل از کارباماتها و بارایترین از گروه فسفره می‎باشد. معمولاً حرف اول نام عمومی کوچک نوشته شود.

ج) نام تجاری یا نام فرمولاسیون: اسامی زیادی برای نام تجاری نوشته می‎شود. چون در کارخانه به سلیقه خود اسمی را روی محصول خود می گذارد. معمولاً اول کلمه با حروف درشت نوشته می‎شود. مثال کارباریل بوده که نام سوین نامیده می‎شود، حالت پودری از این سم است و حالت خمیری آن sevimol می‎باشد.

* فرمول بسته شیمیایی و فرمول ساختاری سموم، مفاهیم اسده ای بوده و نیاز به توضیح اضافی نیست.

خصوصیات یک آفت کش (سم) خوب:

روی آفت هدف مؤثر باشداثرات سوء جانبی وری دشمنان طبیعی و آفت کم باشد.گیاه سوزی نداشته باشدزود تر تجزیه شده و وارد چرخه و زنجیره غذایی نشوند.دوام تاثیر ‌آفت کشی خوبی داشته باشدبوسیله باران شسته نشوند.در محیط اسیدی و قلیایی تجزیه نشوند.قابل اختلاط با سایر سموم باشند.مقرون به صرفه باشدبرای محیط زیست حداقل خطر را داشته باشد.مقاومت آفات و بیماریها در مقابل آن دیرتر ایجاد شود.

غلظت های به کار رفته در (toxicology) :

مهمترین غلظت کاربردی در toxicology ، ppm بوده که در محلولهای آبی معادل /// است. و در غیر حلولهای آبی معادل /// است. مطابق تعریف داریم:

هر درصد وزنی معادل  ppm 10+4  است.

همچنین درصد وزنی، /// ، /// و واحدهایی از این دست نیز کاربرد داشته ولی از واحدهایی مانند مولاریته، مولالیته، کسر مولی و … که از «مول» استفاده میشود در این عمل استفاده نمی‎شود

آزمایشهای اولیه "Toxicoloty"

در اینجا منظور روند کار است و گر نه راجع به جزئیات بیشتر و مفاهیم اساسی توضیح داده خواهد شد.

نخستین مرحله آزمایش روی آبزیان بوده که شامل ماهی ها، خرچنگها ، کرمها  وحلزونها و حتی جلبکها می‎باشد. در مرحله دوم روی جانوران خشک زی آزمایش شده، در موش ها، خوکچه های هندی، پرندگان در مقادیر مصرف مختلف بررسی شده، همچنین دوام باقیمانده سموم در خاک ، آب ، گیاه (ریشه، ساقه، برگ و میوه) و نفوذ در طبقات مختلف خاک انجام می‎گیرد.

بررسی اثرات سوء سموم بر روی دشمنان طبیعی آفات، زنبور عسل، کرم  ابریشم، اجباری می‎باشد.

در تجزیه شیمیایی باقیمانده سموم در بافت های گیاهی و حیوانی با کمک از مواد رادیواکتیو انجام می پذیرد در صورت تایید تمام آزمایشات مبنی بر صلاحیت معرفی سپس آزمایشات آفت کشی آن در مناطق و اقلیم مختلف بر روی آفات آیا آفات هدف و سایر آفات انجام و اندازه گیری می‎شوند. معمولاً از 1000 ترکیب در دست آزمایش احتمال تایید یک یا دو فرمول تایید می‎شود. پس از اتمام آزمایشات، سم مورد نظر اجازه ثبت گرفته و تولید آن در انحصار شرکت تولید کننده قرار می‎گیرد.

فرمولاسیون سموم:

کمپانی های سازنده سموم معمولاً سموم خود را به صورت غلیظ به نام ماده تکنیکال عرضه می کنند که درجه خلوص ماده تکنیکال معمولاً حدود 95% می‎باشد. اما قسمت عمده اثربخشی یک سم مربوط به فرمولاسیون آن است که کشورها و شرکت های مختلف روشهای مختلفی برای آن در نظر می گیرند.

منظور از فرمولاسیون ، همانطور که در مورد رنگ  یا مواد آرایشی هم داریم، افزودن ترکیبات مناسب جهت اثر بخشی بهتر و بیشتر سم و از آن مهمتر قابل استفاده و قابل استعمال کردن سم  جهت مصرف در مزارع، باغات  و… می‎باشد.

مثلا از امولسیون کننده استفاده شده جهت حل کردن اجزاء آلی و غیرقطبی در آب و یا سایر ترکیبات که به تفضیل بیان می‎شود.

در تهیه فرمولاسیون، نوع تهیه سم برای مصرف نگهداری، انبارداری، صرفه اقتصادی و غیره را در نظر می گیرند.

در قبل از انقلاب مقدار کمی از سموم داخل کشور فرموله می شدند ولی امروزه بیش از 80% سم در داخل کشور فرموله می‎شوند.

 اگر چه متاسفانه سنتز ماده تکنیکال (ماده موثره  واصلی سم) در داخل کشور انجام نشده ( به جز بعضی ترکیبات بومی و معمولی مثل مخلوط بوردو، روغن های طبیعی و مصنوعی، لایم سوفلورو … ) و خرید ماده تکنیکال از طرف دولت صورت میگیرد و تحویل کارخانجات فرمولاسیون شده و پس از فرموله شدن از طریق شرکت خدمات حمایتی و سازمان حفظ نباتات توزیع آنها در کشور انجام می‎شود.

سموم معمولاً به دو صورت خشک و محلولپاشی مصرف شده ولی فرمهای دیگر نیز داشته که به طور خلاصه به آنها می‎پردازیم.

1)  فرمولاسیون خشک

1- الف) گردها یا فرمولاسیون پودری

قدیمی ترین نوع سموم بوده که قطر ذرات آن کمتر از 30 میکرون است. گرد معمولاً یک سم داخل یک حامل (carrier) است که حامل ها مواد بی اثری هستند که جهت تسهیل فرمولاسیون اضافه شده و معمولاً خاک رس، تانکها، پرلایت و سیلیکات می باشد.

ذرات گردها از 10 تا 70 میکرون امروزه متفاوت است. خاصیت گیاه سوزی کمتری دارند، و برای آفات بین خواربه کار می روند. معمولاً (5/0-10)% ماده مؤثر در حامل قرار می‎گیرد و به ویسله هواپیمای سم پاش و موتورهای سمپاش گردپاش به کار می روند. بیشتر برای مبارزه با آفات انباری مصرف داشته و بهترین مثال برای گردها گرد کارباریل %20 است.

1- ب) گرانول ها

به منظور غلبه بر باد بردگی گردها ساخت گرانول ها مرسوم شد که سموم ابتدا در یک حلال حل شده سپس ماده حاملی که شامل رسهای پرلایت و ورمی کولایت بوده به صورت غلاف و پوشش با ماده سمی آغشته می‎شود(محلول سمی)

این ترکیبات جاذب الرطوبه اند یعنی با دریافت رطوبت می‎شوند و ماده سمی را در محیط آزاد می کنند.

امروزه حتی مواد حامل را از موادی می سازند که پس از آزاد کردن سم تبدیل به ماده کودی می‎شوند. اندازه گرانولها 5-25/0 میلیمتر است. از گرانول ها برای مصارف سموم در خاک مزرعه از طریق جذب سموم از طریق ریشه ها استفاده می کنند. وجود رطوبت برای باز شدن گرانول ها ضروری

1- ج) میکروکپسولها که از همه جدیدتر بوده  وماده موثره به وسیله یک پوشش نازک از ژلاتین یا اگار پوشانده است می‎شود  و در حضور آب خاک به صورت تدریجی سم را آزاد کرده که خود این تدریجی آزاد کردن از مزایای این میکروکپسولها است.

1-د) خمیرها:  در این فرمولاسیون سم را با یک حلال نظیر دی کلرواتان (که از همه پرکابردتر است) مخلوط کرده وبه صورت خمیر در می آورند برای آفات چوبخوار نظیر کرم خراط و غیره استفاده شده و در مبارزه با موش و حتی سوسک های خانگی (در خمیرهای سوسک کش) این حالت در ایران خیلی کاربرد دارد.

هـ) طعمه های مسموم: دراینها معمولاً با یک ماده خوراکی که خاصیت جلب کنندگی ماده مخلوط شده و به صورت پلات یا دانه ای عرضه می‎شود که بیشتر برای مبارزه با جوندگان (rodents) و ملخ ها کاربرد دارد.

2- فروملاسیون مخصوص محلول پاش ها

سموم محلول پاشی معمولاً به صورت سوسپانسیون، امولسیون و … غیر محلول در آب بوده بجز معدودی از علف کش ها در نتیجه یا از حلالهای مخصوص در کنار آب استفاده شده یا از امولسیون کننده ها که توضیح داده می‎شود.

2- الف) محلول در آب که فقط در آب حل کرده و مصرف می‎شوند مثل معدودی از ترکیبات علف کش

2- ب) پودرهای قابل حل در آب مثل مورد الف

ج) فرمولاسیون های غلیظ یا حجم خیلی کم (ultra low volume)

در اینها آفت کش به صورت مایع یا جامد، مستقیما خود ماده تکنیکال بوده البته به ندرت اینگونه مصرف می‎شوند

2-د) امولسیون شونده ها

این گروه بیشترین گروه سموم را امروزه تشکیل داده  و ماده سمی در آن از یک حلال روغنی یا موادی نظیر گزامین یا سیکلو هگزان تشکیل شده که در آب حل نشده ولی از یک ماده امولسیون کننده استفاده کرده که سم غیرقطبی را در آب قطبی حل می‎کند نظیر عملی که صابون در شستن چربی ها انجام می‎دهد.

مولکلوهای این سم به صورت گویچه9 های کوچک کروی به قطر کمتر از 10 میکرون در آمده  ومعمولا غلظت آنها 25 تا 50 درصد است. (وزنی)

مثال مناسبی برای آنها کار با  ریال است

2-هـ) محلولهای روغنی که ماده سمی در روغن و حلالهای آلی حل شده و به مصرف می رسد اگر چه بیشتر مصارف خانگی داشته و محدوده اند.

و) گردهای خیس شونده: در این نوع ذرات را در آب پخش کرده (پودر) و مصرف می کنند. (به حالت سوسپانسیون)

حتما باید از گردهای خیس کننده مواد چسباننده و مواد پخش کننده هم استفاده کرد. پر کاربرد هم هستند و متعدد

3- فرمولاسیون گازی که در آنها ماده جامد یا مایع سمی در محیط پخش شده گاز متصاعد کرده و باعث از بین رفتن آفات می‎شوند خصوصا آفات انباری. بهترین مثال قرص های متیل بروماید و قرص های ختوکینی

4- ائروزولها و فرمولاسیونهای دودزا: به صورت مه پاشی مورد استفاده قرار گرفته، در محیط پخش و ایجاد دود سمی می کنند. ذرات بسیار ریز با قطر(50-001/0) بوده و به دستگاههای خاصی برای آنها نیاز است.

ترکیبات مهم استعمالی در فرمولاسیون:

این ترکیبات به نام مواد جانبی نامیده شده که برای بهبود فیزیکی ، شیمیایی، چسبندگی، حلالیت و حامل بودن قابل مصرف می باشند. این مواد عبارتند از:

حمل کننده ها: می‎توانند، مایع، جامد و گاز باشند. مایعات مثل انواع محلول ها و حلال ها (به عنوان حمل کننده) مثل حلالهای گزامین، سیکلوهگزان و استون. از حامل های گازی می‎توان دی کلرومتان، گاز کربنیکم و فرئون را نام برد. حاملهای جامد نیز در ساخت گردها و یا گرانولها همانطور که گفته شد کاربرد دارد مانند پودر تالک، کائولین، Mgsio3 خاکسترها و رمی کولیت هابهبود دهنده ها: برای بهبود خواص فیزیکی اضافه می‎شود مثل بهبود خیس کنندگی، پخش شوندگی و چسبندگی سموم تا پخش یکنواخت سم در گیاه ایجاد شود. پس از نشستن قطرات کروی سم روی گیاه، ابتدا خیس کننده ها عمل کرده، سپس پخش کننده روی سطح قطره را پخش کرده و در آخر ماده چسباننده آن را می چسباند. معمولاً آنها باعث جذب مولکولهای سطح وجذب مولکولهای داخل قطرات می‎شوند و در نتیجه باعث چسبندگی کاهش تبخیر فوری، پخش یکنواخت، روی سطح و تشدید بخشیدن بر تاثیر و دوام سم می‎شوند. دارای فرمول های شیمیایی محرمانه هستند.امولسیون کننده ها : جزو ترکیبات بسیار بسیار مهم در سموم امروزی هستند. از ترکیباتی بود که هم در آب و هم در روغن یا ترکیب غیرقطبی حل شده و می‎توانند ترکیب غیرقطبی را به صورت تعلیق در آب در آورند. صابون هم امولسیون کننده است ولی چون صابون درآبهای سخت و اهلی رسوب می‎کند و مورد مصرف نیست به سه گروه اصلی تقسیم شده: 1) آنیونی شامل یونهایی با بار منفی که باعث کاهش کشش قطرات به یکدیگر مثل صابون ها و الکل ها سولفاته

2) کاتیونی که شامل یونها با بار مثبت بوده مثل املاح آمونیوم و ترکیبات ازته هتروسیکلیک

3) غیریونی ها که در آب یونیزده نشده ولی حل و پخش می‎شوند که در نتیجه سبب بهم نچسبیدن ذرات امولسیون سم می‎شوند

مثل Triton x 155 , Triton x 100

4) صابونها که نمک قلیایی اسیدهای چرب وبده که خصلت پخش کنندگی و چسبندگی به ذرات سم داده بعضی که دارای یونهای سدیم، پتاسیم آمونیوم بوده در آب محلول بوده و بعضی ها که دارای یونهای کلسیم یا منیزیم تعویض شده اند در آب نامحلول اند.

معمولاً از صابون پنبه دانه بیشتر استفاده می‎شود.

5) تشدید کننده ها: این مواد سبب افزایش تاثیر آفت کشی سم می‎شوند مثلا پیرتروم در روغن کنجد سبب افزایش خصلت حشره کشی شده در حالیکه روغن کنجد خصلت حشره کشی بسیار بسیار ضعیف به تنهایی دارد. این ترکیبات را سینرژیست نیز نامیده که بسیار گران بوده و به طریقه های زیر عمل می کنند.

الف) افزایش حساسیت نقطه اثر سم در بدن خصوصا با ایجاد تغییرات فیزیکی

ب) افزایش و هموار کردن راه عبور سم به بدن

ج) جلوگیری از عمل تجزیه کننده های سم

سینرژیست های مهم عبارتند از 1) پیپرونیل بوتوکسید 2) سولفوکسید (از گروه متیلن دی اکسی فنیل)

بیشتر در سموم مصارف خانگی به دلیل گرانی کاربرد داشته خصوصا در کنار ترکیبات پایروتروئید.

6) مواد خیس کننده و پخش کننده مصنوعی آلی:

استرهای cp-7 و cp-10 جزو مواد ساخته شده از استرهای مونو دی الکیل پلی اتیلن گلیکول می باشند که برای خیس کنندگی و پخش شوندگی به کار می رود.

7) ترکیبات متفرقه:

شامل ترکیبات کاهش دهنده فراریت مثلا در سمومی که علیه شته مومی یا لاروهای چوبخوار می باشند. یا خوشبو کننده ها، ایمن کننده ها، عوامل ضد کف، مواد اسیدی کننتده، ژلاتین، کازنین و آرد می باشند که سه  ترکیب آخر جزو پخش کننده ها و خیس کننده های سموم هستند.

بعضی از تعاریف مهم در سم شناسی (Toxicology)

Toxicology : یکی از زیر شاخه های فارماکولوژی که راجع به اثرات سموم روی موجودات زنده به طور کامل بحث می‎کند. همچنین این عمل به تداخل سموم با ماکرومولهای بدن موجود و تاثیرات آن با محیط، همچنین طرز جذب، توزیع، متابولسیم آن در بدن و همچنین بقای سموم در داخل بدن موجودات زنده و محیط می پردازد. همچنین طرز جذب ، توزیع، متابولیسم آن در بدن و همچنین بقایای سموم در داخل بدن موجودات زنده و محیط می پردازد. همچنین در شاخه هایی به مطالعه ساختار شیمیایی سموم، خواص شیمیایی سموم، اثرات بیولوژیک و درمان بیماریهای ایجاد شده توسط این سموم می پردازد.

Toxic : ماده شیمیایی طبیعی که به صورت فیزیولوژیک ساخته می‎شود.

Poison : ماده شیمیایی که به صورت مصنوعی و سنتزی ساخته می‎شود پس با toxic متفاوت است.

زیر مجموعه های Toxicology :

 1) pesticide toxicology                     2) food Toxicology                 

3) Enviroment Toxciology مثل مطالعه روی سرب از سموم

  4) medical Toxicoloyg  5) Analytical Toxicology موجود در کره زمین

Xenobiotic : ماده خارجی که بدن وارد می شود، که به تجزیه کمی و کیفی سموم می پردازد.

Taxicosis : بیماری که منتج از تماس با یک سم می‎باشد مثل otisis که التهاب پرده گوش بوده و توسط یک مایکوتوکسین ایجاد شده

Receptor : جزیی بوده که سم روی آن تاثیر می گذارد.

Toxicity (سمیت) : به مقداری از سم که می‎تواند تحت شرایطی خاص موجب اثرات سمی یا منجر به تغییر در سیستم بیولوژیک گردد.

مسمومیت: هر گونه تغییر که باعث بهم زدن سیستم بیولوژیک بدن می‎شود.

مسمومیت فوق حاد و مسمومیت حاد:

به طور کلی مسمومیت هایی بوده که سریعا علائم خود را نشان می دهند. برای فوق حاد در حد چند ساعت و در مورد مسمومیت حاد در عرض یک یا چند روز علائم و عوارض مسمومیت از قبیل مرگ، حالت تهوع، سوزش چشم ها، استفراغ، زیاد شدن بزاق و ادرار، جهش های ژنی و … بروز می‎کند.

مسمومیت حاد در مورد ترکیبات اورگانو فسفره دیده می‎شود.

مسمومیت مزمن: به طور آنی ظاهر نمی‎شود بلکه علائم تدریجی اند. از یک سال تا چند سال حتی پایان عمر فرد

مسمومیت تحت حاد: علائم از چند هفته تا یک ماه دیده می‎شود.

Response : نشان گر سرعت یک سم در بدن یک گونه می‎باشد نه غلظت سم مصرفی که در LDso­ بیان شد.

یعنی یک سم می‎تواند از نظر شیمیایی خیلی قوم بوده و LDso کمی نیاز داشته باشد ولی Response بالایی داشته و به کندی اثر سمی خود را اعمال کند می‎تواند عکس این قضیه نیز وجود داشته باشد یعنی LDso­ ولی Response خیلی خیلی سریع.

نئوپلازیا: سلول در این حالت رشدش مهار گسیخته شده است به نحوی که دستیازی به سلول های دیگر نیز صورت می‎گیرد. خیلی از سموم خیلی سمیت های مزمن سبب نئوپلازیا می‎شوند.

تجمع سموم: بعضی از سموم می‎توانند در بافت های چربی و یا شیری یک موجود تجمع پیدا کنند و تجزیه نشوند و این را تجمع سموم گفته که خیلی خطرناک بوده و در مورد سموم ارگانه کلره اتفاق می افتد.

NOEL یا NOAEL

یک مقیاس استاندارد جهانی بوده که منظور از آن سطحی و محدوده ای از مصرف سم بوده که اثرات زیان بار نداریم و بالای این سطح اثرات زیان بار دیده می‎شود مثلا برای گوجه فرنگی از یک سم خاص یک  داریم.

که این از آزمایشات بیولوژیکی روی دو حیوان نزدیک به انسان تعیین شده مثل موش و