لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 5
بهداشت دندان
کودک و بهداشت دندان
وقتی کودک میخواهد دندان دربیاورد ، لثه متورم و دردناک میشود . ممکن است از دهان کودکمرتبأ به مقدار زیاد آب بریزد و کودک بیقرار و ناآرام باشد . مالیدن لثه کودک با انگشت تمیز دست یابا یک قاشق سرد کوچک او را تسکین میدهد . دندانهای شیری معمولا از 6 ماهگی شروع به در آمدن میکنند .
همزمان با رویش اولین دندان شیری باید دندانهای کودک را با استفاده از گاز و یا پارچه مرطوب که بهدور انگشت پیچاندهایم ، تمیز کنیم . از سن 2/5 سالگی که تقریبأ همه دندانهای کودک رویشپیداکردهاست باید مسواک کردن توسط والدین آغاز گردد .
اگر کودک در هنگام خواب با شیشه ، شیر بخورد احتمال ابتلا به سندرم شیر وجود دارد . در اثر اینبیماری دندانهای قدامی ( جلو ) کودک دچار پوسیدگی زودرس میشود و کودک شما زودتر از سنمقرر دندانهایش را از دست خواهد داد .
آهن عنصری ارزشمند برای بدن است و مهمترین مورد مصرف آن در بدن ، خونسازی است . میزان آهن موجود در شیر مادر کم است و به همین علت مصرف قطره آهن در شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیهمیکنند توصیه شدهاست . باید دانست که این قطره مفید ممکناست در صورت بیتوجهی باعث ایجاد مشکلاتی در دندان کودک شود . آهن با مینای دندان ترکیب شده و آن را سیاه میکند و مقاومت طبیعی آن را از بین میبرد . بنابر این باید پس از دندان در آوردن کودک ، قطره آهن را روی دندانها نریزیم و بلافاصله پس از خوردن قطره به کودک آب بخورانیم تا آهن با دندانهای کودک تماس پیدا نکند.
اگر دندان شیری کودکی بیش از موقع از دست برود فورأ باید با دندانپزشک تماس گرفت زیراممکناست دندانهای دیگر در طول زمان به سمت فضای خالی دندان از دست رفته حرکت کنند و درنتیجه دندان دایمی در جای غیرطبیعی رشد کند و نظم دندانها را برهم بریزد .
تاج دندان های شیری در زمانی ساخته و تشکیل میشوند که انسان هنوز در مرحله جنینی و داخل رحم مادر میباشد . موادی که مادر در دوران حاملگی از آنها تغذیه میکند ، تاثیر زیادی در چگونگی وقوت و ضعف دندانهای فرزند او خواهند داشت . مهمترین موادی که برای تقویت و استحکام دندان هایطفل لازم است و باید مادر باردار از آنها به میزان لازم استفاده نماید عبارتند از : کلسیم ، فسفر ، ویتامین D، ویتامین C و فلوئور
اولین دندان آسیای بزرگ دایمی در سن 6 سالگی رویش میکند و دندان 6 نامیده میشود . تعداد 28عدد از دندانهای دایمی در سن 6 تا 12 سالگی میرویند . دندانهای دایمی برای داشتن تغذیه سالم ،تکلم صحیح ، حفظ زیبایی چهره بکار میرود و همانند بقیه اعضای بدن برای تمام عمر پیش بینیشدهاند .
اهمیت بهداشت دندان برای نوجوانان
به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از پایگاه اینترنتی هلث دی، سخنگوی آکادمی دندانپزشکی اظهار داشت: بسیاری از نوجوانان به دندانپزشک مراجعه نمیکنند و حتی برخی هرگز تا به حال به دندانپزشک مراجعه نکردهاند. آنها به خوبی در این مورد آموزش ندیدهاند و برخی هنوز در مورد تأثیر غذاهایی که مصرف میکنند بر بهداشت دهان و دندان خویش و عادت پاکیزگی و نظافت دهان و دندان در منزل آگاهی کافی ندارند. این آکادمی به عنوان بخشی از برنامه ماه بهداشت ملی دندان کودکان، توصیههای بهداشت دهانی ذیل را برای نوجوانان ارائه داده است:
- میزان مصرف نوشابه را محدود کنید. قند موجود در نوشابه برای دندانها مضر است. نوشابه حاوی موادی است که برای بهتر نمودن طعم و رنگ به آن اضافه شده است و میتواند موجب فرسایش و تخریب مینای دندان شود. اگر نوشابه مصرف میکنید از نی برای کاهش تماس بین نوشابه و دندانها استفاده کنید و پس از مصرف نوشابه دهانتان را به منظور کاهش خطر پوسیدگی با آب شستشو دهید.
- در حین خوردن، خوابیدن، صحبت کردن و یا جویدن به دندان خود زبان نزنید و به عبارتی زبان خود را داخل فرو رفتگیهای دندان نکنید این امر میتواند موجب ترک خوردن و یا تراش دادن دندانها و همچنین موجب عفونت شود. در برخی موارد عفونت سبب متورم شدن زبان میشود و این عارضه مانع از تنفس میگردد. در این موارد احتمال ابتلا به بیماریهایی نظیر هپاتیت نیز وجود دارد.
- برای مسواکزدن وقت بگذارید. یک مسواک مسافرتی در قفسه لباس و کوله پشتی
خود نگاه دارید تا پس از خوردن هر خوراکی بلافاصله دندانهای خود را مسواک بزنید.
جویدن آدامس فاقد شکر نیز پس از خوردن هر خوراکی به پاکیزگی دهان کمک میکند.
چگونه از بیماریهای دهان و دندان پیشگیری کنیم ؟
رعایت کامل بهداشت دهان و دندانها ، که در این زمینه باید به نکات زیر توجه کافی داشت :
1. حذف پلاک میکروبی که ایجاد کننده پوسیدگی در دندان و بیماری های لثه میباشد با استفاده از نخدندان - مسواک زدن - جرمگیری و استفاده از دهانشویه آب و نمک (نصف قاشق چایخوری نمک دریک لیوان آب جوشیده سرد شده)
2. کنترل مصرف مواد قندی
3. افزایش مقاومت دندان از طریق افزودن فلوراید به آب آشامیدنی ، استفاده از دهانشویه سدیم فلوراید ،قرص و ژل فلوراید و مسدودکردن شیارهای دندانی Fissure Sealant
4. مراقبت از دندانها با روش صحیح مسواک کردن
5. مراجعه مرتب و منظم به دندانپزشک
بیماریهای لثه
لثه سالم صورتی رنگ و کاملا به روی استخوان فک و طوق دندان چسبیده است قوام محکمی دارد و شل نمیباشد . اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود بافت نگه دارنده دندان هم دچار بیماری میشود .
علت بیماری لثه :
میکروبهای موجود در پلاک میکروبی ، همانطور که باعث پوسیدگی دندان میشود لثه را هم بیمار میکند. اگر پلاک میکروبی مدت طولانی روی دندان بماند به یک لایه سخت زرد رنگ یا قهوهای تبدیل میشود که به آن جرم دندان میگویند. مصرف دخانیات ، سیگار ، چپق ، قلیان و ... تشکیل جرم دندان را شدیدتر میکند. جرم دندان به دلیل آهکی شدن خیلی سخت بوده و با مسواک نمیتوان آن را پاک کرد . پلاک به مقدار زیاد ، به صورت یک لایه نرم زاید و آلوده برروی دندانها توسط زبان احساس میشود . باکتریهای پلاک تولید سم میکنند که این سموم باعث التهاب لثه میشود که این التهاب سر آغاز بیماریهای لثه را تشکیل میدهد . در بیماری لثه ابتدا لثه ملتهب ، قرمز رنگ و پرخون شده و قوام آن شل میگردد و هنگام خوردن میوه های سفت و یا مسواک زدن خونریزی میکند و معمولا در این مواقع فرد از مسواک زدن خودداری میکند که این مسئله باعث تشدید بیماری میگردد و در ادامه باعث لق شدن دندانها میشود .
عوامل موثر در تشدید بیماری لثه :
- تغذیه نامناسب
- استعمال دخانیات
- عدم استفاده یا استفاده نادرست از مسواک و نخ دندان
- دندان قروچه یا فشار دادن دندانها روی هم
علایم بیماری بافت نگه دارنده :
- قرمزی و تورم لثه ها
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 3
بهداشت ورزش
رعایت نکات کلی
رابطه ی ورزش با بهداشت بر کسی پوشیده نیست. اگر ورزش می خواهد برای فرد و جامعه سلامتی و شادابی را به ارمغان آورد، باید با بهداشت قرین بوده و از آن بیگانه نباشد. ورزش بدون رعایت موازنی بهداشتی – تا حدود زیادی – نقض غرض خواهد بود. کُتُبی که امروزه در زمینه ی ورزش تألیف و منتشر می شوند، به طور معمول از یک سری مباحث بهداشتی خالی نمی باشند. ورزشکاران باید بیش از دیگران به بهداشت و نظات اهمیت دهند. آنها بیش از دیگران عرق می کنند، با ورزشکاران دیگر و گاه زمین و یا تشک ورزشی در تماس نزدیکند و ... .
رعایت نکات بهداشتی یکی از نیازهای ضروری ورزشکاران محسوب میشود، افرادی که ورزش میکنند بهصورت مستمر و منظم حتماً بایستی الزاماً به نکات بهداشتی ذیل توجه و نگاه دقیق و کافی داشته باشند تا بتوانند بدنی سالم، نیرومند، قوی، ورزیده و پرانرژی داشته باشند، و از قابلیتها و استعدادهای ورزشی خود در میادین ورزش قهرمانی کمال بهرهبرداری را ببرند، لذا رعایت نکات بهداشتی همانند پیشگیری قبل از بیماری است؛ و اثرات مثبت و مفیدی برای تندرستی و سلامتی ورزشکاران دارد که بهشرح ذیل تقدیم میشود.
1. ورزشکاران میبایست بعد از انجام نرمشها و تمرینات و فعالیتهای ورزشی بدن خود را با وسایل بهداشتی بشویند و دوش بگیرند که دچار بیماریهای پوستی و غیره نشوند.
2. لباس ورزش آنها مانند (پیراهن، شورت و جوراب) باید تمیز و بهداشتی باشد.
3. از لباسهای ورزشی (مانند گرمکن، تیشرت، جوراب، شورت و غیره) پلاستیکی استفاده نکنند.
4. کفش ورزشی آنها باید مناسب و اندازه بوده و تنگ نباشد.
5. از حولة تمیز برای پاک کردن عرق و خشک کردن بدن استفاده نمایند.
6. به افرادیکه از نظر سلامتی بدن مشکل دارند توصیه میشود قبل از شروع تمرینات به پزشک مراجعه کنند.
7. از خوردن غذا کمتر از 3 ساعت قبل از تمرینات ورزش جداً خودداری شود.
8. از آب آشامیدنی و از نوشیدنیهای بعد از تمرینات ورزش در هوای گرم بیشتر استفاده شود.
9. برای خریدن کفش ورزشی حتماً بعدازظهر اقدام کنید، زیرا در این زمان پای شما بزرگترین حجم را دارد.
10. از استعمال دخانیات جداً خوداری کنند.
11. اطلاعات بهداشتی و پزشکی خود را از طریق مطالعهی کتابهای علمی، ورزشی بالا ببرند.
12. از پوشیدن لباس ورزشی خیس جداً خودداری فرمایید.
منبع
مجید حصارنویی – کارشناس تربیت بدنی
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 9
بهداشت دهان و دندان
چرا باید بهداشت دهان و دندان ها را رعایت کنیم ؟
روش صحیح استفاده از نخ دندان
طریقة صحیح مسواک زدن
مراقبت از دندان های مصنوعی
بی دندانی
خشکی دهان
آیا می دانید:- چرا بهداشت دهان و دندان باید رعایت شود؟- چگونه باید از دهان و دندان ها مراقبت کرد؟- چگونه باید دندان مصنوعی را شست؟
آیا می توانید:- دندان های خود را درست نخ بکشید ؟- دندان های خود را درست مسواک بزنید ؟- دندان مصنوعی را درست بشویید؟
چرا باید بهداشت دهان و دندان ها را رعایت کنیم ؟
مراقبت از دندان ها و رعایت بهداشت دهان، اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا :
* مهمترین کار دندان ها، جویدن است. اگر بتوانیم غذا را به خوبی بجویم، از خوردن غذا بیشتر لذت خواهیم برد. اگر غذا خوب جویده شود، هضم غذا راحت تر انجام می شود و مشکلات گوارشی کمتری خواهیم داشت .
* همه دوست دارنــد که دنـــدان های سـالم و دهان خوشبو داشته باشند. بوی بد دهان، علاوه براینکه موجب دوری اطرافیان می شود، برای خود ما نیز آزار دهنده است. هر چند بسیاری از بیماری ها، مثل گلودرد، سینوزیت و بیماری های داخلی می توانند موجب بوی بد دهان شوند، اما یکی از دلایل بوی بد دهان، باقی ماندنذرات غذا در بین دندان ها و رشد میکروب ها روی آن است. اولین اقدام برای برطرف کردن بوی بدن دهان، پیشگیری از خرابی دندان ها و عفونت های لثه است.
* با رعایت بهداشت دهــان و دندان ها، دچار عفونت های لثه و دندان ها نمی شویم. این نوع عفونت ها را نباید کم اهمیت دانست؛ زیرا عفونت های لثه و دندان به
دهان محدود نمی شوند و ممکن است از طریق خون، به سایر قسمت های بدن مثل قلب برسند و باعث آسیب آنها شوند.
برای داشتن دندان های سالم، مراقبت از دندان ها باید از ابتدای زندگی آغاز شود. هریک از ما برحسب اینکه چقدر بهداشت دهان و دندان هایمان را رعایت کرده باشیم.
ممکن است تعدادی دندان سالم ، پرکرده ، روکش شده و دندان مصنوعی داشته باشیم .در هر سنی با داشتن دندان طبیعی یا مصنوعی وحتی بدون دندان ، بایدبهداشت دهان را رعایت کنیم .
پس ببینیم که چگونه باید از دندان ها مراقبت کرد؟
1-مراقبت از دندان های طبیعی
برای مراقبت از دندان های طبیعی انجام کارهای زیر ضروری است:
· در صورت پوسیدگی دندان ، هرچه سریعتر برای درمان آن به دندانپزشک مراجعه کنید.
· حتی اگر فکر می کنید هیچ مشکلی ندارید ، سالی یک بار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.
· روزی یک بار با استفاده از نخ دندان ، سطح بین دندان ها را تمیز کنید.نخ دندان را قبل از مسواک زدن استفاده کنید. در این صورت لای دندان ها طی مسواک زدن بهتر شسته می شود.
روش صحیح استفاده از نخ دندان
* قبل از استفاده از نخ دندان، دست ها را با آب و صابون بشویید .
* حدود 35 سانتیمتر از نخ دندان را ببرید.
* دو طرف نخی را که بریده اید، به دور انگشت وسط هر دو دست بپیچید.
*سه انگشت آخر را ببندید و حدود 2 تا 5/2 سانتی متر از نخ را در میان دو انگشت شست و سبابه قرار دهید.
* نخ دندان را به آرامی و مطابق شکل به صورت رفت وبرگشت در فضای بین دندان ها حرکت دهید.
* با باز کردن تدریجی نخ از دور انگشت وسط، از قسمت های تمیز نخ استفاده کنید.
شیار بین لثه ودندان، محل مناسبی برای گیر کردن مواد غذایی و تشکیل جرم دندانی است . تمیز کردن این ناحیه از دندان ها در پیشگیری ازبیماری های لثه بسیار موثراست .
· حداقل روزی 2 بار مسواک بزنید. بهتر است مسواک زدن بعد از خوردن غذا باشد.
· موهای مسواک نباید خیلی نرم یا خیلی سفت باشد. بهتر است از مسواک نوع متوسط استفاده کنید.
· بعد از مسواک زدن ، مسواک را با آب بشویید تا بقایای خمیر دندان و مواد غذایی داخل آن نماند.
· هر چند وقت یکبار مسواک را عوض کنید. مسواکی که موهای آن خمیده یا نا منظم شده و یا رنگ آن تغییر کــرده باشد ، اصلاً مناسب نیست. معمولاً از یک مسواک بیشتر از 3 یا 4 ماه نمی توان استفاده کرد.
· از نمک خشک یا جوش شیرین برای مسواک کردن یا شستن دندان ها با انگشت استفاده نکنید. این مواد خشک باعث ساییدگی دندان می شوند.
· پس از مسواک زدن لثه های خود را با انگشت ماساژ دهید.
· اگر در موقع مسواک زدن، لثة شما خونریزی می کند، مسواک زدن را قطع نکنید و به دندانپزشک مراجعه کنید.
سلامتی دندان ها در سلامتی سایر قسمت های بدن موثر است .
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 15
تعریف بهداشت روان :
بهداشت روان عبارت است از تامین، حفظ سلامت جسمی، روانی و اجتماعی هر فرد به طوری که افراد قادر باشند فعالیتهای روزمره خود را به خوبی انجام دهند، با افراد خانواده و جامعه خود ارتباط مناسب برقرار نمایند و رفتار و گفتار غیر عادی ند اشته باشند.
پنج گروه ازبیماریهای اعصاب و روان در این برنامه مد نظر هستند که عبارتند از:
1- بیماران شدید روانى:
بیمارانی هستند که رفتار و گفتار غیر طبیعی دارند، توهمات بینایی و شنوایی دارند، یعنی چیزهای را می بینند و صداهایی می شنوند که وجود ندارند و افراد سالم آنها را احساس نمی کنند، به بیماری خود آگاهی ندارند و خود را بیمار نمی دانند، احتمال حمله به دیگران و آسیب به خود دارند، بعضی مواقع احساس می کنند افراد مهم و بزرگی شدند.
این بیماران با درمانهای دارویی قابل کنترل و درمان هستند. هم زمان با مصرف دارو در مواردی هم درمانهای غیردارویی مثل روان درمانی برای آنها موثر است، درمان آنها می تواند بصورت سرپایی یا بستری انجام شود و با مراجعه به پزشکان عمومی، روانپزشکان (متخصص اعصاب و روان) و روانشناسان بالینی از پیشرفت این بیماری جلوگیری شده و به بهبود آنها کمک می شود.
2- بیماران خفیف روانى:
علامت های مهم این بیماری عبارت است از: دلهره، ترس، اضطراب و بی قراری های زیاد، احساس افسردگی، وسواس های فکری وعملی، کاهش لذت از زندگی، عصبانیت و پرخاشگری، احساس ناامیدی و یاس، احساس غصه اندوه و گریه های بی دلیل، احساس سستی و خستگی مداوم، میل به تنهایی و گریز از جمع، بی میلی نسبت به کار و زندگی، شکایتهای زیاد از دردهای جسمانی، افزایش یا کاهش خواب، افزایش یا کاهش اشتها
بیماریهای خفیف روانی قابل درمان هستند، بهتر است که درمانهای دارویی و غیر دارویی را با هم بگیرند، درصد کمی از این بیماران نیاز به بستری دارند و در اکثر موارد به صورت سرپایی قابل درمان هستند. برای درمان این بیماران می توان از پزشکان عمومی، روانپزشکان(متخصص اعصاب وروان) و روانشناسان بالینی کمک گرفت.
3- بیماران صرعى:
صرع یک بیماری عصبی مغزی است که به دلیل اختلال در کار سلولهای مغزی بوجود می آید که مردم آن را به نام غش می شناسند.
در هر شرایطی ممکن است بیمار دچار حمله مغزی ( تشنج ) شود؛ در خواب، بیداری، هنگام کار، رانندگی و... زمانیکه این بیماران دچار حمله میشوند ناخود آگاه به زمین می افتند، بیهوش میشوند، اعضای بدن آنها سفت میشود، دست و پا می زنند، ممکن است از دهان آنها کف خارج شود، به همین دلیل احتمال خفگی در آنها زیاد است، دهان آنها قفل مى شود و ممکن است زبان خود را گاز بگیرند، معمولا " پس از به هوش آمدن به یاد نمی آورند که برای آنها چه اتفاقی افتاده است.
با مراجعه به پزشکان عمومی، روانپزشکان(متخصص اعصاب وروان) و متخصصان داخلی مغز و اعصاب میتوانید به این بیماران کمک کنید. با تشخیص و درمان به موقع این بیماری قابل درمان است، اما در بعضی از موارد لازم است که برای همیشه دارو مصرف کنند. توصیه می شود این بیماران از کار هایی مثل رانندگی، کار در ارتفاع، کار با ابزار واشیاء تیز وبرنده خودداری کنند.
4- بیماران عقب مانده ذهنی:
بیماری عقب ماندگی ذهنی یک بیماری مغزی است که اغلب از هنگام تولد یا در دوران کودکی افراد به آن مبتلا میشوند، این بیماری ارثی است، اما میتواند به دلیل زایمان سخت، ضربه سر در دوران نوزادی وکودکی، بیماریهای عفونی مثل مننژیت، سرخجه یا تشنج بوجود آ ید.
کودکانی که به این بیماری مبتلا می شوند مراحل رشد آنها مثل: نشستن، راه رفتن، حرف زدن، کنترل ادرارو مدفوع و یادگیریهای آنها نسبت به کودکان هم سن خودشان با تاخیر وکندی صورت میگیرد. معمولا سن عقلی یا هوشی آنها کمتر از سن شناسنامه ایشان است.
این گروه ازبیماران معمولا قابل درمان نیستند، اما میتوان با تعیین میزان هوش آنها در حد توانشان به آنها آموزش های ویژه داد بعضی از این کودکان که آموزش پذیر هستند میتوانند در مدارس استثنایی درس بخوانند، بعضی از انها قادرند کارهای ساده دستی را بیاموزند.
5- اختلالات رفتاری کودکان:
اختلالات رفتاری در کودکان بسیار شایع و متنوع است مثل: لکنت زبان، شب ادراری، ناخن جویدن، انگشت مکیدن، تیک، بیش فعالی یا پرتحرکی، اختلال در توجه، تمرکز ویادگیرى.
موضوع کارورزی :
شبکه بهداشت و درمان
فرمت فایل: ورد
تعداد صفحات:248
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
فصل اول : معرفی و تاریخچه 1
بهداری سابق 2
خانه بهداشت 3
مراکز بهداشتی درمانی 4
سازمان انتقال خون 6
عملکرد واحد مبارزه با بیماریها 10
عملکرد واحد تغذیه و مدارس 14
فصل دوم : فعالیتها 16
اهداف شبکه بهداشت ابهر 19
نگاهی بر بیمارستان امدادی ابهر 32
استراتژی های شبکه بهداشت ابهر 38
اهم فعالیتهای انجام شده بهداشت حرفه ای 43
عملکرد واحد بهداشت دهان و دندان 44
عملکرد واحد اسناد پزشکی 45
عملکرد نظارت بر درمان 47
فصل سوم : شرح تفصیلی آموخته ها 52
اهداف بهداشت محیط در نظام شبکه 52
مراکز تهیه و توزیع و نگهداری و فروش مواد... 53
بهداشت مواد غذایی 55
شرح وظایف کاردان بهداشت محیط در مراکز بهداشتی درمانی 61
بحث و نتیجه گیری 62
گزارشی از تشکیل شبکه بهداشت و حقوق باروری 75
آشنایی یا واحد بهداشت محیط شبکه بهداشت ابهر 79
اهداف برنامه های بهداشت خانواده 81
آموزش بهداشت روان در شبکه بهداشت ابهر 86
منابع و ماخذ 96
چکیده
امروزه آموزش و بهسازی منابع انسانی به عنوان یکی از استراتژیهای اصلی دستیابی به سرمایه انسانی و سازگاری مثبت با شرایط متغیر قلمداد میشود و از اینرو جایگاه و اهمیت راهبردی آن در بقاء و توسعه سازمانی نمایان شده است. بدیهی است این فعالیت نیز مانند هر فعالیت سازمانی دیگر مستلزم برنامهریزی صحیح و اصولی میباشد. نیازسنجی جزء جداییناپذیر برنامهریزی آموزشی و نظام بهسازی منابع انسانی محسوب میشود. طی فرآیند نیازسنجی، نیازها مشخص شده و برحسب اولویت برای ارضاء و تحقق آنها اقدام میشود. نیازها برای انتخاب اقدامات درست، قبل از انجام هر اقدامی مشخص میشوند. طراحی و اجرای پروژههای نیازسنجی آموزشی در هر سطحی مستلزم پیروی از یک طرح و الگوی عمل مشخصی است. انتخاب یا طراحی و تدوین الگوهای نیازسنجی میتواند باعث تسهیل و افزایش دقت و اعتبار فرآیند نیازسنجی شود. یک الگوی مناسب باید هدف، قلمرو (حوزه)، روشهای اجرایی، یاران سایر ابعاد لازم در جهت انجام یک پروژه نیازسنجی آموزشی را مشخص و معین نماید.
هدف پژوهش حاضر، بررسی الگوهای نیازسنجی موجود و مقایسه آنها از نظر شرایط اجرا، زمان، مکان و کاربردها و همچنین تعیین مناسبترین الگوها برای نیازسنجی در سیستم بهداشت و درمان استان اصفهان میباشد. و نیز بدین منظور پس از بررسی اسناد و مدارک موجود و جستجوی گسترده در منابع فارسی و انگلیسی، الگوها و تکنیکهایی که به صورت پراکنده دراین منابع معرفی شدهاند را پژوهشگر با استفاده از بینشی سیستماتیک، کلیه این الگوها و تکنیکهای موجود را در یک چارچوب کلی در پنج طبقه قرار داده و ضمن معرفی الگوهای هر طبقه، مزایا و معایب هر یک را مورد نقد و بررسی قرار گرفت. برای سنجش میزان تناسب و کاربرد الگوها و مدلهای مختلف از طریق مطالعه توصیفی پیمایشی با استفاده از ابزارهای نظیر پرسشنامه و مصاحبه سازمان نیافته،نظرات مدیران و معاونان و کارشناسان ستادی و بهداشتی (19) شبکه بهداشتی و درمانی در سطح استان اصفهان (80 نفر)، تحت بررسی قرار گرفت و نتایج تحقیق در دو بخش عبارتند از:
- برای نیازسنجی نیازهای بهداشتی جمعیت تحت پوشش: الگوهایی مناسب هستند که دارای ویژگیهای زیر باشند:
1- مفهوم نیاز به عنوان فاصله بین وضع موجود و مطلوب و نیز به عنوان برداشت ترکیبی. 2- منابع تعیین نیاز، جامعه، اهداف و ارزشهایشان. 3- ابزارهایی نظیر مشاهده مستقیم و پرسشنامه و ... . 4- شناسایی نیازها در سطح شهرستان. 5- ملاک تعیین الگو، میزان مشارکت جمعیت. 6- مناسبترین شرایط زمانی نیازسنجی در چند مرحله. 7- مناسبترین شرایط مکانی تجمع نمایندگان مردم در یک مکان خاص. 8- مناسبترین شرایط اجرایی، تجمع نمایندگان در یک مکان خاص، تکنیک دلفی. 9- کاربردیترین الگوها، الگوهای ترکیبی و الگوهای هدف - محور
برای نیازسنجی نیازهای سازمانی کارکنان: الگوهایی مناسب هستند که دارای ویژگیهای زیر باشد:
1- مفهوم نیاز به عنوان برداشت ترکیبی و نیز به عنوان فاصله بین وضع موجود و مطلوب. 2- منابع تعیین نیاز، کارکنان شاغل در شبکه و آرمانها و اهداف سیستم. 3- ابزارهای نظیر پرسشنامه، مشاهده مستقیم و ... . 4- شناسایی نیازها در سطح منطقه و شغل. 5- ملاک تعیین الگو، میزان مشارکت کارکنان. 6- مناسبترین شرایط زمانی نیازسنجی در چند مرحله. 7- مناسبترین شرایط مکانی تجمع نمایندگان کارکنان در یک مکان خاص. 8- مناسبترین شرایط اجرایی، تجمع نمایندگان در یک مکان خاص، تکنیک دلفی. 9- کاربردیترین الگوها، الگوهای ترکیبی و الگوهای هدف - محور
بنابراین نیازسنجی آموزشی اولین و اساسیترین گام در برنامهریزی آموزشی سیستم بهداشت و درمان و آموزش پزشکی است و تعیین نیازها براساس الگوها و تکنیکهای دقیق، میتواند اثربخشی و کارایی برنامهریزی این سیستم را افزایش دهد.